Rok 2024 będzie obfitował w ciekawe trendy na rynku spożywczym. Produkty z ziarnami kakowca, roślinne ryby czy gotowe dania premium to tylko jedne z wielu propozycji. Czy są zaskakujące? Ocenicie sami. Jakie produkty będą w szybkim tempie znikać z półek i co wpłynie na wybory konsumentów?
Prognozy ekspertów Whole Foods
Eksperci z branży spożywczej Whole Foods przygotowali prognozy żywieniowe na 2024 rok. Analiza trendów dotyczy nie tylko produktów, ale także wpływów kulinarnych, smaków czy filozofii produkcji żywności.
Z pewnością rok 2024 należeć będzie do roślin i produktów spożywczych, które można z nich wytworzyć. Zaskakujące wydaje się być sformułowanie „roślinna ryba”.
Na topie według ekspertów będzie kakao oraz produkty „uboczne” jak miazga kakaowa, z której można wytworzyć dżem czy galaretkę.
Na nowo może zostać doceniona kasza gryczana, bogata w białko, węglowodany i błonnik i może stać się składnikiem roślinnych zamienników mleka.
Rozwinie się także kategoria makaronów, zwłaszcza w kontekście dań gotowych, które w wariancie premium mają być na topie w 2024 roku.
Wzbogacanie produktów spożywczych o składniki prozdrowotne, jak w przypadku kawy, do której można dodać probiotyki.
Na rynku powinno pojawić się więcej produktów luksusowych dostępnych w małych porcjach, tak by było na nie stać szersze grono konsumentów. Eksperci za przykład podają kawior. Na znaczeniu zyska… papryka i przyprawy, zwłaszcza te „ostrzejsze”.
Coraz więcej ma także pojawiać się produktów wspierających zdrowie i dobre samopoczucie kobiet na poszczególnych etapach ich życia takich jak ciąża, połóg czy menopauza. Więcej będzie ponadto produktów pomagających kobietom lepiej radzić sobie ze zmiennym poziomem hormonów w organizmie na przestrzeni całego cyklu menstruacyjnego.
Kolejny przyszłoroczny trend związany jest z produkcją żywności i dotyczy oszczędzania i właściwego gospodarowania wodą. Autorzy prognozy przewidują, że konsumenci coraz chętniej będą sięgać po produkty tych firm, które zużywają jak najmniej wody w swoich procesach produkcji1.
Przewidywania firmy Mintel
W ramach przewidywań na 2024 rok, firma Mintel przygotowała cztery trendy, które będą miały znaczący wpływ na kierunki innowacji na globalnym rynku spożywczym – nie tylko w nowym roku, ale także w latach kolejnych. Jak wymienia Honorata Jarocka, Principal Analyst, Mintel są to: Trust the Process (Zaufaj Procesowi), Age Reframed (Nowe Spojrzenie na Wiek), Eating, Optimized (Zoptymalizowana Dieta) oraz Climate Changes, Comfort Endures (Zmienny Klimat, Niezmienny Komfort).
– Zaufaj Procesowi
Dyskusja wokół żywności wysokoprzetworzonej przybiera na sile. Wobec obaw zdrowotnych świadomi konsumenci starają się ograniczać ilość takich produktów w codziennej diecie. Badania konsumenckie Mintel wskazują, że w Polsce aż 77% respondentów deklaruje, że unika żywności wysokoprzetworzonej. Przewiduje się, że coraz więcej osób będzie częściej i dokładniej analizowało listy składników, wartości odżywcze oraz procesy produkcyjne. Równowaga pozostaje jednak kluczowa – żywność wysokoprzetworzona nie odczuje najprawdopodobniej drastycznego spadku popularności przede wszystkim z uwagi na swoją dostępność i przystępną cenę. Wielu konsumentów w Polsce (44%) przyznaje, że żywność wysokoprzetworzona w umiarkowanej ilości może być częścią zrównoważonej diety.
– Nowe Spojrzenie na Wiek
Utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia przez całe życie to kluczowy motywator do ulepszania swojej diety. Do tej pory często adresowanym targetem dla żywności ukierunkowanej na zdrowe starzenie się była grupa Baby Boomers (wiek 58-75 lat), natomiast obecnie warto przyjrzeć się także młodszym odbiorcom, a w szczególności Generacji X (44-58). W Polsce, 82% przedstawicieli Generacji X wierzy, że sięganie po żywność/napoje funkcjonalne/fortyfikowane pomaga im zaopiekować się własnym zdrowiem, zaś w grupie Baby Boomers odsetek odpowiedzi twierdzących wyniósł 68%. Obiecującymi obszarami dla tego typu innowacji poza bezpośrednimi nawiązaniami do procesu starzenia się są zdrowy sen oraz menopauza.
– Zoptymalizowana Dieta
Optymalizacja odżywiania coraz mocniej powiązana będzie ze wsparciem ze strony przystępnej cenowo technologii, która ułatwi i uprości takie obszary jak robienie zakupów spożywczych, planowanie posiłków oraz gotowanie. Nowe technologie i urządzenia kuchenne smart to także okazja dla marek spożywczych, aby wpisać się w potrzebę wygody i personalizacji. Dla przykładu w Polsce 73% konsumentów zgłasza potrzebę związaną z brakiem pomysłów na to, w jaki sposób jeść zdrowo przy ograniczonym budżecie.
– Zmienny Klimat, Niezmienny Komfort
Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i przyjazności środowiskowej nabiorą nowego tempa i staną się również swoistym must have ze strony większej grupy konsumentów robiących zakupy spożywcze. W Polsce, 62% konsumentów oczekuje, że marki staną na czele działań związanych z ochroną środowiska. Jednak w obliczu wielu codziennych wyzwań kluczowym atrybutem pozostanie dla konsumentów komfort. Wiodącą strategią będzie zatem łączenie obietnic prośrodowiskowych z przyjemnością i dobrym smakiem.
Dieta „z wykluczeniem”2
Produkty czy kuchnia „bez” to wykluczanie – glutenu, laktozy, kazeiny czy cukru lub alergenów (np. orzechów), a także alkoholu z naszej diety. I w 2024 roku produkty „wykluczeniowe”, a także koncepty piekarnicze, cukiernicze czy restauracyjne, w których oferuje się na przykład pieczywo z niskim indeksem glikemicznym czy pizzę bezglutenową będą rosły w siłę. Dzieje się tak dlatego, że zarówno w Polsce, jak i na świecie rośnie liczba osób cierpiących na alergie pokarmowe i skórne, nie tolerujących glutenu lub cierpiących z powodu celiakii, chorujących na cukrzycę lub inne choroby autoimmunologiczne. Drugim powodem popularności tego trendu jest moda – zainteresowanie wykluczaniem laktozy, glutenu czy cukru jest popularne ze względu na wygląd, odchudzanie, a także opinie o znaczącym wpływie takich diet na zdrowie. I choć wykluczanie nie zawsze jest osobniczo dobre i powinno się odbywać pod opieką lekarza, to wiele osób z pewnością dołączy do tego trendu.
Bardziej lokalnie: pochodzenie ma znaczenie?3
Zdaniem niemal 60% Polaków polskie produkty spożywcze są lepszej jakości niż produkty z zagranicy. Dlatego dla 3 na 4 rodaków ważne jest, by produkt, który kupują, był polski, a 37% z nas jest skłonnych zapłacić więcej za produkt rodzimego pochodzenia – wynika z badania wykonanego na zlecenie firmy Wiener. Takie wyniki to dobra wiadomość dla rolników, bo patriotyzm konsumencki, mimo trudnej sytuacji gospodarczej, ma duże znaczenie dla Polaków, a to przekłada się na popyt na rolnicze produkty polskiego pochodzenia – wskazują eksperci Wienera.
Z badania Wienera wynika, że dla 3 na 4 Polaków ważne jest, by produkt spożywczy, który kupuje, był polski. Postawa zwana patriotyzmem konsumenckim rośnie wraz z wiekiem – polskie pochodzenie produktów jest „ważne” i „bardzo ważne” dla 78% osób z grupy wiekowej 45-54 lat i 76% badanych powyżej 55 r.ż. Kupowanie produktów pochodzenia polskiego nie jest natomiast ważne dla 12% Polaków. Taki sam odsetek badanych twierdzi, że nie zwraca uwagi na pochodzenie produktu, jaki kupuje.
61% Polaków wybierając produkt spożywczy (np. warzywa, owoce, nabiał) sprawdza, w jakim kraju go wyprodukowano lub uprawiano. Najrzadziej robią to młodzi ludzie – 44% z nich twierdzi, że sprawdza kraj pochodzenia produktu podczas zakupów. Takiego działania nie podejmuje niemal co 3. badany, nie sprawdzając, skąd pochodzi dany produkt.
W kwestii płacenia wyższej ceny za produkty spożywcze wyprodukowane w Polsce, zdania Polaków są podzielone. 37% zapłaciłoby więcej za polski produkt. Dokładnie taki sam odsetek badanych jest przeciwnego zdania i nie wydałby więcej w zamian za polskie pochodzenie produktu. Więcej za produkt jest w stanie zapłacić 44% osób w wieku 35-44 lata i 41% osób w wieku 25-34 lata.
Zdaniem niemal 60% Polaków polskie produkty spożywcze są lepszej jakości niż produkty z zagranicy. Najmocniej są o tym przekonane osoby w wieku 45-54 lata (67%), a także mieszkańcy wsi (63%). 4 na 10 badanych uważa, że polskie produkty są takiej samej jakości jak produkty z importu. Taką opinię najczęściej miały osoby z najmłodszej grupy badanych (18-24 lata), spośród których uważa tak 47% osób oraz osoby z największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców) – 48% z nich zaznaczyło taką odpowiedź. Zaledwie 3% Polaków uważa, że polskie produkty spożywcze są gorszej jakości niż te z zagranicy.
Talerz przyszłości: dieta planetarna4
Międzynarodowy zespół naukowców EAT Lancet opracował model żywienia, który może poprawić zdrowie, zapewniając jednocześnie zrównoważoną produkcję żywności w celu ograniczenia dalszych szkód dla środowiska.
Opracowana w ten sposób tzw. dieta planetarna zakłada zmniejszenie o połowę spożycia czerwonego mięsa i cukru oraz podwojenie spożycia owoców, warzyw i nasion roślin strączkowych.
Jak wskazują wyniki badań Zymetrii, głównymi motywacjami do zmian w nawykach żywieniowych dorosłych respondentów w ciągu ostatniego roku były chęć zdrowszego i bardziej wartościowego odżywiania (56%) oraz uwarunkowania ekonomiczne (45%). W mniejszym stopniu wpływ miała dostępność (30%), łatwość przyrządzania (23%) oraz troska o środowisko (22%). Zmiana wynikająca z troski o zdrowie pojawia się statystycznie częściej wraz z wiekiem i jest domeną kobiet, zaś konieczność redukcji wydatków jest częściej wskazywana przez starszych respondentów. Dokonane zmiany w diecie dziecięcej argumentowane są przede wszystkim troską o zdrowie i lepsze odżywianie. Wszystkie pozostałe czynniki odgrywają dużo mniejszą rolę. Zdrową i wartościową dietę najsilniej akcentują matki najmłodszych dzieci, zwracając również największą uwagę na łatwość przygotowania posiłku.
Globalna zmiana diety i produkcji żywności jest konieczna, ponieważ 3 miliardy ludzi na całym świecie ma niedobory żywieniowe, co związane jest nie tylko z niedożywieniem, ale też z występowaniem nadmiernej masy ciała. Intensywna produkcja żywności pochodzenia głównie zwierzęcego wpływa negatywnie na środowisko, powoduje zmiany klimatyczne, zanieczyszczenia oraz utratę różnorodności biologicznej. Dieta planetarna nie jest dietą wegańską ani wegetariańską, bardziej fleksitariańską. Mimo iż mięso jest źródłem żelaza, cynku i witaminy B12, a mleko i produkty mleczne wapnia – to ponieważ produkcja wyrobów pochodzenia zwierzęcego stanowi ogromne obciążenie dla środowiska, a nadmierna konsumpcja mięsa czerwonego i jego przetworów prowadzi również do problemów zdrowotnych – w proponowanym modelu żywienia są one uwzględnione, ale w ograniczonym zakresie. Biorąc pod uwagę dostępność produktów i potrzeby lokalnych społeczności, dieta planetarna może być z powodzeniem stosowana w Polsce.
Kulinarne obyczaje przyszłości
Pyszne.pl razem z globalna agencją analityczną WGSN wyróżniło trendy kulinarne, które będą miały znaczenie w roku 2024.
Jeden z nich to „Mood food”. To nie tylko potrawy, ale także zachowania związane z jedzeniem i tym jak działa ono na nasze emocje, ciało i psychikę.
Widoczna jest także spora zmiana w świadomości Polaków i podejściu do bycia eko. 85% ankietowanych w badaniu Pyszne.pl przyznało, że korzysta z wielorazowych toreb i opakowań na żywność, a 60% celowo rezygnuje ze sztućców zamawiając jedzenie do domu. Proekologiczne wybory mają także pozytywny wpływ na stan naszego portfela. Chętnie wybieramy też marki, które dają nam dostęp do ekologicznych rozwiązań.
Ważny element kulinarnych zwyczajów związany jest z fuzją kuchni i kultur. Kultury kulinarne przenikają się, ulegają lokalnym wpływom i poza ojczyzną – łączą się ze sobą. Jako przykład serwis Pyszne.pl podaje restauracyjne nowości, jak japońsko-meksykańskie sushi-burrito czy miks polskiego żurku i azjatyckiego ramenu – żuramen.
Viral na talerzu to z kolei trend, który pokazuje współczesną siłę mediów społecznościowych. Według badania Pyszne.pl już co piąty Polak poszukuje potraw znanych z mediów społecznościowych, a aż 56% badanych w wieku 18-24 lata inspiracje kulinarne czerpie z TikToka i YouTuba.
Rok 2024 z pewnością nie będzie należał do nudnych i monotonnych w kategoriach żywienia i trendów kulinarnych na rynku spożywczym. Będzie dominował i przybierał na sile znany już i obecny od kilku lat trend prozdrowotności produktów spożywczych. Nie bez znaczenia w ujęciu globalnym będą także kwestie prośrodowiskowe wpływ tego co jemy na naszą psychikę i ciało, a wybory konsumenckie będzie determinowało zrównoważone podejście do diety.
Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego
1 źródło: https://gotowanie.dziennik.pl/
2 źródło: https://www.unileverfoodsolutions.pl/
3 źródło: Badanie wykonane na zlecenie firmy Wiener. Metodologia: Badanie przeprowadzono na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna metodą CAWI w listopadzie 2023 roku na ogólnopolskiej próbie N=1057 osób.
4 źródło: Talerz przyszłości – raport otwarcia Think Tanku kwiecień 2023 r.