Najważniejszym okresem, który rodzice mogą wykorzystać we wspieraniu metabolizmu dziecka, jest czas ciąży i pierwszych lat życia maluszka – inaczej 1000 pierwszych dni życia czy „okno możliwości”. Odpowiednie żywienie dziecka na tym etapie ma wpływ na całe późniejsze zdrowie i rozwój organizmu. Nazywane jest to programowaniem żywieniowym1.
Wpływ diety na prawidłowy rozwój dziecka
Odpowiednie zbilansowanie podawanych składników odżywczych, unikanie w diecie zarówno nadmiaru, jak i niedoboru makro- i mikroelementów będzie wspierać odpowiedni rozwój i ochronę przed chorobami cywilizacyjnymi (m.in. nadciśnieniem tętniczym, otyłością, cukrzycą)2. Wszystkie układy organizmu małego dziecka wciąż się rozwijają, dlatego są szczególnie wrażliwe na podawane mu składniki pokarmowe. Powinny być bezpieczne, przebadane i pochodzące z pewnego źródła. Prawidłowo skomponowany jadłospis jest różnorodny i dobrze zbilansowany. Między innymi dlatego, z wykorzystaniem najnowszej wiedzy i badań, powstają produkty żywieniowe specjalnie przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci.
Prawidłowe nawyki żywieniowe
Wczesne dzieciństwo jest okresem kształtowania się nawyków żywieniowych. Istotnymi elementami diety na etapie rozszerzania diety i w pierwszych latach życia są, poza mlekiem, warzywa, owoce oraz produkty zbożowe w postaci kaszek. Niezmiernie istotne są prawidłowe proporcje podawanych składników odżywczych. Dotyczą one zarówno ilości podawanego białka, tłuszczów, jak i węglowodanów. Ich nadmiar czy niedobór może okazać się szkodliwy w odległym czasie i sprzyjać rozwojowi chorób wieku dorosłego. Liczy się nie tylko ilość, ale i jakość produktów żywieniowych3.
Cenne zboża
Produkty zbożowe podawane niemowlętom przede wszystkim w postaci kaszek są bogatym źródłem węglowodanów złożonych – skrobi, a także witamin z grupy B oraz cennych i potrzebnych mikroelementów. Zgodnie z zaleceniami do diety niemowlęcia pierwsze produkty zbożowe mogą być wprowadzone po 4. miesiącu życia. Jak w przypadku każdego innego posiłku stałego, oceniana jest ich stopniowa tolerancja. Początkowo wystarczą 2-3 łyżeczki kaszki zbożowej przeznaczonej dla niemowlęcia, aby zaobserwować reakcję dziecka na nowy produkt. Wprowadzając zboża glutenowe (takie jak pszenica, jęczmień czy żyto) do diety niemowlęcia, również należy obserwować dziecko, gdyż są one popularnymi alergenami. Nie ma jednak potrzeby opóźnienia wprowadzenia glutenu do diety – może być wprowadzany tak jak inne produkty. Źródłem glutenu, oprócz kaszek zbożowych, dla starszego dziecka są kasze, pieczywo czy makarony. Kaszki zbożowe stanowią cenne źródło energii dla szybko rosnącego malucha, są również sycącym uzupełnieniem różnorodnej diety niemowlęcia.
W świetle najnowszej wiedzy i doświadczeń ekspertów ds. żywienia dzieci wiadomo, że wczesne wprowadzanie i przyjmowanie różnorodnych pokarmów wpływa na preferencje i wybory żywieniowe w kolejnych latach życia człowieka, a produkty zbożowe są istotnym ich elementem4.
1 Gruszfeld D., Socha P., Niemirska A. Litwin M.: "Programowanie żywieniowe"; Standardy Medyczne, 2011, T.8, 885-888.
2 Barker D.J., Bagby S.P., Hanson M.A.: Mechanisms of disease: in utero programming in the pathogenesis of hypertension. Nat. Clin. Pract. Nephrol., 2006; 2 (12): 700-707.
3 Szajewska H., Socha P., Horvath A. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne /Pediatria 2014; 11: 321-338.
4 Remy E., Issanchou S., Chabanet C., Nicklaus S.: Repeated exposure of infants at complementary feeding to a vegetable puree increases acceptance as effectively as flavor-flavor learning and more effectively than flavor-nutrient learning. J. Nutr., 2013; 143: 1194–1200
Wpływ diety na prawidłowy rozwój dziecka
Odpowiednie zbilansowanie podawanych składników odżywczych, unikanie w diecie zarówno nadmiaru, jak i niedoboru makro- i mikroelementów będzie wspierać odpowiedni rozwój i ochronę przed chorobami cywilizacyjnymi (m.in. nadciśnieniem tętniczym, otyłością, cukrzycą)2. Wszystkie układy organizmu małego dziecka wciąż się rozwijają, dlatego są szczególnie wrażliwe na podawane mu składniki pokarmowe. Powinny być bezpieczne, przebadane i pochodzące z pewnego źródła. Prawidłowo skomponowany jadłospis jest różnorodny i dobrze zbilansowany. Między innymi dlatego, z wykorzystaniem najnowszej wiedzy i badań, powstają produkty żywieniowe specjalnie przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci.
Prawidłowe nawyki żywieniowe
Wczesne dzieciństwo jest okresem kształtowania się nawyków żywieniowych. Istotnymi elementami diety na etapie rozszerzania diety i w pierwszych latach życia są, poza mlekiem, warzywa, owoce oraz produkty zbożowe w postaci kaszek. Niezmiernie istotne są prawidłowe proporcje podawanych składników odżywczych. Dotyczą one zarówno ilości podawanego białka, tłuszczów, jak i węglowodanów. Ich nadmiar czy niedobór może okazać się szkodliwy w odległym czasie i sprzyjać rozwojowi chorób wieku dorosłego. Liczy się nie tylko ilość, ale i jakość produktów żywieniowych3.
Cenne zboża
Produkty zbożowe podawane niemowlętom przede wszystkim w postaci kaszek są bogatym źródłem węglowodanów złożonych – skrobi, a także witamin z grupy B oraz cennych i potrzebnych mikroelementów. Zgodnie z zaleceniami do diety niemowlęcia pierwsze produkty zbożowe mogą być wprowadzone po 4. miesiącu życia. Jak w przypadku każdego innego posiłku stałego, oceniana jest ich stopniowa tolerancja. Początkowo wystarczą 2-3 łyżeczki kaszki zbożowej przeznaczonej dla niemowlęcia, aby zaobserwować reakcję dziecka na nowy produkt. Wprowadzając zboża glutenowe (takie jak pszenica, jęczmień czy żyto) do diety niemowlęcia, również należy obserwować dziecko, gdyż są one popularnymi alergenami. Nie ma jednak potrzeby opóźnienia wprowadzenia glutenu do diety – może być wprowadzany tak jak inne produkty. Źródłem glutenu, oprócz kaszek zbożowych, dla starszego dziecka są kasze, pieczywo czy makarony. Kaszki zbożowe stanowią cenne źródło energii dla szybko rosnącego malucha, są również sycącym uzupełnieniem różnorodnej diety niemowlęcia.
W świetle najnowszej wiedzy i doświadczeń ekspertów ds. żywienia dzieci wiadomo, że wczesne wprowadzanie i przyjmowanie różnorodnych pokarmów wpływa na preferencje i wybory żywieniowe w kolejnych latach życia człowieka, a produkty zbożowe są istotnym ich elementem4.
1 Gruszfeld D., Socha P., Niemirska A. Litwin M.: "Programowanie żywieniowe"; Standardy Medyczne, 2011, T.8, 885-888.
2 Barker D.J., Bagby S.P., Hanson M.A.: Mechanisms of disease: in utero programming in the pathogenesis of hypertension. Nat. Clin. Pract. Nephrol., 2006; 2 (12): 700-707.
3 Szajewska H., Socha P., Horvath A. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne /Pediatria 2014; 11: 321-338.
4 Remy E., Issanchou S., Chabanet C., Nicklaus S.: Repeated exposure of infants at complementary feeding to a vegetable puree increases acceptance as effectively as flavor-flavor learning and more effectively than flavor-nutrient learning. J. Nutr., 2013; 143: 1194–1200
