Kategorie produktów

Nabiał: trendy, wyzwania, preferencje

Środa, 17 stycznia 2024 Autor: Monika Górka, HURT & DETAL Nr 01/215. Styczeń 2024
Nabiał jest jedną z głównych kategorii produktowych w sklepie, po którą klienci przychodzą niemal codziennie. Jest także niezwykle wymagająca. Rozwój całej kategorii nabiału w głównej mierze opiera się o trendy takie jak dbałość o zdrowie, krótka etykieta, dobry skład, wysoka jakość, bezpieczeństwo, ciekawe połączenia smakowe, a także polskie pochodzenie i produkcja z poszanowaniem tradycji. Oprócz tego na znaczeniu zyskują zrównoważona produkcja i biodegradowalne lub możliwe do recyklingu opakowania.
„Pij mleko, będziesz wielki – to hasło kampanii promującej nabiał wciąż pamięta wielu z nas. Na potrzeby branży spożywczej można by je parafrazować: zadbaj o nabiał, sukces murowany. Półka z nabiałem to jedno z najważniejszych miejsc w całej ofercie sklepu. Nabiał kupujemy prawie codziennie, mamy różne potrzeby związane z wiekiem, rodzajem konsumpcji (w domu lub w biegu) czy preferencje smakowe. Dbający o swój biznes właściciel sklepu powinien właściwie odpowiedzieć na te potrzeby” – komentuje Milena Błaszczyk, Reporting Manager ASM Sales Force Agency.

Oferta w tym dziale musi nie tylko być szeroka, ale powinna uwzględniać zróżnicowane rodzaje opakowań. Produkty w tej kategorii występują w różnych gramaturach, aby zaspokoić potrzeby mniejszych i większych rodzin. Nie można zapominać o grupie produktów gotowych do spożycia „on the go”, czyli przekąskach, jogurtach do picia, serkach dla najmłodszych lub starszych klientów. Warto uwzględnić także rodzaje produktów w danym asortymencie, np. bogate w błonnik lub wysokobiałkowe. Jak podkreśla Milena Błaszczyk, twarogi czy serki do ciast to produkty codziennego użytku, ale w czasie przedświątecznym żaden sklep się bez nich nie obejdzie.

Świadomość konsumentów rośnie. Jakość produktów jest na bieżąco testowana przez klientów. Asortyment powinien więc być nie tylko najwyższej jakości oraz zróżnicowany cenowo. Warto zadbać o produkty, które powstały z uwzględnieniem potrzeb zwierząt, co potwierdzają między innymi branżowe certyfikaty. Ostatnią z kategorii nabiału, której nie może zabraknąć na półce jest ta, która odpowiada na aktualne potrzeby a która notuje dynamiczne wzrosty w kategorii: produkty wysokobiałkowe, bez laktozy oraz różnego rodzaju roślinne zamienniki, takie jak napoje roślinne, jogurty czy sery wegańskie.

Produkty mleczne na co dziesiątym paragonie1

Wśród najważniejszych kategorii wymienić można mleko, sery żółte, jogurty naturalne oraz jogurty z dodatkami, serki kanapkowe czy sery twarogowe. Klienci mogą wybierać nawet z 10 wariantów sera paczkowanego, 15 wariantów jogurtów z dodatkami czy 14 wariantów serków kanapkowych. Jak wynika z danych CMR, w pierwszym kwartale 2023 roku blisko 30% paragonów, na których pojawiały się produkty mleczne, to zakupy robione w sklepach małego formatu. Za 50% takich transakcji odpowiadały dyskonty, pozostałe dzieliły pomiędzy siebie supermarkety i hipermarkety.

„Sery twarogowe to kategoria, za której sprzedaż odpowiadają w głównej mierze dyskonty – w I połowie 2023 roku wygenerowały one 58% wartości sprzedaży serów twarogowych w sklepach w Polsce. To aż o 6 p.p. więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej” – informuje Nikodem Pankowiak, Analityk danych sprzedażowych, CMR. W tym samym okresie wartość sprzedaży tej kategorii w sklepach w Polsce wzrosła o 33% względem I półrocza 2022 roku. Warto zauważyć, że wzrost ten nie wynika jedynie z rosnących cen. W tym samym czasie sprzedano o 11% więcej opakowań serów twarogowych – to zasługa dyskontów, gdzie wzrost wyniósł aż 21%, podczas gdy w sklepach małoformatowych odnotowano spadek o 7%.

W sklepach małoformatowych do 300 mkw. i w supermarketach o powierzchni 301-2500 mkw. sery twarogowe można znaleźć w 8 na 10 sklepów.

Masło to jedna z tych kategorii, które w 2023 roku szczególnie przyciągały uwagę konsumentów ze względu na dynamicznie zmieniające się ceny. W sierpniu ubiegłego roku w sklepach małoformatowych do 300 mkw. i w supermarketach o powierzchni 301-2500 mkw. za 200 g masła należało zapłacić średnio 5,88 zł, podczas gdy w tym samym miesiącu rok wcześniej cena wynosiła 7,98 zł.

„Gdy ceny masła wyraźnie szły w górę, konsumenci coraz częściej kupowali je w dyskontach, poszukując tam promocji i korzystniejszych cenowo ofert. W I półroczu 2023 roku w dyskontach, które odpowiadały wtedy za 59% wartości sprzedaży masła, sprzedano aż 65% wszystkich opakowań produktów z tej kategorii. Wartość całego rynku w okresie styczeń – czerwiec br. pozostała praktycznie bez zmian, wzrosła o zaledwie niecały 1%. Ponieważ jednak w tym samym czasie ceny zaczęły wyraźnie maleć, sprzedano aż o 15% więcej jego opakowań” – podkreśla Nikodem Pankowiak.

Polska w gronie największych producentów serów2

Produkcja serów i twarogów systematycznie rośnie, w 2022 r. osiągnęła rekordowy poziom 992 tys. ton. W tym czasie eksport serów wzrósł 8,5 krotnie – informuje Marcin Wroński, zastępca Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Obecnie Polska jest czwartym producentem serów w UE, po Niemczech (2,3 mln ton), Francji (1,9 mln ton) i Włoszech (1,4 mln ton), a w rankingu światowym zajmuje piątą pozycję. Liderem globalnej produkcji są USA (około 6,2 mln ton).

W strukturze produkcji dominują sery twarogowe: 52% udziału, sery podpuszczkowe dojrzewające stanowią 39%, sery topione 8%. Wzrostowi produkcji towarzyszy stała tendencja do rozszerzania oferty asortymentowej, zarówno wśród serów podpuszczkowych dojrzewających, jak i serów twarogowych.

Na szczególną uwagę zasługują sery podpuszczkowe dojrzewające tzw. żółte sery. W 2022 r. wartość produkcji tych serów stanowiła 17,6% wartości produkcji sprzedanej przemysłu mleczarskiego i wyniosła około 9,1 mld zł. W latach 2000–2022 produkcja serów dojrzewających wzrosła ze 148 tys. ton do 384 tys. ton, tj. 2,6-krotnie. Nieco wolniejszą dynamiką wzrostu odznaczała się produkcja serów świeżych i twarogowych, która w analizowanym okresie zwiększyła się blisko dwukrotnie, tj. z 262 tys. ton do 519 tys. ton.

Marcin Wroński zauważa, że dużym uznaniem wśród polskich i zagranicznych konsumentów cieszą się sery świeże, serwatkowe i twarogowe. Jego zdaniem polskie sery są cenione za różnorodność smaków, zawartość tłuszczu, czy wygodę użycia kulinarnego i kojarzą się z tradycją, naturalnością i zdrowiem.

Wybieraj dobrze3

Wysoka jakość, dobry smak i przystępna cena to nie jedyne, choć najbardziej widoczne, powody dla których warto sięgać po rodzime produkty mleczarskie. Tak naprawdę przyczyn, dla których powinniśmy wybierać polski nabiał, jest dużo więcej – przede wszystkim w ten sposób wspieramy naszą gospodarkę, nie tylko przedsiębiorstwa z branży mleczarskiej, ale także szereg firm z branży okołorolniczej, np. producentów pasz czy maszyn rolniczych. A więc pomagamy firmom rozwijać się, dbamy o istniejące miejsca pracy i pomagamy tworzyć nowe.

Produkty mleczarskie wyrobiły już sobie renomę nie tylko na rynkach europejskich, ale także i światowych, mają znaczny udział w eksporcie branży spożywczej.

Jednak, co warto podkreślić, wybór polskich produktów mleczarskich nie jest żadnym poświęceniem ze strony konsumentów, powinien być wyborem naturalnym, gdyż znajduje bardzo mocne i wszechstronne uzasadnienie merytoryczne, a także patriotyczne. Każdy kraj stara się z jednej strony chronić swój rynek, z drugiej wspierać produkty i producentów rodzimych, zarówno na rynku zagranicznym, jak i krajowym. W wielu z nich prowadzone są akcje, mające prowadzić do budowania odpowiednich postaw konsumenckich, zachęcających do wyboru rodzimych produktów. I to właśnie konsumenci i ich decyzje zakupowe, w dużym stopniu budują silne gospodarki swoich krajów, czego najlepszym przykładem są Niemcy. Tzw. patriotyzm konsumencki nie jest nowym trendem. Od kilkudziesięciu lat jest popularny nie tylko w wysoko rozwiniętych państwach europejskich, ale także na innych kontynentach, np. w Stanach Zjednoczonych.

Szacuje się, że jeśli Polacy zmieniliby tylko o 1 proc. swoje nawyki konsumenckie na rzecz produktów wyprodukowanych w kraju, wówczas wpływy do budżetu wzrosłyby o 7 mld.

Prozdrowotność4

Mleko jest jednym z najlepszych źródeł dobrze przyswajalnego wapnia, który jest nie tylko budulcem kości i zębów, ale odgrywa także istotną rolę w procesie kurczliwości mięśni i prawidłowej pracy serca. Mleko, jako produkt o wysokiej gęstości odżywczej, zawiera liczne związki zwiększające wchłanianie spożywanego wapnia, tj.: witaminę D, fosfopeptydy kazeiny, wybrane aminokwasy czy laktozę. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób starszych, u których m. in. ze względu na gorsze wchłanianie wapnia z diety, zapotrzebowanie na ten składnik jest wyższe (1200 mg dziennie). Mleko dostarcza ponadto wielu witamin i minerałów, m.in. potasu, witaminy B12, witaminy A, magnezu, cynku i tiaminy – witaminy B1. Jest również doskonałym źródłem białka i zawiera setki kwasów tłuszczowych, w tym sprzężony kwas linolowy CLA i Omega-3, które niosą ze sobą wiele korzyści zdrowotnych, w tym zmniejszone ryzyko cukrzycy czy chorób serca.

Dzienne zalecane spożycie nabiału (RDA) w przypadku młodzieży do 18. roku życia to 1300 mg, natomiast u osób dorosłych to 1000 mg. Oznacza to, że zgodnie z zaleceniami Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, w diecie dorosłego człowieka powinny znaleźć się 2-3 porcje produktów mlecznych dziennie.

Rekomendowane 2-3 porcje mleka i produktów mlecznych dziennie pokrywają do 80% zapotrzebowania na wapń. Jedna porcja to np. 1 szklanka (200 ml) chudego mleka, kefiru lub jogurtu naturalnego, 280-400 g sera twarogowego półtłustego lub 1 plaster (30 g) żółtego sera.

Roślinne zamienniki nabiału

Wraz z rosnącą liczbą osób, które ograniczają lub zupełnie rezygnują z konsumpcji produktów pochodzenia zwierzęcego, na półkach sklepów przybywa roślinnych zamienników. Jak podaje CMR, nie wszystkie roślinne zamienniki notują wzrosty sprzedaży w sklepach małoformatowych i supermarketach, co często wynika jednak z niewielkiej dostępności, ograniczonego wyboru oraz wysokich cen. Są jednak kategorie, które dzięki rosnącej dystrybucji i bardziej przystępnym cenom, nawet w tych mniejszych sklepach sprzedają się coraz lepiej. Największą dostępność spośród tego typu produktów mają roślinne zamienniki mleka – obecnie ma je w ofercie co drugi sklep małoformatowy i wszystkie sklepy większego formatu. O ile klienci sklepów małoformatowych mogą wybierać średnio spośród 4 wariantów napojów roślinnych, to już w supermarketach oferta jest znacznie szersza – średnio 12 wariantów. Na rynku pojawiają się kolejni producenci, którzy oferują swoje produkty w atrakcyjnych cenach, przez co średnia cena za opakowanie napoju roślinnego zastępującego mleko w sklepach małoformatowych jest właściwie taka sama jak przed rokiem. Wszystko to przekłada się na imponujące wzrosty sprzedaży – w okresie od stycznia do listopada 2024 r. w sklepach małoformatowych liczba sprzedanych opakowań roślinnych zamienników mleka zwiększyła się o 33%, natomiast w supermarketach o około 20%. Warto zauważyć, że w sklepach małoformatowych na każde 50 sprzedanych opakowań mleka przypada jedno opakowanie roślinnego zamiennika, w supermarketach proporcja ta wynosi już 30:1.

Wyzwania czy możliwości?

Rok 2023 nie należał do łatwych dla branży mleczarskiej. Bieżący rok przyniesie z pewnością wiele wyzwań. Rosnące koszty produkcji, nowe regulacje prawne, zielona transformacja, zrównoważona produkcja – to tylko jedne z wielu. W opinii ekspertów rynek jest w procesie pewnej transformacji. Zwiększona świadomość konsumencka w kwestiach proekologicznych z jednej strony sprzyja roślinnym zamiennikom, ale z drugiej strony motywuje producentów nabiału do dywersyfikacji oferty. Inni eksperci określają rynkową sytuację mianem kryzysu, jednak nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: co dalej?

Podsumowując: producenci muszą zaoferować klientom nie tylko najwyższą jakość, ale też korzystne ceny. W Polsce także zmniejsza się ilość spożywanego mleka na rzecz produktów roślinnych. Ale z drugiej strony, ilość sprzedanego nabiału względem dwóch lat ubiegłych jest większa.

Perspektywy przemysłu znacząco zależą od jego zdolności do adaptacji do zmieniających się warunków na rynku oraz ewoluujących oczekiwań konsumentów.

Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego





1 Dane CMR, sklepy małoformatowe do 300 mkw.
2 źródło: PAP.
3 źródło: Polska Izba Mleka
Kampania #WspieramyPolskieMleczarstwo realizowana przez Polską Izbę Mleka i sfinansowana z Funduszu Promocji Mleka.
4 źródło: https://media.mcconsultants.pl/




tagi: nabiał , rynek spożywczy , sprzedaż , handel , konsument , FMCG , hurt , detal , produkty spożywcze , nowości , przemysł spożywczy , sieci handlowe , sklepy spożywcze ,