Potrawy kuchni wschodniej charakteryzują się wyjątkowym aromatem uzyskanym przez odpowiednie przyrządzenie i przyprawienie mięsa, warzyw i ryżu. Niebagatelne znaczenie mają tu przyprawy, takie jak imbir, kurkuma, curry, chili czy kolendra. Ale to oczywiście tylko ułamek dodatków stosowanych przy komponowaniu dań azjatyckich.
Przyprawy kluczem do aromatu
By odtworzyć potrawy orientu w polskiej kuchni, wystarczy sięgnąć po odpowiednie składniki. Obecnie sklepy są bardzo dobrze zatowarowane i bez problemu znajdziemy całą gamę potrzebnych produktów. W miarę wzrostu popularności azjatyckich smaków na naszym europejskim rynku – powstały specjalistyczne sklepy zaangażowane wyłącznie w tę kategorię żywności.
Jednak jak wynika z danych CMR – kategoria przypraw dostępna jest w niemal wszystkich placówkach ogólnospożywczych. Warianty jednoskładnikowe, mieszanki, uniwersalne oraz w płynie można odszukać w 90% sklepów małoformatowych do 300 mkw. Średnio do wyboru konsumenta jest ok. 40 różnych pozycji1. Wśród nich najszerszy wachlarz dostępny jest pośród wariantów jednoskładnikowych. Odpowiadają one za niemal połowę wartości sprzedaży całej kategorii. „Jednakże co roku w okresie grillowym i latem spada ich udział na rzecz mieszanek (głównie przypraw grillowych oraz przypraw do ogórków)” – podkreśla Łukasz Macheta, analityk danych CMR.
W ostatnich latach, podobnie jak w wielu innych kategoriach, rok do roku spada liczba sprzedanych opakowań przy jednoczesnych, kilkunastoprocentowych wzrostach wartości sprzedaży. W 2023 r. był to skok o 14% w porównaniu do poprzedniego badanego okresu.
Orientalne smaki
Rynek przypraw orientalnych jest bardzo szeroki, a zacieranie granic poprzez podróże sprawia, że inspiracje międzykulturowe, również te dotyczące kuchni, przenikają w płynny sposób do naszych rodzimych tradycji. Dlatego też na półkach polskich sklepów z roku na rok możemy odkryć coraz to nowe dodatki, pozwalające jak najwierniej odtworzyć unikalne smaki zagranicy. „W ostatnich latach obserwujemy wyraźny wzrost zainteresowania kuchnią orientalną, co przekłada się na dynamiczny rozwój rynku przypraw orientalnych (jednoskładnikowych i mieszanek) oraz sosów w płynie (w tym sosu sojowego)” – komentuje ekspert CMR – Łukasz Macheta.
Jednymi z popularniejszych przypraw jednoskładnikowych są imbir i kurkuma. Jak wynika z danych CMR, klienci z roku na rok coraz częściej decydują się na zakup tych przypraw. „W okresie od stycznia do listopada 2023 roku liczba transakcji sprzedaży imbiru i kurkumy wzrosła o ponad 11% w porównaniu do roku poprzedniego w sklepach małoformatowych i supermarketach. Konsumenci mogą znaleźć je na półkach w połowie tych sklepów, wybierając z średnio dwóch dostępnych wariantów. Jak podaje Centrum Monitorowania Rynku średnia cena imbiru wzrosła o 12%, a w przypadku kurkumy poniżej 9% porównując badany okres do analogicznego w roku poprzednim. Czołowymi producentami jeżeli chodzi o liczbę transakcji sprzedaży imbiru i kurkumy są McCormick oraz Prymat” – wylicza analityk CMR.
Oprócz tego, że imbir i kurkuma nadają potrawom wyjątkowego smaku, to mają wiele właściwości prozdrowotnych, a wręcz leczniczych. Korzeń pierwszej z wymienionych przypraw działa odtruwająco, przeciwbólowo, przeciwwirusowo i przeciwbakteryjne. Często poleca się go osobom cierpiącym na chorobę lokomocyjną czy morską, by złagodzić nudności. Z tego samego powodu zaleca się go kobietom w ciąży, gdy zmagają się z porannymi dolegliwościami żołądkowymi. Zawarte w imbirze gingerole są silnymi antyoksydantami i wykazano, że obniżają poziom tzw. „złego” cholesterolu (czyli LDL). Prewencyjne korzystanie z imbiru może wzmocnić odporność i uchronić przed przeziębieniem jesienią czy zimą.
Z kolei kurkuma wspiera trawienie, zdrowie wątroby czy funkcjonowanie układu nerwowego. Jednocześnie ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne. Zaleca się ją także przy wysokim poziomie cukru we krwi, ponieważ działa przeciwcukrzycowo. Chroni przy tym układ sercowo-naczyniowy. Do tego ma wyjątkowy smak i nadaje potrawom charakterystycznego, żółtego lub lekko pomarańczowego koloru.
Połączenie imbiru, kurkumy, czarnego pieprzu, mleka i miodu zwane jest złotym mlekiem. Napój ten określany jest jako azjatycki sekret zdrowia i długowieczności. Czasem do naparu dodaje się olej kokosowy, a weganie zastępują klasyczne mleko napojem roślinnym. Niezależnie od ostatecznego składu, pomoże się zrelaksować i poprawi jakość snu. Regularne spożywanie złotego mleka ma pomóc wesprzeć zdrowie i urodę dzięki właściwościom przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym, neuroprotekcyjnym i przeciwbakteryjnym.
W rytmie curry
A teraz czas na curry i garam masala. Te dwie przyprawy nadają potrawom charakterystycznego, orientalnego i ostrego smaku, który, oczywiście w zależności od preferencji, można stopniować. Pierwsza z wymienionych pozycji – curry – według danych CMR rośnie pod względem liczby transakcji rok do roku o około 2%.
Curry wywodzi się z Indii, gdzie jest niezwykle popularne. Przez niektórych zwana jest przyprawą idealną. Być może ze względu na jej właściwości, a może z powodu wszechstronnych możliwości zastosowania. W języku tamilskim oznacza po prostu sos, ale ta sama nazwa dotyczy też przyprawy czy nawet całego dania. Curry, w zależności od regionu, może mieć nieco inny skład, jednak do najpopularniejszych składników mieszanki należą przede wszystkim kurkuma, która nadaje całości charakterystycznego koloru, imbir, papryczka chilli, kolendra, czosnek, cynamon oraz kmin rzymski.
Natomiast garam masala w języku hindi oznacza dosłownie „gorące przyprawy”. Jest to mieszanka zmielonych, słodkich przypraw będąca nieodzownym elementem wedyjskiej sztuki kulinarnej – klasycznej wegetariańskiej kuchni pochodzącej z Indii. W skład garam masali najczęściej wchodzą: kmin rzymski, kolendra, pieprz czarny, kardamon, a także liść laurowy, goździki, cynamon, pieprz cayenne czy gałka muszkatołowa.
Jak zaznacza ekspert CMR – curry jest popularne i dostępne w ponad połowie sklepów małoformatowych i supermarketów, natomiast garam masala jedynie w 4%. Średnia cena mieszanek curry zaliczyła niedawno wzrost o 10%, w przypadku garam masala różnica była niewielka2. Identycznie jak w przypadku przypraw jednoskładnikowych liderami sprzedaży są producenci Prymat oraz McCormick.
Sosy smakujące orientem
Sosy w płynie to jeden z niezastąpionych dodatków kuchni azjatyckiej. Ten sojowy najbardziej kojarzony jest z sushi, ale wykorzystuje się go w wielu innych potrawach. Jednak szerokość tej kategorii jest znacznie większa. Do najpopularniejszych sosów orientalnych, oprócz wspomnianego wariantu sojowego, należą m.in. hoisin, teriyaki, sriracha czy ostrygowy.
Sos sojowy to fermentowany przysmak, wytwarzany z połączenia soi, pszenicy, wody i soli. Pierwotnie znany z Chin, ale sztuka jego przyrządzania rozprzestrzeniała się w podobnym czasie w granicach całej Azji. Jego niezwykły smak i bardzo szeroki wachlarz zastosowań sprawił, że jest też stałym elementem dań Zachodu, niezależnie od tego czy przygotowywana jest potrawa orientalna, czy też wariacja na temat tradycyjnych przysmaków z danego państwa.
Sos hoisin to z kolei słodko-pikantny przysmak stworzony z połączenia soi, śliwek i aromatycznych przypraw. Jest on podstawą kuchni kantońskiej, która rozwinęła się w południowych Chinach. Teriyaki zawiera w sobie sos sojowy, słodkie japońskie wino ryżowe o nazwie mirin, sake – japoński alkohol ryżowy – a także cukier lub miód. Składniki są gotowane do momentu uzyskania gęstej konsystencji. Sriracha z kolei to tajski sos z przetartych papryczek chili z dodatkiem czosnku, octu, cukru i soli. Na rynku dostępnych jest wiele jego odmian, ponieważ w zależności od proporcji składników można otrzymać różne poziomy ostrości. Nazwa pochodzi od tajskiej miejscowości Si Racha. Sos ostrygowy to z kolei gęsty, ciemnobrązowy sos uzyskiwany z ekstraktu z ostryg. Jego głębię wzbogacają sól oraz cukier, które pomagają uzyskać odpowiednią konsystencję i smak.
Według danych CMR liczba sprzedanych opakowań sosów rośnie. W ostatnich latach o ponad 10%3 rok do roku, wliczając w to zarówno sklepy małoformatowe, jak i supermarkety. Najpopularniejszym sosem w płynie okazuje się wymieniony już wcześniej sos sojowy. Jest on bardzo mocno związany z kuchnią orientalną. Jak wynika z wyliczeń CMR, posiada niemal połowę udziałów w liczbie sprzedanych opakowań4.
„Oprócz niego konsumenci coraz częściej sięgali po takie sosy, jak teriyaki czy rybny. Notują one największe niemal 30% wzrosty w liczbie sprzedanych opakowań rok do roku. Sosy w płynie dostępne są w 4 na 10 sklepów małoformatowych i supermarketach, ze średnią liczbą 4 wariantów dostępnych w sklepie. Statystyczna cena sosów w płynie wzrosła rok do roku o ponad 13%, natomiast największy zmianę średniej ceny zanotowały sosy sriracha – wzrost wyniósł ponad 40%” – wskazuje Łukasz Macheta.
Jak podaje Centrum Monitorowania Rynku, ponad połowa sprzedanych opakowań sosów w płynie to produkty TanViet (marka Tao Tao i Vifon). Producent zanotował prawie 11% wzrost liczby sprzedanych opakowań w okresie styczeń-listopad 2023 r. w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Spośród TOP 5 największy wzrost sprzedanych opakowań w sklepach małoformatowych i supermarketach wynoszący ponad 40% zanotował z kolei Pamapol z marką Goong.
Kuchnia orientu to przede wszystkim niebanalne połączenia smakowe czy wyraziste przyprawy. Wszystko musi być aromatyczne i oparte na świeżych składnikach. Smaki Azji można z powodzeniem odtwarzać w zaciszu polskiej kuchni korzystając z bardzo szerokiej oferty producentów dbających o to, by największy z kontynentów swoją kuchnią inspirował resztę świata.
Joanna Miziołek
Zastępca Redaktora Naczelnego ds. Mediów Cyfrowych
1 źródło: CMR, sklepy małoformatowe 2023 r.
2 źródło: CMR, sklepy małoformatowe, różnica w okresie 01-11.2023 vs. 01-11.2022.
3 źródło: CMR, dane obejmują okres od stycznia do listopada 2023 r.
4 źródło: Tamże.
Fot: AdobeStock
Przyprawy kluczem do aromatu
By odtworzyć potrawy orientu w polskiej kuchni, wystarczy sięgnąć po odpowiednie składniki. Obecnie sklepy są bardzo dobrze zatowarowane i bez problemu znajdziemy całą gamę potrzebnych produktów. W miarę wzrostu popularności azjatyckich smaków na naszym europejskim rynku – powstały specjalistyczne sklepy zaangażowane wyłącznie w tę kategorię żywności.
Jednak jak wynika z danych CMR – kategoria przypraw dostępna jest w niemal wszystkich placówkach ogólnospożywczych. Warianty jednoskładnikowe, mieszanki, uniwersalne oraz w płynie można odszukać w 90% sklepów małoformatowych do 300 mkw. Średnio do wyboru konsumenta jest ok. 40 różnych pozycji1. Wśród nich najszerszy wachlarz dostępny jest pośród wariantów jednoskładnikowych. Odpowiadają one za niemal połowę wartości sprzedaży całej kategorii. „Jednakże co roku w okresie grillowym i latem spada ich udział na rzecz mieszanek (głównie przypraw grillowych oraz przypraw do ogórków)” – podkreśla Łukasz Macheta, analityk danych CMR.
W ostatnich latach, podobnie jak w wielu innych kategoriach, rok do roku spada liczba sprzedanych opakowań przy jednoczesnych, kilkunastoprocentowych wzrostach wartości sprzedaży. W 2023 r. był to skok o 14% w porównaniu do poprzedniego badanego okresu.
Orientalne smaki
Rynek przypraw orientalnych jest bardzo szeroki, a zacieranie granic poprzez podróże sprawia, że inspiracje międzykulturowe, również te dotyczące kuchni, przenikają w płynny sposób do naszych rodzimych tradycji. Dlatego też na półkach polskich sklepów z roku na rok możemy odkryć coraz to nowe dodatki, pozwalające jak najwierniej odtworzyć unikalne smaki zagranicy. „W ostatnich latach obserwujemy wyraźny wzrost zainteresowania kuchnią orientalną, co przekłada się na dynamiczny rozwój rynku przypraw orientalnych (jednoskładnikowych i mieszanek) oraz sosów w płynie (w tym sosu sojowego)” – komentuje ekspert CMR – Łukasz Macheta.
Jednymi z popularniejszych przypraw jednoskładnikowych są imbir i kurkuma. Jak wynika z danych CMR, klienci z roku na rok coraz częściej decydują się na zakup tych przypraw. „W okresie od stycznia do listopada 2023 roku liczba transakcji sprzedaży imbiru i kurkumy wzrosła o ponad 11% w porównaniu do roku poprzedniego w sklepach małoformatowych i supermarketach. Konsumenci mogą znaleźć je na półkach w połowie tych sklepów, wybierając z średnio dwóch dostępnych wariantów. Jak podaje Centrum Monitorowania Rynku średnia cena imbiru wzrosła o 12%, a w przypadku kurkumy poniżej 9% porównując badany okres do analogicznego w roku poprzednim. Czołowymi producentami jeżeli chodzi o liczbę transakcji sprzedaży imbiru i kurkumy są McCormick oraz Prymat” – wylicza analityk CMR.
Oprócz tego, że imbir i kurkuma nadają potrawom wyjątkowego smaku, to mają wiele właściwości prozdrowotnych, a wręcz leczniczych. Korzeń pierwszej z wymienionych przypraw działa odtruwająco, przeciwbólowo, przeciwwirusowo i przeciwbakteryjne. Często poleca się go osobom cierpiącym na chorobę lokomocyjną czy morską, by złagodzić nudności. Z tego samego powodu zaleca się go kobietom w ciąży, gdy zmagają się z porannymi dolegliwościami żołądkowymi. Zawarte w imbirze gingerole są silnymi antyoksydantami i wykazano, że obniżają poziom tzw. „złego” cholesterolu (czyli LDL). Prewencyjne korzystanie z imbiru może wzmocnić odporność i uchronić przed przeziębieniem jesienią czy zimą.
Z kolei kurkuma wspiera trawienie, zdrowie wątroby czy funkcjonowanie układu nerwowego. Jednocześnie ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne. Zaleca się ją także przy wysokim poziomie cukru we krwi, ponieważ działa przeciwcukrzycowo. Chroni przy tym układ sercowo-naczyniowy. Do tego ma wyjątkowy smak i nadaje potrawom charakterystycznego, żółtego lub lekko pomarańczowego koloru.
Połączenie imbiru, kurkumy, czarnego pieprzu, mleka i miodu zwane jest złotym mlekiem. Napój ten określany jest jako azjatycki sekret zdrowia i długowieczności. Czasem do naparu dodaje się olej kokosowy, a weganie zastępują klasyczne mleko napojem roślinnym. Niezależnie od ostatecznego składu, pomoże się zrelaksować i poprawi jakość snu. Regularne spożywanie złotego mleka ma pomóc wesprzeć zdrowie i urodę dzięki właściwościom przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym, neuroprotekcyjnym i przeciwbakteryjnym.
W rytmie curry
A teraz czas na curry i garam masala. Te dwie przyprawy nadają potrawom charakterystycznego, orientalnego i ostrego smaku, który, oczywiście w zależności od preferencji, można stopniować. Pierwsza z wymienionych pozycji – curry – według danych CMR rośnie pod względem liczby transakcji rok do roku o około 2%.
Curry wywodzi się z Indii, gdzie jest niezwykle popularne. Przez niektórych zwana jest przyprawą idealną. Być może ze względu na jej właściwości, a może z powodu wszechstronnych możliwości zastosowania. W języku tamilskim oznacza po prostu sos, ale ta sama nazwa dotyczy też przyprawy czy nawet całego dania. Curry, w zależności od regionu, może mieć nieco inny skład, jednak do najpopularniejszych składników mieszanki należą przede wszystkim kurkuma, która nadaje całości charakterystycznego koloru, imbir, papryczka chilli, kolendra, czosnek, cynamon oraz kmin rzymski.
Natomiast garam masala w języku hindi oznacza dosłownie „gorące przyprawy”. Jest to mieszanka zmielonych, słodkich przypraw będąca nieodzownym elementem wedyjskiej sztuki kulinarnej – klasycznej wegetariańskiej kuchni pochodzącej z Indii. W skład garam masali najczęściej wchodzą: kmin rzymski, kolendra, pieprz czarny, kardamon, a także liść laurowy, goździki, cynamon, pieprz cayenne czy gałka muszkatołowa.
Jak zaznacza ekspert CMR – curry jest popularne i dostępne w ponad połowie sklepów małoformatowych i supermarketów, natomiast garam masala jedynie w 4%. Średnia cena mieszanek curry zaliczyła niedawno wzrost o 10%, w przypadku garam masala różnica była niewielka2. Identycznie jak w przypadku przypraw jednoskładnikowych liderami sprzedaży są producenci Prymat oraz McCormick.
Sosy smakujące orientem
Sosy w płynie to jeden z niezastąpionych dodatków kuchni azjatyckiej. Ten sojowy najbardziej kojarzony jest z sushi, ale wykorzystuje się go w wielu innych potrawach. Jednak szerokość tej kategorii jest znacznie większa. Do najpopularniejszych sosów orientalnych, oprócz wspomnianego wariantu sojowego, należą m.in. hoisin, teriyaki, sriracha czy ostrygowy.
Sos sojowy to fermentowany przysmak, wytwarzany z połączenia soi, pszenicy, wody i soli. Pierwotnie znany z Chin, ale sztuka jego przyrządzania rozprzestrzeniała się w podobnym czasie w granicach całej Azji. Jego niezwykły smak i bardzo szeroki wachlarz zastosowań sprawił, że jest też stałym elementem dań Zachodu, niezależnie od tego czy przygotowywana jest potrawa orientalna, czy też wariacja na temat tradycyjnych przysmaków z danego państwa.
Sos hoisin to z kolei słodko-pikantny przysmak stworzony z połączenia soi, śliwek i aromatycznych przypraw. Jest on podstawą kuchni kantońskiej, która rozwinęła się w południowych Chinach. Teriyaki zawiera w sobie sos sojowy, słodkie japońskie wino ryżowe o nazwie mirin, sake – japoński alkohol ryżowy – a także cukier lub miód. Składniki są gotowane do momentu uzyskania gęstej konsystencji. Sriracha z kolei to tajski sos z przetartych papryczek chili z dodatkiem czosnku, octu, cukru i soli. Na rynku dostępnych jest wiele jego odmian, ponieważ w zależności od proporcji składników można otrzymać różne poziomy ostrości. Nazwa pochodzi od tajskiej miejscowości Si Racha. Sos ostrygowy to z kolei gęsty, ciemnobrązowy sos uzyskiwany z ekstraktu z ostryg. Jego głębię wzbogacają sól oraz cukier, które pomagają uzyskać odpowiednią konsystencję i smak.
Według danych CMR liczba sprzedanych opakowań sosów rośnie. W ostatnich latach o ponad 10%3 rok do roku, wliczając w to zarówno sklepy małoformatowe, jak i supermarkety. Najpopularniejszym sosem w płynie okazuje się wymieniony już wcześniej sos sojowy. Jest on bardzo mocno związany z kuchnią orientalną. Jak wynika z wyliczeń CMR, posiada niemal połowę udziałów w liczbie sprzedanych opakowań4.
„Oprócz niego konsumenci coraz częściej sięgali po takie sosy, jak teriyaki czy rybny. Notują one największe niemal 30% wzrosty w liczbie sprzedanych opakowań rok do roku. Sosy w płynie dostępne są w 4 na 10 sklepów małoformatowych i supermarketach, ze średnią liczbą 4 wariantów dostępnych w sklepie. Statystyczna cena sosów w płynie wzrosła rok do roku o ponad 13%, natomiast największy zmianę średniej ceny zanotowały sosy sriracha – wzrost wyniósł ponad 40%” – wskazuje Łukasz Macheta.
Jak podaje Centrum Monitorowania Rynku, ponad połowa sprzedanych opakowań sosów w płynie to produkty TanViet (marka Tao Tao i Vifon). Producent zanotował prawie 11% wzrost liczby sprzedanych opakowań w okresie styczeń-listopad 2023 r. w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Spośród TOP 5 największy wzrost sprzedanych opakowań w sklepach małoformatowych i supermarketach wynoszący ponad 40% zanotował z kolei Pamapol z marką Goong.
Kuchnia orientu to przede wszystkim niebanalne połączenia smakowe czy wyraziste przyprawy. Wszystko musi być aromatyczne i oparte na świeżych składnikach. Smaki Azji można z powodzeniem odtwarzać w zaciszu polskiej kuchni korzystając z bardzo szerokiej oferty producentów dbających o to, by największy z kontynentów swoją kuchnią inspirował resztę świata.
Joanna Miziołek
Zastępca Redaktora Naczelnego ds. Mediów Cyfrowych
1 źródło: CMR, sklepy małoformatowe 2023 r.
2 źródło: CMR, sklepy małoformatowe, różnica w okresie 01-11.2023 vs. 01-11.2022.
3 źródło: CMR, dane obejmują okres od stycznia do listopada 2023 r.
4 źródło: Tamże.
Fot: AdobeStock
