Jaka jest kuchnia śródziemnomorska? Po pierwsze nieskomplikowana, przyjazna i bardzo pozytywnie odbierana przez polskich konsumentów.
Mieszańcy krajów śródziemnomorskich cenią sobie wspólne spożywanie posiłków, długie rozmowy przy stole pełnym wyśmienitych przysmaków, które celebrują zwłaszcza podczas wieczornych spotkań w gronie rodziny i przyjaciół.
O śródziemnomorskich, a zwłaszcza włoskich kolacjach krążą już legendy. Ale kto tam był wie, że kiedy zapada zmrok we wszystkich domach i restauracjach rozpoczynają się prawdziwe uczty. Latem w krajach śródziemnomorskich w większej części dnia dominują wysokie temperatury, dopiero kiedy zbliża się wieczorowa pora – większość rodowitych Włochów czy Hiszpanów – zaczyna myśleć o konkretnym posiłku, a właściwie posiłkach. Wówczas w menu obowiązkowo znajdują się zarówno przekąski, jak i danie główne oraz deser.
Różnorodnie, smacznie i zdrowo
Różnorodność to cecha główna kuchni śródziemnomorskiej. Różnorodność smaków, zapachów, przypraw, składników, form podania… Nie używa się tu skomplikowanych technik kulinarnych czy nie szuka się nietypowych połączeń. Ma być prosto, lekko, lokalnie, świeżo, a przy okazji także zdrowo. Kuchnia śródziemnomorska to kwintesencja smaku i zdrowia. Oliwa z oliwek, ryby, owoce morza czy oliwki dostarczają nam nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6. Zdrowa i wyważona dieta przewiduje spożycie codziennie, co najmniej 2-3 łyżek oliwy z oliwek extra virgin z pierwszego tłoczenia. Oliwa z oliwek extra virgin z pierwszego tłoczenia, od wieków będąca podstawą diety śródziemnomorskiej, bogata jest przede wszystkim w cenne polifenole, związki mineralne: fosfor, potas i żelazo, a także witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminy C i E. Dzięki temu spowalnia rozwój miażdżycy, obniża ilość złego i podnosi poziom dobrego cholesterolu, zapobiega tworzeniu się wolnych rodników, a nawet redukuje ryzyko zachorowań na astmę. Oliwki z kolei, mimo iż są bogatym źródłem kwasów tłuszczowych, to produkt niskokaloryczny. 25 g czyli 10 oliwek to zaledwie 37 kcal. W takiej porcji otrzymujemy cały pakiet odżywczych składników. Przede wszystkim kwas oleinowy, który zmniejsza aktywność genu odpowiadającego za występowanie raka piersi oraz chroni serce i naczynia zmniejszając ryzyko chorób krążenia.
Ryby są źródłem pełnowartościowego białka, zawierają dużą ilość witamin i składników mineralnych. Owoce morza podobnie jak ryby, zawierają ważne substancje odżywcze. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 3, a dokładnie kwasy: DHA (dokozaheksaenowy) i EPA (eikozapentaenowy) odgrywają istotną rolę w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego.
Wspomnienie słonecznych wakacji
Świeże warzywa, aromatyczne zioła, oliwa z oliwek, owoce morza, znakomite sery, makarony… można by wymieniać bez końca. Wielbicieli śródziemnomorskich przysmaków jest wielu na całym świecie, a także w Polsce.
Kuchnia śródziemnomorska obejmuje rejony: południowo-europejski, wschodnio-śródziemnomorski oraz północnoafrykański. Jest więc kompilacją niejednej kultury, co sprawia, że charakteryzuje się bogatym wyborem produktów i dań. Ale nie oszukujmy się – w polskich kuchniach wśród dań śródziemnomorskich najchętniej przygotowujemy makarony, sałatki oraz różnego rodzaju przekąski. Nic lepiej nie przypomni nam greckich specjałów jak musaka, gyros i tzatziki, włoskich deserów – jak panna cotta i tiramisu czy hiszpańskich smaków jak paella i gazpacho. Przysmaki, z których słynie region Morza Śródziemnego, są proste w wykonaniu – wiele z nich podbiło cały świat, jak pizza, spaghetti, sałatka grecka. Coraz większą popularnością cieszą się także hummusy i dania na bazie kasz kuskus i bulgur.
Dla wszystkich Polaków tęskniących za wspomnieniami słonecznych wakacji w Grecji, Włoszech czy Hiszpanii na ratunek spieszą producenci i dystrybutorzy produktów związanych z kuchnią śródziemnomorską. Jak wygląda sprzedaż wybranych kategorii na sklepowych paragonach?
Jak wynika z danych CMR, oliwę z oliwek znajdziemy średnio w co 4 sklepie małoformatowym do 300 mkw. W okresie od stycznia do grudnia 2018 roku w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej rynek oliwy z oliwek wzrósł niemalże o 20% w ujęciu wartościowym. W tym okresie zwiększyła się również liczba transakcji z oliwą w placówkach małego formatu. Według CMR, w 2018 roku średnio przeciętny konsument mógł wybierać spośród ok. 2 wariantów oliwy z oliwek w tym formacie sklepów. „Najczęściej klient decydował się na zakup 1 opakowania oliwy i wydawał na nią średnio 16,90 zł” – informuje Renata Jakubowska z CMR.
W przypadku serów kojarzonych z kuchnią śródziemnomorską, będą to niewątpliwie feta i mozzarella. Oba rodzaje cieszą się wysoką dostępnością w sklepach małoformatowych – ser feta jest dostępny w ok. 60% sklepów, a mozzarella w ok. 40%. Są to produkty, zyskujące na popularności – w 2018 roku w porównaniu do roku 2017, rynek fety czy mozzarelli wzrósł o 30% pod względem wartości sprzedaży. W badanym okresie dostępne były zazwyczaj 2 warianty powyższych produktów w sklepach małoformatowych, a do koszyka trafiało zazwyczaj 1 opakowanie sera za ok. 5,00 zł. „Wśród klientów sklepów małoformatowych do 300 mkw. największą popularnością cieszą się sery typu feta marki Mlekovita Favita (ponad 80% udziałów w liczbie opakowań w segmencie serów feta), a w przypadku mozzarelli jest to Galbani (29% udziałów w liczbie opakowań w segmencie serów mozzarella)” – dodaje Renata Jakubowska.
Wśród serów nie może zabraknąć również tych pleśniowych. Jak pokazują dane CMR, sery pleśniowe były dostępne w ok. 40% sklepów małoformatowych w 2018 roku. Popularność tego typu produktów wzrasta i w okresie od stycznia do grudnia 2018 roku, w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej ta kategoria zanotowała 11% wzrost liczby sprzedanych opakowań. Klienci placówek małego formatu przez cały rok mają do wyboru średnio około 4 wariantów serów pleśniowych. Podczas zakupów najczęściej sięgają po sery pleśniowe marki NaTurek (41% udziałów wartościowych), które cieszą się także najszerszą dostępnością i można je spotkać w co 3 sklepie małego formatu. Na drugim miejscu jest President (19%), a na trzecim Lazur (15%).
W kuchni śródziemnomorskiej często wykorzystywane są przyprawy. Jedną z nich są zioła prowansalskie. Jest to mieszanka obecna w co drugim sklepie małoformatowym do 300 mkw., a średnio w trakcie zakupów, konsument wkłada do koszyka 1 opakowanie ziół prowansalskich w cenie 1,62 zł. Konsumenci również chętnie korzystają z gotowych rozwiązań, kupując gotowe sosy sałatkowe w proszku – do sałatki greckiej, włoskiej czy francuskiej. Pod względem wartości sprzedaży najważniejsze są sosy do sałatki greckiej, stanowiące ok 20% sprzedaży wartościowej całej kategorii w 2018 r. W badanym okresie można je było spotkać w co trzecim sklepie małego formatu.
Jedną z najpopularniejszych potraw kuchni śródziemnomorskiej jest spaghetti. Dużym ułatwieniem w przygotowaniu tego dania niewątpliwie są tzw. „fix-y”. Jak przyznaje ekspert z CMR, w całej kategorii fix-ów te do spaghetti są odpowiedzialne za ponad 40% wartości sprzedaży i pojawiają się na co 2-3 paragonie (43% udziałów w liczbie transakcji z fixami). Charakteryzują się także szeroką dostępnością – można je kupić w ponad 60% wszystkich placówek małego formatu, a średnio klienci mogą wybierać spośród 2-3 wariantów. Kupując tego typu produkt konsument najczęściej decyduje się na markę Knorr.
Potrawy zapożyczone z innych kuchni coraz częściej pojawiają się na polskich stołach, nic zatem dziwnego, że konsumenci chętnie sięgają po produkty i przyprawy charakterystyczne dla innych krajów. Jedną z najbardziej popularnych kuchni wśród Polaków jest kuchnia śródziemnomorska, o której mówi się, że jest jedną z najzdrowszych na świecie. Podstawę diety śródziemnomorskiej stanowią zarówno ryby i owoce morza, jak również świeże warzywa, owoce i sery, a także oliwa z oliwek oraz aromatyczne zioła.
Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego