Kawa i herbata towarzyszą konsumentom o każdej porze dnia – jako poranny zastrzyk energii, dodatek do drugiego śniadania czy element popołudniowej chwili relaksu. Po jakie rodzaje najczęściej sięgają Polacy? Americano czy flat white? Owocową czy czarną? Sprawdzamy, co piją krajanie.
Kawa i herbata mają nie tylko właściwości pobudzające – konsumenci doceniają je również za smak i korzyści funkcjonalne. Coraz więcej osób zagłębia się także w tajniki ich parzenia, poznając mniej znane mieszanki, susze i dodatki.
Kofeina czy teina?
Większość Polaków każdy poranek zaczyna od zastrzyku energii. Dzielą się jednak na tych, którzy w tym celu wybierają kawę i tych, którzy decydują się na herbatę. Która grupa dominuje na rynku?
W okresie od marca 2024 roku do lutego br. konsumenci wydali ponad trzy razy więcej na kawę niż herbatę. Jak wynika z danych NielsenIQ1, w ciągu ostatnich trzech lat na rynku kaw pod względem wartości i wolumenu dominuje wersja mielona. Polacy wydali na nią prawie 2,4 mld zł, co stanowi ok. 50% całej kategorii. Drugie miejsce zajęła kawa ziarnista, której udział wynosi 25%. Podium zamyka opcja rozpuszczalna z ok. 19% udziałem.
Na przestrzeni lat wolumen sprzedaży kawy pozostaje na podobnym poziomie, jednak konsumenci wydają na nią coraz więcej. Jest to spowodowane wyższymi kosztami surowca, wynikającymi ze zmian klimatu i trudnych warunków upraw.
W przypadku herbat na rynku dominują wersje w torebkach. Jak wynika z danych NielsenIQ, jeśli podczas śniadania Polacy zdecydują się na herbatę, to na 90% przypadków będzie to ta w torebce. Istotne znaczenie mają także wersje liściaste. Karol Krakówko, Client Specialist w NielsenIQ, dodaje, że od marca 2024 r. do lutego br. liderem pod względem wartości sprzedaży była herbata czarna (42% wartości sprzedaży kategorii). Kolejne miejsca zajęły wersje owocowe (17%) i ziołowe (14%).
Czarna czy z mlekiem?
Znaczna część Polaków sięga po filiżankę kawy każdego dnia. Z badań Mintel wynika, że w domach najczęściej wybierają kawę instant oraz wersję mieloną. „Gotową kawę mieloną lub kawę ziarnistą mieloną w domu pije raz dziennie 38% respondentów, zaś 36% deklaruje, że robi to częściej niż raz dziennie” – wskazuje Honorata Jarocka, Associate Director w Mintel.
Wiadomo jednak, że konsumenci nie piją kawy wyłącznie w domu. Napój ten często towarzyszy także pracy w biurze, popołudniowym spotkaniom ze znajomymi czy rodziną. Według sondażu Centrum Badawczo-Rozwojowego BioStat, zrealizowanego we współpracy z ABC Zdrowie w 2022 roku, Polacy sięgają po nią najczęściej raz lub dwa razy dziennie. Takiej odpowiedzi udzieliło ponad 65% badanych deklarujących picie kawy. Kolejne ponad 30% wypija trzy lub cztery filiżanki dziennie, a więcej – ponad 4% ankietowanych.
A jakie rodzaje są wybierane najczęściej? Większość konsumentów decyduje się na kawę z dodatkiem mleka – takiej odpowiedzi udzieliło 61,3% ankietowanych spożywających ten napój. Tę wersję bardziej preferują kobiety. Nie dziwi fakt, że drugą najchętniej spożywaną jest kawa czarna – wybiera ją 47,6% respondentów. Częściej piją ją mężczyźni niż kobiety.
Poza tym 22% osób pije kawę bez cukru i dodatków słodzących, a niewiele więcej, bo 25%, dodaje cukier i smakowe syropy.
BioStat zwrócił także uwagę na ciekawą zależność: „Kawę z mlekiem piją najchętniej młodzi w wieku od 18 do 29 lat (81,7%), a wraz z wiekiem odsetek sięgających po białą kawę maleje. Podobnie – im starsi respondenci, tym mniej słodzą”.
Wersje premium
Polacy wciąż najchętniej wybierają klasyczne warianty, jednak coraz częściej sięgają po nowe smaki. Rośnie zainteresowanie suszami owocowymi, ziołowymi i funkcjonalnymi, które wpierają odporność i dobre samopoczucie. Analitycy ASM SFA zwracają także uwagę na wzrost popularności produktów premium.
„Kawy segmentu specialty, ekologiczne herbaty oraz mieszanki o unikatowym pochodzeniu przyciągają klientów świadomych jakości i pochodzenia surowców. Producenci odpowiadają na ten trend, oferując innowacyjne rozwiązania – nowe kompozycje smakowe, blendy dostosowane do różnych preferencji oraz alternatywy nisko- i bezkofeinowe, które zyskują na znaczeniu” – zauważa Karolina Mańkowska, analityczka ASM SFA.
Eksperta dodaje, że wymaga to poszerzenia asortymentu o produkty spełniające oczekiwania coraz bardziej wymagających konsumentów. Według niej sklepy powinny odpowiednio przygotować ekspozycję kategorii premium oraz informować klientów o unikatowych właściwościach oraz pochodzeniu kaw i herbat.
Potwierdzają to dane Mintel, zgodnie z którymi poza smakiem i korzyściami funkcjonalnymi polscy konsumenci są coraz bardziej zainteresowani dodatkową wiedzą na temat kawy, którą kupują. „Aż 65% konsumentów pijących kawę jest otwartych na informacje dotyczące tego, kto uprawia kawę wykorzystywaną przez daną markę. Co więcej, 71% badanych chciałoby dowiedzieć się więcej na temat tego, jak warunki upraw – takie jak rodzaj gleby czy klimat – wpływają na smak kawy” – wskazuje Honorata Jarocka, Associate Director z Mintel.
Badaczka z Mintel również zwraca uwagę na potencjał działań edukacyjnych. O ile eksperta ASM SFA podkreśla, że sieci handlowe powinny poszerzać wiedzę konsumentów na temat kawy, o tyle Honorata Jarocka uważa, że to zadanie dla marek kawowych. Według niej wykorzystanie elementów edukacyjnych na opakowaniach i w przestrzeni online może wspierać zaufanie i lojalność konsumentów.
Dane ze sklepów
W kategorii kaw i herbat pod względem wartości sprzedaży dominującym kanałem są dyskonty. W przypadku herbat odpowiadają za 49% wartości sprzedaży całego segmentu, a w przypadku kaw – za 54%. Kolejne miejsca zajmują supermarkety i sklepy małoformatowe do 300 mkw. Najmniejsze znaczenie dla sprzedaży kategorii mają hipermarkety.
A jak wyglądała sprzedaż kaw i herbat w sklepach małoformatowych w okresie poprzedzającym Wielkanoc w ubiegłym roku? Jak podaje CMR, w tym czasie herbaty zanotowały spadek liczby sprzedanych opakowań, za który odpowiadały głównie herbaty granulowane i zielone ekspresowe. W okresie świątecznym oferta obejmowała 23-24 warianty i była nieznacznie niższa niż w 2023 r. Z kolei ceny były wyższe o ok. 9% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. „W rankingu sprzedaży najwyższy udział wartościowy ma producent Lipton Teas and Infusions – około 1/3, a najczęściej wybieraną, w ujęciu wartościowym jest należąca do tego producenta marka Lipton” – dodaje Łukasz Macheta, analityk danych CMR.
Ekspert CMR zaobserwował podobne tendencje w kategorii kaw – liczba sprzedanych opakowań również spadła o ok. 9% w porównaniu z poprzednim analogicznym okresem. Konsumenci najczęściej kupowali kawy mielone (prawie 60% wartości sprzedaży) i rozpuszczalne. W okresie świątecznym oferta obejmowała ok. 28 wariantów.
Kawa i herbata towarzyszą polskim konsumentom na co dzień, dlatego warto zadbać o odpowiednio skomponowaną ofertę. Powinna ona obejmować zarówno klasyczne warianty i smaki, jak i produkty premium.
Katarzyna Jurkitewicz
Redaktor
1 źródło: NIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska, sprzedaż wartościowa i wolumenowa (w kg), udział w sprzedaży wartościowej i wolumenowej w okresach skumulowanych: Tydzień 9 2024 - Tydzień 8 2025 (52 tygodnie kończące się na okresie 23/02/25) w porównaniu do analogicznych okresów rok i 2 lata wcześniej; Kategorie: Kawa, Herbata, Kawa mrożona.