Podczas seminarium reprezentanci Komisji Europejskiej przedstawili cztery scenariusze odejścia od kwot mlecznych:
- corocznego zwiększania krajowych kwot mlecznych (począwszy od 2009r.) o 1%,
- corocznego zwiększania krajowych kwot mlecznych (począwszy od 2009r.) o 2%,
- odejścia od systemu kwot w roku 2009 (bez wprowadzania żadnych środków przejściowych),
- odejścia od systemu kwot w roku 2015 (bez wprowadzania żadnych środków przejściowych).
Długofalowe skutki realizacji zaprezentowanych scenariuszy dla unijnego oraz światowego rynku mleka zostały przedstawione w odniesieniu do tzw. scenariusza referencyjnego, zakładającego brak zmian w aktualnie funkcjonującym systemie kwot oraz utrzymanie go również po roku 2015. Zdaniem Komisji Europejskiej pozostawienie systemu kwotowego w niezmienionej formie (również po roku 2015) może spowodować wzrost cen niemal wszystkich podstawowych produktów mleczarskich w UE przy jednoczesnym spadku ich produkcji, eksportu oraz spożycia (wyjątek stanowią sery, których spożycie w UE wzrośnie).
Zgodnie z przedstawionymi wynikami analiz, niezależnie od wyboru scenariusza odejścia od systemu kwotowego przewidywane długofalowe skutki ich realizacji mogą być podobne. Do roku 2020 przewiduje się wzrost produkcji, spożycia oraz eksportu wszystkich podstawowych produktów mleczarskich wraz ze spadkiem ich ceny - zarówno w UE jak i na świecie.
Produkcja w UE
Cena w UE
Spożycie w UE
Cena światowa
Eksport z UE
Mleko
0%
5,40%
8,00%
-11,00%
Masło
-5,50%
12,00%
-4,10%
-4,00%
-4,00%
2,00%
1,20%
-18,00%
-37,00%
351,00%
OMP
-18,80%
28,00%
14,10%
-11,00%
-6,10%
6,00%
13,80%
-8,00%
-49,10%
127,00%
Sery
7,00%
2,30%
8,90%
-8,80%
7,70%
0,90%
10,40%
-8,90%
-4,80%
22,60%
Skutki realizacji scenariusza referencyjnego (zmiany do roku 2020, względem roku 2008) [%]
Skutki odejścia od kwotowania produkcji mleka (zmiany do roku 2020 w stosunku do scenariusza referencyjnego [%])
Źródło: Prezentacja pt. „Economic analysis of the effects of the expiry of the EU milk quota system. Preliminary results from the IDEI study" - materiał z seminarium nt. Przeglądu funkcjonowania WPR, Bruskela, 11 stycznia 2008r., opracowanie własne ZPPM
Różnice pomiędzy scenariuszami dotyczą jedynie gwałtowności przebiegu „fazy przejściowej", gdzie w zależności od wyboru scenariusza odejścia od systemu kwotowego rynek mleka i jego przetworów będzie narażony na mniejsze lub większe zmiany cen oraz wielkości produkcji.
W opinii Komisji Europejskiej coroczne zwiększenie krajowych kwot mlecznych o 2% spowoduje najmniej gwałtowne zmiany i jest to jej zdaniem najbardziej dogodny scenariusz odejścia od kwot mlecznych. Podobną opinię na ten temat wyraża Związek Prywatnych Przetwórców Mleka oraz Europejskie Stowarzyszenie Mleczarskie (EDA), które opowiadają się za stopniowym zwiększaniem kwot mlecznych. Również polski resort rolnictwa oficjalnie popiera koncepcję zwiększania kwot, o co wnioskował podczas ubiegłorocznych posiedzeń Rady UE. W świetle analiz Komisji Europejskiej budzi jednak obawy opinia szefa resortu rolnictwa dotycząca utrzymania systemu kwot mlecznych - również po roku 2015.
