Moc piwa, czyli zawartość procentowa alkoholu, zależy od trzech czynników: gęstości początkowej brzeczki, stopnia odfermentowania oraz stopnia rozcieńczenia piwa przed rozlewem. Cechą różniącą piwo mocne od tych o mniejszej zawartości alkoholu jest proporcja użytych składników, głównie słodu, którego jest więcej, dzięki czemu otrzymuje się bardziej skondensowaną brzeczkę. Piwa mocne są piwami bardziej „skoncentrowanymi", dlatego określa się je często jako „bardziej piwne piwo".
Podział piw na lekkie, pełne i mocne nie jest uniwersalny i zależy od kraju. W Polsce za piwa słabe (lekkie) uważa się te o zawartości alkoholu do 5,5%, pełne to piwa z zawartością alkoholu na poziomie 5,5 - 6,2%, a mocne to piwa które mają ponad 6,2% alkoholu i ponad 14% zawartości ekstraktu słodowego w brzeczce podstawowej.
„Piwo mocne jest to piwo o podwyższonej zawartości ekstraktu i alkoholu. Oznacza to, że powinno charakteryzować się ilością alkoholu na poziomie co najmniej 6,2% i być bardziej „esencjonalne" czyli zawierać ponad 14% ekstraktu wagowo" - mówi Tomasz Kanton, Brand PR manager, Kompania Piwowarska.
„Inne elementy wyróżniające piwa mocne, to ciemniejsza barwa i bardziej wyczuwalna goryczka" - dodaje Radosław Kasyk, Dyrektor Marketingu Royal Unibrew Polska Sp. z o.o.
„Piwa mocne mają najczęściej barwę bursztynu i podawane są zwykle w pękatej, niezbyt wysokiej szklanicy" - podkreśla Melania Popiel, Dyrektor ds. Komunikacji w Carlsberg Polska.
W Czechach, Niemczech, Belgii i Holandii oraz w północnej Francji piwa dzieli się w zależności od gęstości początkowej brzeczki nastawnej - najsłabsze to „ósemki" (8% ekstraktu) mające ok. 2,5% alkoholu, następnie są piwa z 10, 11, 12, 13 i 14% ekstraktu. Najpopularniejsze są „dziesiątki" (ok. 3,5% alkoholu) i „dwunastki" (ok. 4,5% alkoholu) a za najlepsze uważane są piwa zawierające 16 a nawet 20% ekstraktu. W Anglii piwa dzieli się jeszcze w inny sposób. Klasyczny bitter ma 9-15% ekstraktu i poniżej 5% alkoholu. Najmocniejszymi piwami na Wyspach są portery, które mogą mieć nawet do 10% alkoholu.
Pod koniec lat 90-tych segment piw mocnych zanotował bardzo duży wzrost udziałów w polskim rynku. Jeszcze kilka lat temu wydawało się, że Polacy będą chętnie wybierać piwa z tej kategorii, lecz po kilkuletnim wzroście segment ten zaczął się kurczyć. Obecnie co piąte piwo spożywane w Polsce to piwo mocne. Jak podaje AC Nielsen, w okresie grudzień 2007 - listopad 2008 udział ilościowy piwa mocnego w rynku piwa wynosił 21% i był o 1,5 % niższy niż przed rokiem. Udział wartościowy także zmalał i wyniósł 20,8% w porównaniu z 22,4% w poprzednim okresie badawczym. W ciągu 12 badanych miesięcy sprzedano 170277,6 hektolitrów tego trunku za kwotę ponad 104,3 mln złotych.
„Segment piw mocnych w Polsce od fazy wzrostowej przechodzi stopniowo do fazy nasycenia czego wynikiem jest stabilizacja rynku i mniejsza niż w poprzednich latach dynamika wzrostu" - mówi Tomasz Kanton z Kompanii Piwowarskiej - „W ciągu ostatnich dwóch lat segment piw mocnych nieznacznie się skurczył (o ok. 2 %). Największe spadki sprzedaży dotknęły piwa najtańsze, tzw. „private labels", oferujące wyższą zawartość alkoholu za niewielką cenę. Obniżenie średniej ceny alkoholi mocnych (wódka), było jednym z powodów przepływu konsumentów kierujących się głównie zawartością alkoholu do relatywnie taniej wódki. Flagowa marka Kompanii Piwowarskiej w segmencie piw mocnych, Dębowe Mocne odnotowuje jednak nieustannie wzrost udziałów rynkowych. Na stabilnym, choć nieznacznie kurczącym się rynku Dębowe wciąż wzmacnia swoją pozycję będąc od lat liderem tej kategorii".
„Lata do 2008 roku - to okres dużych wzrostów rynku piwa w Polsce" - mówi Sebastian Tołwiński, Rzecznik Prasowy Grupy Żywiec S.A. - „Wzrosty te, to przede wszystkim efekt dobrych wyników osiąganych przez kategorię lager. Rozwój kategorii piw mocnych był jednak wolniejszy. Rynek piw mocnych w Polsce (po spadkach w latach 2002-2004) ustabilizował się i obecnie stanowi ok. 20% rynku piwa. Bazując na deklaracjach piwoszy należy zauważyć, że coraz mniej użytkowników kategorii piwa deklaruje konsumpcję piw mocnych (blisko 60% deklaruje, że nie spożywa piw mocnych - ATP 2008), a wśród tych którzy spożywają piwa mocne spada częstotliwość konsumpcji".
„Występują tu dość znaczące różnice regionalne, np. na Śląsku udział tych piw jest znacznie niższy niż w reszcie kraju" - informuje Radosław Kasyk z Royal Unibrew Polska dodając, że rozwojowa jest niewątpliwie kategoria piw specjalnych mocnych, tj. oferujących poza wyższą zawartością alkoholu również unikatowe wartości smakowe. Polski konsument coraz częściej poszukuje piw innych, niemasowych i ta kategoria świetnie wpisuje się w te potrzeby. - Wydaje się, że szczególnie piwa ciemne mocne mogą stać się z czasem ciekawym segmentem z punktu widzenia producentów piwa w Polsce" - mówi.
„Rynek piw mocnych stanowi obecnie ok. 20% całości rynku piwnego, którego 60% stanowią piwa typu full light. W ubiegłym roku rynek piw mocnych zanotował dynamikę wzrostu na poziomie 7% (ujęcie ilościowe). Warto przy tym dodać, że sprzedaż Okocimia Mocnego w tym okresie wzrosła aż o 16%" - stwierdza Melania Popiel z Carlsberg Polska - „Segment piw mocnych notuje od wielu lat mniejszą dynamikę wzrostu niż segment full light, przez co jego udział w łącznej konsumpcji piwa w Polsce systematycznie spada. Nie przewidujemy zmiany trendów w następnych latach. Trudniejsza walka o konsumenta oznacza, że coraz istotniejsze w tym segmencie rynku stają się innowacje produktowe".
Mocne piwo z segmentu Premium przeznaczone jest dla wykształconego, zamożnego konsumenta z dużego i średniego miasta. Głównymi motywami, dla których klienci wybierają piwa mocne są: zawartość alkoholu, bardziej wyrazisty smak i męski wizerunek.
Według Sebastiana Tołwińskiego z Grupy Żywiec S.A. - „Zdecydowanie można wyróżnić przynajmniej dwa profile konsumenta piwa mocnego. Pierwszy - to osoba poszukująca mocy alkoholu w produkcie, dla której cena jest niezmiernie istotnym elementem decyzyjnym. Drugi profil, zdecydowanie bardziej atrakcyjny z perspektywy marek - to osoby uznające się za znawców i koneserów piwa, szukających prawdziwie piwnych doznań smakowych. W swoim portfelu Grupa Żywiec ma marki dopasowane do obu grup potrzeb konsumenckich w segmencie piw mocnych. Poza tymi podstawowymi profilami istnieją konsumenci, dla których piwo mocne ma zwyczajnie lepszy smak. Paradoksalnie, znacząca cześć tej grupy stanowią kobiety".
Potwierdza to również Radosław Kasyk z Royal Unibrew Polska - mówiąc, że „konsumenci piw mocnych to w zasadzie dwie znacząco różne grupy. Z jednej strony to piwosze - koneserzy, z drugiej zaś to osoby poszukujące wyższej zawartości alkoholu".
„Profil konsumenta piwa mocnego zależny jest od marki" - dodaje Tomasz Kanton, Brand PR manager, Kompania Piwowarska - „Odbiorcami piw mocnych w zdecydowanej większości są mężczyźni. Wybierają oni różne "mocne" marki: jedni poszukują piw esencjonalnych o głębokim smaku, które oferują też wyższą moc jako naturalną konsekwencję procesu warzenia i wyższej zawartości ekstraktu - Ci skupiają się na smaku i doznaniach płynących z degustacji złocistego trunku. Inni konsumenci poszukują piw tańszych, o wyższej zawartości alkoholu a smak odgrywa dla nich mniej istotną rolę. Wśród konsumentów piw mocnych znajdziemy więc mężczyzn z miasta, ze wsi, bogatszych i biedniejszych, zarówno dyrektorów jak i pracowników fizycznych - wszystko jak zawsze zależy od tego, kto i czego poszukuje w piwie.
„Po piwa mocne sięgają głównie mężczyźni, lubiący bardziej wyrazisty smak piwa i charakterystyczną dla tej grupy piw goryczkę - podsumowuje Melania Popiel z Carlsberg Polska.
Według raportu instytutu badawczego Fokus Research w okresie wrzesień 2008 - luty 2009 najczęściej promowanymi piwami mocnymi w gazetkach sieci handlowych były marki następujących producentów: Grupa Żywiec (210 odsłon), Carlsberg Polska (116), Kompania Piwowarska (115) oraz Browar Van Pur (107). Grupa Żywiec najchętniej wybierała gazetki hipermarketów (94 odsłony) oraz Cash & Carry (68). Kompania Piwowarska najwięcej promocji powierzyła sklepom typu Cash & Carry (42) oraz Supermarketom (36), natomiast Carlsberg Polska - Hipermarketom (62) oraz Cash & Carry (26).
Jedną ze szczególnie docenianych przez miłośników piw mocniejszych marek ogólnopolskich jest Okocim Mocne z portfolio Carlsberg Polska - piwo, od którego rozpoczęła się w Polsce popularność tego gatunku. Okocim Mocne został nagrodzony złotym medalem w Ogólnopolskim Konsumenckim Konkursie Piw „Chmielaki Krasnostawskie 2008" i uhonorowany tytułem „Najlepsze Piwo - Chmielaki Krasnostawskie 2008" w kategorii piw mocnych. To już drugi złoty medal, po otrzymanym w 2007 roku, zdobyty przez markę podczas „Chmielaków" - wielkiego święta chmielarzy i prawdziwych miłośników i znawców piwa, określanych mianem „Polskiego Oktoberfest".
Wszyscy najwięksi producenci piwa w Polsce mają w swej ofercie piwa mocne.
Kompania Piwowarska jest liderem także w segmencie piw mocnych z takimi markami jak: Dębowe Mocne, Lech Mocny, Wojak Mocne i Wojak Super Mocne oraz Frater Podwójny.
Dębowe Mocne - najpopularniejszy przedstawiciel gatunku, od kilku lat lider rynku piw mocnych. Marka zawitała do sklepów w 2002 roku. W marcu, rok po pojawieniu się na rynku osiągnęła ona rekordowy poziom udziałów w całym rynku piwa - 4,8%. W 2008 roku udział w całym rynku piwa wyniósł 3,29% a w rynku piw mocnych 15,8% (AC Nielsen styczeń-październik 2008). Zawiera 7% alkoholu i 14,5% ekstraktu.
Lech Mocny - piwo wprowadzone na rynek w 1996 roku jako odpowiedź na rosnącą popularność piw mocnych w Polsce. Zawiera 6,2% alkoholu i 14,8% ekstraktu.
Grupa Żywiec w tym segmencie piw oferuje: Specjal mocny, Tatra mocne oraz Strong.
Specjal Mocny - marka dystrybuowana na terenie północnej Polski, jest mocną odmianą niekwestionowanego lidera rynkowego na tym terenie - marki Specjal Jasny Pełny. Od wielu lat charakteryzuje się stabilnym wolumenem sprzedaży i w swoim terenie dystrybucyjnym utrzymuje udziały rynkowe powyżej marek ogólnopolskich z segmentu piw mocnych.
Specjal Mocny produkowany jest w zwrotnych butelkach 0,5 litra, puszkach 0,5 litra oraz 4-pakach puszki. Struktura opakowań dopasowana jest do potrzeb konsumentów w detalu tradycyjnym, który jest najistotniejszy dla marki z punktu widzenia wolumenu sprzedaży.
Strong - to piwo o wyższej niż typowe lagery zawartości alkoholu (zaliczane przez to do piw mocnych). Jednak to nie moc a wyjątkowy (głęboki i esencjonalny) smak jest głównym wyróżnikiem piwa. Strong nie jest więc konsumowany przez typowych konsumentów piw mocnych. Użytkownicy Stronga (a jest ich aż ponad 5,5 mln) to głównie konsumenci piw typu lager, którzy od czasu do czasu mają ochotę na wyjątkowe doznania smakowe, na delektowanie się piwem i wtedy sięgają po Stronga. Obiecująca przyszłość Stronga tkwi więc w silniejszej koncentracji na jego walorach smakowych aniżeli zawartości alkoholu.
„Grupa Żywiec w swojej ofercie posiada także piwo Kaper, które nie jest piwem mocnym a specjalnością piwną o wyższej zawartości alkoholu. Podobnie Żywiec porter, który całkiem niedawno zdobył uznanie w Konkursie „International Beer Challenge" w Londynie i znalazł się pośród 50 najlepszych piw na świecie. Porter jest warzony w browarze w Cieszynie, i jest chyba ostatnim piwem w Europie typu „porter bałtycki". Do dzisiejszego dnia jest warzony w ramach wielce widowiskowej, otwartej fermentacji (unikalna metoda)" - mówi Sebastian Tołwiński.
W portfolio Carlsberg Polska są 4 piwa z segmentu piw mocnych. Są to:
Okocim Premium Mocne - piwo, od którego rozpoczęła się w Polsce popularność segmentu piw mocnych, warzone w Browarze Okocim o ponad 160-letniej tradycji.
Piast Mocne - regionalna marka, najpopularniejsza wśród piw mocnych w regionie Dolnego Śląska.
Kasztelan Mocne - piwo produkowane z najlepszych naturalnych składników Mazowsza i Kujaw.
Bosman Specjal o charakterystycznej „bosmańskiej goryczce", produkowany od lat w Browarze Bosman Szczecin.
Okocim Mocne, obecnie pod nazwą Okocim Premium Mocne, zapoczątkował w połowie lat 90-tych segment piw mocnych w Polsce, zyskując w krótkim czasie duże grono lojalnych konsumentów, głównie wśród męskiej części piwoszy. Okocim Premium Mocne zawiera 15,1% ekstraktu i 7,1% alkoholu. Piwo to spotyka się z dużym uznaniem także poza granicami kraju, i zdobywa prestiżowe nagrody w międzynarodowych konkursach.
Piast Mocne to od dawna najpopularniejsze mocne piwo na Dolnym Śląsku. Zawiera 14,0% ekstraktu i 6,7% alkoholu.
Flagowym piwem mocnym w portfelu Royal Unibrew Polska jest Faxe Extra Strong o zawartości alkoholu 10%. Warianty mocne posiadają również dwie marki regionalne: Łomża i Strzelec. Są to Łomża Mocne, Łomża Specjalne Mocne i Strzelec Mocne. W ofercie firmy są także piwa mocne w ramach marek z segmentu ekonomicznego - Dock Strong i Dock Super Strong, a także Górskie Mocne i Górskie Super Mocne.
Łomża Mocne i Łomża Specjalne Mocne - piwo Łomża jest jedną z najlepiej znanych marek piwa w północno-wschodniej części kraju. Słynne „laleczki" - postacie w strojach kurpiowskich na etykietach - stanowią najbardziej rozpoznawalny element opakowań piw marki. Łomża Mocne zawiera 7% alkoholu. Jesienią ubiegłego roku wprowadzono na rynek sezonowe piwo Łomża Specjalne Mocne. To specjalnie na zimowy sezon stworzone piwo to napój, który podczas coraz dłuższych wieczorów pomoże rozgrzać się i miło spędzić czas. Podgrzewa nastrój i dodaje energii w długie jesienno-zimowe wieczory. Łomża Specjalne Mocne jest sprzedawane tylko w butelkach zwrotnych 330ml, tzw. „bączkach". Buteleczka o tradycyjnym kształcie niesie sympatyczne skojarzenia i jest bardzo lubiana wśród klientów. Zazwyczaj kojarzy się z mocniejszymi gatunkami.
Strzelec Mocne to regionalne piwo, dostępne jest w Małopolsce, na Kielecczyźnie i Śląsku. Strzelec Mocne to złoty medalista Otwartego Konkursu Piw przeprowadzonego podczas XV Jesiennych Spotkań Browarników. Zawiera 7%alkoholu.
Czy jest to rynek rozwojowy? Czy jest jeszcze miejsce na innowacje?
Według Sebastiana Tołwińskiego z Grupy Żywiec, kategoria ta z punktu widzenia swojej wartości nadal stanowi znaczący kawałek całego rynku. Jest to kategoria, w której dość ważnym elementem jest wymiar tradycji, co nie sprzyja wprowadzaniu rozwiązań innowacyjnych.
