Rynek kawy i herbaty jest perspektywiczny i nic nie zapowiada, aby miało się to zmienić. Są to napoje lubiane przez konsumentów, co przekłada się na zyski zarówno producentów, jak i tradycyjnych sklepów spożywczych. W związku ze zbliżającą się zimą, chłodnymi porankami i mroźnymi wieczorami gorąca kawa i herbata są napojami pożądanymi. Dodatkowo w okresie przed Bożym Narodzeniem warto tego typu asortyment poszerzyć o ten w opakowaniach świątecznych, które w tym czasie cieszą się olbrzymim zainteresowaniem i chętnie kupowane są jako upominki dla bliskich.
Aromat kawy
Radość delektowania się smakiem kawy zawdzięczamy Arabom. To oni odkryli, że z czerwonego owocu kawy należy wydobyć ziarno, następnie je wysuszyć, uprażyć, rozdrobnić i zalać wrzątkiem. Arabowie również jako pierwsi zajęli się uprawianiem krzewu kawowego i handlem ziarnami kawy.
Kawa jako napój po raz pierwszy pojawiła się w 1000 roku. Ślady możemy odnaleźć w zapiskach arabskiego lekarza Awicenny, który określa ten napój słowem „bunc”, używanym do dziś na terenach Etiopii. Początkowo kawa stosowana była jedynie w medycynie. Dopiero od około XV wieku w Arabii i Persji doceniono również jej walory smakowe. Znanymi polskimi miłośnikami tego napoju byli Jan III Sobieski i Ignacy Krasicki.
Najpopularniejsze gatunki kawy to Arabica i Robusta. Arabica uprawiana jest w Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Ma twarde ziarna i mocny aromat. Robusta natomiast jest bardziej gorzka i zawiera więcej kofeiny niż Arabica.
Rynek kawowy w Polsce rozwija się dobrze. Co prawda pijemy nadal mniej kawy niż przeciętny Europejczyk ale „mała czarna” jest w Polsce niezmiernie popularna.
Jak przyznaje Joanna Szpak Kierownik ds. marketingu, Segafredo Zanetti Poland – Polacy znają coraz więcej rodzajów kawy i sposobów jej prawidłowego przyrządzania w domu. Prawdziwi smakosze nie chcą już pić kawy rozpuszczalnej czy „po turecku” (poprzez zalewanie zmielonych ziaren gorącą wodą).
Coraz częściej do polskich domów trafiają zatem ekspresy ciśnieniowe. Rodacy chętniej sięgają po oryginalne włoskie espresso, nie tylko ze względu na jego smak i aromat, ale przede wszystkim z powodu rytuału, związanego z przyrządzaniem tego napoju.
„Espresso stanowi równocześnie podstawę dla kaw mlecznych, dlatego skrupulatnie edukujemy naszych klientów, jakie czynniki mają wpływ na jego profesjonalne przygotowanie (odpowiedni rodzaj kawy, ekspres, sposób mielenia ziarna, czas parzenia kawy)” – dodaje Joanna Szpak.
Polacy nadal wolą kawy o łagodnym smaku, średnio paloną, o wyraźnym aromacie, ale bez kwaśnego posmaku. Rosną także ich wymagania względem kawy pitej poza domem. Z każdym dniem powstaje coraz więcej lokali serwujących „małą czarną”. Niestety nie wszystkie lokale radzą sobie z profesjonalnym serwowaniem kawy swoim klientom.
Jakie kawy zatem warto mieć w sklepie?
Można wyróżnić dwie grupy konsumentów. Jedni poszukują nowości i chętnie eksperymentują ze smakami, reszta to tradycjonaliści. Dla tych pierwszych ważne jest, aby produkt był nowoczesny i wyróżniał się na rynku. Tym konsumentom podczas zakupów należy zaproponować cappuccino w różnych smakach czy różnego rodzaju miksy kawowe w saszetkach. Dla tradycyjnych smakoszy kawy na półce musimy udostępnić kawy ziarniste czy włoskie espresso. Ci bowiem klienci cenią sobie rytuał zaparzania kawy, jej tradycyjny smak oraz doceniają wyszukane opakowania.
Świąteczne nawyki zakupowe
Okres świąteczny nie zmienia znacząco konsumpcji kawy. Napój ten miał, ma i zawsze będzie miał swoich wiernych wielbicieli. Warto jednak pamiętać, że przed świętami odczujemy w sklepach wzrost sprzedaży kaw Premium.
Jak wiec zmieniają się nawyki konsumentów przed świętami?
Zmiany te dostrzegalne są w dwóch grupach produktów. Jak informuje Joanna Szpak przede wszystkim wzrasta zainteresowanie kawą kupowaną na święta jako prezent. Naturalną pochodną tej tendencji jest wzrost sprzedaży kaw dobrego gatunku, ładnie opakowanych, często z gratisem lub objętych promocją cenową. Drugą grupą produktów, która cieszy się większym zainteresowaniem w okolicach Gwiazdki są kawy w puszce (ze względu na swój uniwersalny smak oraz możliwość wykorzystania puszki jako pojemnika).
Najczęściej kupowane są kawy ziarniste w opakowaniach półkilogramowych i kilogramowych oraz kawy mielone w puszcze. Duże objętości kaw są szczególnie popularne ze względu na to, że przed świętami klienci robią zapasy, a podczas dni świątecznych zazwyczaj nie robimy już zakupów. Jeżeli chodzi o kawy mielone w puszcze, mają one uniwersalny smak, który zaspokaja gusta wszystkich naszych gości.
Herbaciane zyski
„Powstanie” herbaty, jak wielu innych wartościowych „wynalazków” prawdopodobnie oparte jest o przypadek. Według jednej z legend w 2737 roku p.n.e. chiński cesarz przypadkowo zaparzył napar z liści herbaty. Początkowo liście herbaty wrzucano do wrzątku i pito taki gorzki napar. Leczył on reumatyzm, choroby oczu i łagodził zmęczenie. Z parzonych liści z dodatkiem cebuli, skórki pomarańczy i wonnych korzeni później smażono placki. W miarę upływu lat w Chinach zaczęto rozcierać liście na proszek i za pomocą bambusowych trzepaczek ubijano je z wodą na pianę, co stosuje się do dziś.
Do Europy herbata trafiła około 1610 roku. Na świecie jako napój stała się popularna w XIX wieku.
W Polsce największym zainteresowaniem cieszy się herbata czarna, która od wielu lat jest i z pewnością pozostanie największą częścią herbacianego rynku. Nie należy jednak bagatelizować rosnącego znaczenia innych segmentów – herbaty zielonej, Earl Grey, a także herbatek owocowych.
Zwłaszcza w okresie przedświątecznym powinniśmy zapewnić klientowi wybór różnych rodzajów herbat, tak by nawet najbardziej wybredny znalazł coś dla siebie. Jedną z najbardziej popularnych jest herbata czarna. Powstaje podczas więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia. Znanymi gatunkami czarnej herbaty są assam, yunnan, darjeeling, ceylon. Obecnie, w dobie mody na zdrową żywność, coraz większym zainteresowaniem cieszy się herbata zielona. Powstaje z liści, które nie są wcześniej poddawane fermentacji, a od razu po zerwaniu są suszone. Popularnymi gatunkami zielonej herbaty są między innymi genmaicha, gunpowder. Ma szereg właściwości zdrowotnych. Udowodnione jest, że u mężczyzn regularnie spożywających zieloną herbatę obniża się ryzyko wystąpienia raka prostaty. Herbata biała natomiast powstaje z młodych pączków, które nie zdążyły się jeszcze rozwinąć. Poddawana jest procesom więdnięcia i suszenia.
Ma delikatny smak i szereg właściwości zdrowotnych – przeciwdziała powstawaniu nowotworów. Herbata żółta – produkowana jest tylko w Chinach. W jej skład wchodzą młode listki krzewu herbacianego wraz z nierozwiniętymi pączkami. Ciężko jest ją znaleźć na polskim rynku. Herbata pu-erh (czerwona) uprawiana jest ponad 1700 lat. Pomaga w walce z nadwagą oraz obniża poziom złego cholesterolu, wspomaga pracę wątroby, oczyszcza i wzmacnia organizm. Herbata ulung (niebieska) – ma często kwiatowy, bądź owocowy aromat i smak. Liście tej herbaty nigdy nie są połamane przez skręcanie, są zawsze całe. Jest mało popularna w Polsce. Na rynku mamy szeroki wybór herbat aromatyzowanych. Tego typu herbata zawiera liście Camellia sinensis lub assamica. Dodatki urozmaicające smak to na przykład kwiaty jaśminu, róży, bławatka lub malwy oraz kawałki owoców, m.in. mango, ananasa, pomarańczy, wiśni, czarnej porzeczki, jabłek czy truskawek, trawa cytrynowa, przyprawy korzenne typu imbir czy żeńszeń.
Świąteczne zakupy
W okresie zarówno zimowym, jak i świątecznym, znacznie wzrasta konsumpcja herbaty. „Największą dynamikę wzrostu odnotowuje w tym czasie herbata czarna, na którą popyt wśród konsumentów wzrasta o ponad 30%. Znaczący wzrost sprzedaży dotyczy jednak również herbat zielonych, Earl Grey oraz herbatek owocowych” – dodaje Grzegorz Kubecki z Unilever Poland.
Święta to czas, w którym konsumenci pozwalają sobie na kupno droższych produktów w porównaniu do reszty roku. „Tak jak w całej branży FMCG odczuwamy wzrost sprzedaży produktów z półki Premium” – przyznaje Jacek Sim, Rzecznik Prasowy „Herbapol-Lublin” S.A.
Z kolei Oskar Szulca z Oskar International Trading Sp. z o.o. zwraca uwagę na fakt, że rynek herbaty od pewnego czasu ewoluuje w stronę herbat ekonomicznych (rosnące znaczenie sklepów dyskontowych). Powoduje to w ocenie producenta wyhamowanie zapotrzebowania na drogie, świąteczne herbaty. Mając na uwadze ten fakt, a także dość dobrze rozbudowaną grupę herbat Premium w ofercie herbat Oskar, producent nie przewiduje żadnych okazjonalnych propozycji. „Niemniej jednak liczymy, że herbaty droższe, zapakowane w ekskluzywne opakowania będą cieszyły się większym zainteresowaniem niż w pozostałym okresie. Aby wesprzeć ten cel planujemy zwiększenie ilości promocji tych herbat zarówno u klientów hurtowych, jak i detalicznych namawiając tym samym do zwiększenia ich ekspozycji na półce sklepowej. Mamy nadzieję, że choćby raz w roku część naszych klientów da szansę herbatom, których jakość będzie na długo zapamiętana” – dodaje Oskar Szulca.
Z pewnością ważnym krokiem w przygotowaniu się do Bożego Narodzenia w handlu jest odpowiednie zaopatrzenie sklepów. Herbata jest jednym z najbardziej popularnych napojów w tym okresie, a prawidłowe zatowarowanie może być kluczowe w przypadku mniejszych sklepów. Dobrym pomysłem jest również zaopatrzenie się w ciekawe smaki herbatek owocowych, na przykład takich, jak wiśnia czy mięta z cytryną, oraz herbat zielonych, które cieszą się wśród konsumentów rosnącą popularnością.
Przedświąteczny okres zakupowy rozpoczyna się już w połowie listopada. W związku z tym przygotujemy się do niego jak najwcześniej. Oprócz tych kaw i herbat, które najlepiej rotują w naszym sklepie zapewnijmy naszym klientom także produkty Premium. Sprawdzonymi sposobami na zwiększenie sprzedaży jest wyjście z kawą i herbatą poza półkę. Wyeksponowanie ich na wyspach z produktami w promocyjnej cenie oraz z zestawami gratisami. Taka ekspozycja sprawia, że klienci poszukujący prezentów dla najbliższych chętniej sięgną po kawowy lub herbaciany upominek. Okres przedświąteczny to równie gorący czas dla detalistów, producentów, jak i klientów. A stare porzekadło mówi „nasz klient nasz pan”.
Dlatego też każdego właściciela sklepu czeka teraz sporo pracy, która z pewnością zaowocuje zwiększonymi obrotami.
Monika Dawiec