Niemieccy konsumenci uważani są za osoby zwracające szczególną uwagę na ochronę środowiska. „Wino ekologiczne“ w Niemczech już dawno przestało być produktem niszowym. Znani producenci jak Bürklin-Wolf (Palatynat) oraz Wittmann z Hesji Nadreńskiej, także w coraz większym stopniu spółdzielnie udowadniają, że wina wyprodukowane w sposób ekologiczny czy bio-dynamiczny mogą mieć znakomitą jakość. Obecnie odnotowuje się ciągły wzrost powierzchni upraw ekologicznych. Na dzień dzisiejszy w Niemczech ekologiczne certyfikaty posiada powierzchnia uprawna wynosząca około 5 000 ha. „Bio – to w międzyczasie dodatkowa korzyść, którą konsumenci chętnie kupują. Z pojęciem tym łączą świetną jakość i chcą przynajmniej w małym stopniu przyczynić się do ekologicznej produkcji artykułów spożywczych“ – wyjaśnia Ernst Büscher z Niemieckiego Instytutu Wina w Moguncji. Posiadając 5-procentowy udział upraw biologicznych w całości upraw winorośli, winiarze niemieccy wraz ze swoimi greckimi i włoskimi kolegami po fachu znajdują się w światowej czołówce. Najwyższy udział upraw biologicznych w łącznej ilości upraw winorośli, bo prawie 8%, posiadają Austriacy.
Silny eksport hiszpańskich win ekologicznych
W odniesieniu do powierzchni upraw właśnie Hiszpania uważana jest za największego producenta win ekologicznych. Powierzchnia ekologicznych upraw winorośli w tym kraju tylko w ciągu ostatnich dwóch lat zwiększyła się trzykrotnie (obecnie wynosi około 54 000 ha). Na ten wzrost miały wpływ przede wszystkim duże stowarzyszenia, chociaż niektórzy czołowi wytwórcy cieszący się międzynarodową renomą również w coraz większym stopniu przestawiają swoje uprawy na uprawy biologiczne (na przykład Torres). W czołówce producentów znajduje się region Kastilien-La Mancha, w którym tylko w ciągu jednego roku uprawy biologiczne powiększyły się ponad dwukrotnie (28 739 ha). Hiszpańskie wina ekologiczne są głównie eksportowane. W Federación Española de Empresas con Productos Ecológicos (FEPECO), czyli w stowarzyszeniu przedsiębiorstw, które realizują ekologiczne metody produkcji, zrzeszonych jest także wielu wytwórców wina i sherry.
Francja: tendencja wzrostowa
Również we Francji odnotowuje się wzrost udziału ekologicznych upraw winorośli. W 2012 roku udział ten powinien przekroczyć granicę 6%. Alzacja ma największy udział upraw „bio” wynoszący 9,1%, a region Languedoc - Roussillon – największy obszar upraw biologicznych (12 661 ha włączając w to powierzchnie upraw przestawianych na uprawy biologiczne). Kolejne miejsca zajmują Prowansja (8 961 ha) i Akwitania (5 464 ha). Najbardziej dynamiczny wzrost ekologicznych upraw winorośli – 64% - wykazuje region Midi - Pyrénées (południowy zachód). Zrzeszenie winnic ekologicznych regionu Languedoc - Roussillon liczy, że francuscy „eko – winiarze” w 2012 roku sprzedadzą ponad 172 miliony butelek wina (dla porównania w 2009 roku sprzedano 77 milionów). Krajowy Związek Ekologicznych Upraw Winorośli – Fédération Nationale Interprofessionnelle des Vins de l'Agriculture Biologique (FNIVAB) – zrzesza we Francji około 2 800 winnic ekologicznych, które już w 2008 roku odnotowały 10% udział w obrocie winami we Francji. Tendencja w tym zakresie jest silnie wzrostowa.
Również we Francji rośnie popyt na produkty ekologiczne.
We Włoszech w 2009 roku w sposób ekologiczny uprawiano około 42 700 ha, co w stosunku do roku 2008 oznacza 6% wzrost. Większa część tych powierzchni położona jest na południu kraju (Sycylia: 10 337 ha, Apulia: 7 477 ha). Również wielu wytwórców z Toskanii w międzyczasie uzyskało odpowiednie certyfikaty. Toskania zajmuje miejsce 3 (5 335 ha).
Optymalny przegląd targów ProWein 2012
Targi ProWein 2012 uwzględniają coraz większe znaczenie win pochodzących z upraw ekologicznych: w dodatkowo przeznaczonej na te targi hali 7.1., w której znajduje się również centralna strefa degustacyjna, stworzona zostanie spójna platforma, w ramach której zaprezentują się branżowe stowarzyszenia oraz wystawcy koncentrujący się na winach ekologicznych. „Wina z produkcji ekologicznej odgrywają coraz większą rolę na arenie międzynarodowej. Odwiedzający targi ProWein w nowym miejscu mogą zapoznać się z nowościami tego dynamicznie rozwijającego się segmentu“ - wyjaśnia Ralph Dejas, prezes Związku Ecovin, który w Niemczech posiada największą ilość członków. Oprócz związku Ecovin w 2012 roku w nowym miejscu w hali 7.1 będzie można znaleźć wymienione już wcześniej związki FEPECO i FNIVAB, a także Demeter, Syndicat des Vignerons Bio d´Aquitaine (Francja), Bioland Landesverband Rheinland Pfalz [Bioland Krajowy Związek Nadrenii Palatynatu], Naturian, Peter Riegel i VIVOLOVIN.
O czym się jeszcze mówi: zrównoważony rozwój
Zrównoważony rozwój odnosi się do całego cyklu produkcyjnego wina, włączając w to jego transport, opakowanie oraz konsumenta. W przemyśle winiarskim zalicza się do tego również zarządzanie ściekami i energią, recykling odpadów, a nawet temat społecznej odpowiedzialności. Oznacza to, że zakład produkujący wino razem ze swymi pracownikami traktowany jest jako część społecznego otoczenia miejsca, w którym się on znajduje. Uprawa nie musi jednak spełniać kryteriów związków przedsiębiorstw ekologicznych.
Duże związki winiarzy we Francji już dawno włączyły do swojego planu działania cele skierowane na zrównoważony rozwój upraw. Dla stworzenia łańcucha produkcyjnego, który w jak najmniejszym stopniu wpływałby na klimat, już 4 lata temu w Bordeaux został przedłożony tzw. bilans CO2. Wszystkie etapy produkcji przeliczane są na jednostki CO2, dzięki czemu można dokonać ich porównania i kwantyfikacji. W taki właśnie sposób na przykład rozpoznano, że dwa główne czynniki mające wpływ na emisję CO2, to produkcja butelek oraz transport do klienta. Wielu winiarzy i wiele sklepów z winami opracowało plany działania, które umożliwią osiągnięcie celu, jakim jest zrównoważona produkcja.
Podobny sposób postępowania prezentują winiarze ze stowarzyszenia „Vignerons en Développement Durable“, do którego przyłączyły się między innymi tak znane firmy jak Mont Tauch, czy Vignerons du Mont Ventoux, a które w 2011 roku wyróżnione zostały przyznawaną przez ministerstwo rolnictwa nagrodą za zrównoważony rozwój. Rzeczą charakterystyczną dla Francji jest to, że właśnie duzi producenci rozpoznali znaki czasu i uczestniczą w badaniach nad zrównoważonym rozwojem. „Nasza polityka jakości ubiegłych 10 lat zawierała już elementy zrównoważonego gospodarowania i to zanim jeszcze hasło to stało się tak modne“ – mówi Alain Castel z Groupe Castel.
Kalifornia przoduje
Zrównoważony rozwój odgrywa znaczącą rolę w kalifornijskiej uprawie winorośli. Od 2010 roku istnieje program certyfikacji związku California Sustainable Winegrowing Alliance. „Zrównoważony rozwój nie jest tylko elementem jakiegoś programu, lecz codziennie stosowaną filozofią“ - wyjaśnia Chris Savage, członek zarządu CSWA i pełnomocnik ds. ochrony środowiska przy Gallo Vineyards. „To zaangażowanie i jego pozytywne skutki zabezpieczą w przyszłości wzrost w branży win w Kalifornii.“ W ciągu zaledwie pięciu lat ilość przedsiębiorstw uczestniczących w programie zrównoważonego rozwoju zwiększyła się o 66%. Kalifornia określa się sama mianem regionu wiodącego na światowym rynku w kwestiach zrównoważonego rozwoju.
Nowa Zelandia aspiruje do czołówki
Nowa Zelandia mogłaby dogonić światową czołówkę, gdyby osiągnęła postawiony w 2007 roku przez Związek New Zealand Winegrowers cel, polegający na zrównoważonym zagospodarowaniu do 2012 roku całej powierzchni upraw winorośli w ramach programu Ochrona Środowiska i Audytowanie. Zalicza się do tego biologiczne jak i bio-dynamiczne zagospodarowanie oraz certyfikację zgodną z normą ISO 14001. Według danych podawanych przez związek obecnie szacuje się, że program ten obejmuje 94% powierzchni upraw oraz że uczestniczy w nim 90% przedsiębiorstw; do 2020 udział ekologicznie zagospodarowanych powierzchni powinien wzrosnąć do 20%.
Afryka Południowa z nowym oznaczeniem
Południowoafrykańscy producenci, począwszy od roku 2010 mogą informować klientów o prowadzonych przez siebie zrównoważonych uprawach poprzez dodatkowe oznaczenie na szyjce butelki z napisem: „Sustainable Wines of South Africa“. Stanowi ono uzupełnienie oznaczenia „Wine of Origin“ i wydawane jest zgodnie z obowiązującymi od zbiorów z 2000 roku dyrektywami Integrated Production of Wine (IPW), odpowiadając tym samym standardom globalnym (np. FIVS lub OIV). Nowe oznaczenie to również jeden z głównych elementów prezentacji win południowoafrykańskich na targach ProWein 2012. Około 95% południowoafrykańskich winorośli produkowanych jest obecnie w sposób zrównoważony. Warto zaznaczyć, że działanie to jest całkowicie dobrowolne. Poprzez numer znajdujący się na oznaczeniu konsumenci mogą na stronie internetowej „Sustainable Wines of South Africa“ (www.swsa.co.za) prześledzić drogę, jaką przebyło każde wino.
Certyfikaty w Niemczech
Bez wprowadzenia niezależnej certyfikacji zrównoważonego rozwoju staje się on kryterium, które bardzo trudno jest sprawdzić i którym producenci łatwo mogą się posłużyć. Niemiecki Instytut ds. Zrównoważonego Rozwoju (związek zarejestrowany) oferuje w Wyższej Szkole w Heilbronn przeprowadzenie certyfikacji. Niemiecka winnica Ecovin-Weingut Neumer/Kellerei Weinmann Organics (Hesja Nadreńska) jako pierwsza otrzymała zgodę na używanie logo Fair Choice. Minister ds. Rolnictwa i Ochrony Konsumentów kraju związkowego Badenia Wirtembergia - Alexander Bonde – po zwieńczonych sukcesem projektach pilotażowych Niemieckiego Instytutu ds. Zrównoważonego Rozwoju powiedział: „Tworzenie wartości i zdolność dostosowania się do wymogów przyszłości nie wykluczają się nawzajem, lecz się warunkują. Mądra strategia zrównoważonego rozwoju otwiera wiele szans na sukces. Szansami tymi są: nowi klienci, większa efektywność oraz innowacyjność.“
Austria ciągle w drodze
Również w Austrii podejmuje się obecnie temat zrównoważonego rozwoju. Dyrektor Austriackiego Związku Winorośli i Wina Josef Glatt przewiduje „silniejsze pozycjonowanie wina austriackiego pod kątem zrównoważonego rozwoju; podstawą tego będą dotychczasowe osiągnięcia oraz uwzględnienie odpowiednich metod produkcji, takich jak metody biologiczne czy zintegrowana produkcja wina“.
W najważniejszych państwach produkujących wino hasło zrównoważonego rozwoju nieustannie towarzyszy modzie na produkty „bio”. Obydwa międzynarodowe trendy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom coraz większej grupy klientów, którzy za produkty ekologiczne i dobrą jakość skłonni są nawet głębiej sięgnąć do kieszeni. Na targach ProWein 2012 odwiedzający uzyskają wszelkie informacje na temat obydwu przedstawionych trendów w rozwoju.
Autor: dr Rolf Klein
Niezależny dziennikarz piszącym na tematy winiarskie.
