Kategorie produktów

Zakupowi patrioci w obliczu wyzwań

Poniedziałek, 18 września 2023 Autor: Monika Górka, HURT & DETAL Nr 09/211. Wrzesień 2023
Dla wielu konsumentów wybieranie produktów wytworzonych w Polsce jest priorytetem podczas podejmowania decyzji zakupowych. Czy ostatnie lata osłabiły ten trend? Podkreślenie polskości jest też wielką wartością dla samych producentów. Jaką ofertę rodzimych produktów możemy znaleźć na sklepowych półkach?
Pochodzenie składników wybieranej żywności ma znaczenie dla wielu Polaków. Jest to aspekt brany pod uwagę w tracie zakupów – najczęściej właśnie w kategoriach spożywczych. W tym przypadku krajowe produkty kojarzone są z wysoką jakością, świeżością, a także z żywnością zdrową i ekologiczną.

Polacy lubią tradycyjne i znane smaki, które często utożsamiane są z czasami dzieciństwa czy wakacjami spędzonymi na wsi u babci.

Z badania „Polska wieś i rolnictwo 2021” wynika, że 59% z nas chętniej wybiera produkty krajowe niż te pochodzące z importu.

Co ważne – konsumenci coraz częściej czytają etykiety kupowanych produktów. Sprawdzają termin przydatności do spożycia, skład, wartości odżywcze, a także kraj pochodzenia.

Równie silny jest lokalny i regionalny patriotyzm zakupowy. Dlaczego? Krótki transport, a co za tym idzie mniejszy ślad węglowy czy wspieranie lokalnych przedsiębiorców – to jedne z ważniejszych przesłanek takich decyzji zakupowych. Badanie Deloitte wskazuje z kolei, że 53% konsumentów jest w stanie zapłacić więcej za produkty lokalne, nawet jeżeli w ofercie sklepu były też tańsze, zagraniczne alternatywy. Z badania „Polska wieś i rolnictwo 2021” wynika, że 59% z nas chętniej wybiera produkty krajowe niż te pochodzące z importu.

Baby Boomers, pokolenie X, Millenialsi i „Zetki” wybierają lokalnie

Polacy chętnie kupują wędliny, warzywa, przetwory i nabiał pochodzące od producentów, których niejednokrotnie znają osobiście. Reprezentanci wszystkich generacji – zarówno Baby Boomers, Generacja X, Millenialsi jak i „Zetki” są zgodni, że nie chodzi wcale o chwilową modę. Badania PSH Lewiatan przeprowadzone w ramach realizowanej inicjatywy „Wybieram lokalne” pokazują, że przedstawiciele wszystkich generacji traktują lokalność jako wyraźny, długotrwały trend, który niesie sporo realnych korzyści dla społeczeństw.

Produkty lokalne cieszą się dobrą opinią i niesłabnącym zaufaniem konsumentów – są synonimem dobrej jakości oraz naturalnego smaku. Podstawy tego trendu są różnorodne. Z pewnością wpływ mają tu zjawiska globalne, a w tym: zmiany światopoglądowe wśród konsumentów, rosnący sceptycyzm w stosunku do monopoli korporacyjnych, a także poszukiwanie zdrowych alternatyw jeśli chodzi o żywność. Istotne jest też to, że z coraz większą uwagą i szacunkiem przyglądamy się najbliższemu otoczeniu – nie chodzi tu tylko o ład urbanistyczny, czy środowisko naturalne. Ważne dla nas jest to, że lokalna społeczność, której jesteśmy częścią, dobrze funkcjonuje w wymiarze ekonomicznym.

To nie chwilowa moda1

Pozytywne nastawienie do szeroko pojętej lokalności potwierdzają najnowsze badania przeprowadzone przez PSH Lewiatan w ramach inicjatywy „Wybieram lokalne”. Wynika z nich, że dobre postrzeganie lokalności jest charakterystyczne dla wszystkich grup społecznych. Zarówno przedstawiciele pokolenia Baby Boomers, jak i pokolenia X, Millenialsów i „Zetek” zgadzają się ze stwierdzeniem, że rosnąca popularność produktów lokalnych, czyli produktów wytwarzanych przez lokalnych przedsiębiorców zlokalizowanych w niewielkiej odległości od miejsca ich sprzedaży (20-50 km) nie jest wyłącznie modą, która przeminie. To, że mamy raczej do czynienia z trwałym trendem, przyznaje aż ponad 64% procent reprezentantów pokolenia Baby Boomers, ponad 63% reprezentantów przedstawicieli pokolenia X, blisko 63% Millenialsów i prawie 58% reprezentantów pokolenia Z. W tym ostatnim przypadku odsetek twierdzących, że mamy do czynienia z chwilową modą jest jednak największy. Twierdzi tak 24,3% „Zetek”.

„Powyższe wyniki badań nie dziwią. Popularność produktów lokalnych utrzymuje się na wysokim poziomie, jest to mocno wyraźny trend na rynkach globalnych. Klienci regularnie poszukują wyrobów produkowanych przez przedsiębiorców znanych im z najbliższego otoczenia. Trend doskonale łączy się z inną globalną tendencją – konsumpcją zdrowej żywności. Lewiatan ma w swojej strategii stałą współpracę z producentami lokalnymi, których produkty można znaleźć na półkach naszych sklepów. Warto dodać, że cyklicznie organizujemy w naszej sieci Festiwal produktów lokalnych, który jest doskonałą okazją, by zaprezentować klientowi najlepsze wyroby z najbliższej okolicy” – komentuje Robert Rękas, prezes PSH Lewiatan.

Pozytywny trend społeczny

Szeroko pojęta „lokalność” jest postrzegana także przez badanych jako pozytywny trend społeczny – w tej kwestii postawy i przekonania wśród badanych są równie jednorodne. Na pytanie, czy moda na lokalne produkty spożywcze ma pozytywny wymiar społeczny, twierdząco odpowiedziało blisko 82% przedstawicieli Baby Boomers, blisko 83% reprezentantów pokolenia X i Millenialsów. W tym przypadku „Zetki” nie odbiegają znacznie od reszty – z taką opinią zgodziło się aż 81% respondentów generacji.

Na czym dokładnie polega pozytywny wymiar tego trendu? Przeważająca część respondentów zgadza się z opinią, że produkcja i sprzedaż produktów lokalnych oznacza wsparcie i promocję lokalnej gospodarki i regionu. Tak twierdzi 56% pokolenia Baby Boomers, ponad 58% reprezentantów pokolenia X, ponad 54% pokolenia Y i 49% pokolenia Zet. Jednocześnie wszyscy wskazują na to, że pozytywnym skutkiem popularności lokalnych produktów jest przede wszystkim dostęp do zdrowych i świeżych wyrobów – takie przekonanie wyraża blisko 58% respondentów z pokolenia Baby Boomers, ponad 52% przedstawicieli pokolenia X, 56% Millenialsów i blisko 55% „Zetek”.

Powyższe wyniki badań wskazują na to, że trendy, które zaistniały na rynku produktów spożywczych kilka lat temu, mają swoją kontynuację.

Produkt polski – czyli?2

1 stycznia 2017 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, która wprowadziła możliwość stosowania oznakowania „Produkt polski”. Powyższe przepisy określają jednolite kryteria dotyczące dobrowolnego umieszczania informacji „Produkt polski”. Stanowią one, że produkty muszą być wyprodukowane z surowców wytworzonych na terenie Polski z tym, że w produktach przetworzonych dopuszcza się użycie importowanych składników (np. przypraw, bakalii) w ilości do 25% masy tych produktów, pod warunkiem, że składniki takie nie są wytwarzane w kraju.

Produkty nieprzetworzone mogą zostać oznakowane informacją „Produkt polski” jeżeli produkcja, uprawa lub hodowla, w tym zbiory, dojenie w przypadku krów, owiec i kóz odbyła się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku mięsa dodatkowo wymaga się, aby zostało pozyskane ze zwierząt urodzonych, chowanych i ubitych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku innych niż mięso produktów pochodzenia zwierzęcego, aby zostały one pozyskane od zwierząt, których chów odbywa się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Produkty przetworzone uzyskane w wyniku przetworzenia produktów nieprzetworzonych, dla których można stosować informację „Produkt polski” muszą dodatkowo odpowiadać następującym wymaganiom:
  • ich przetworzenie odbyło się na terytorium naszego kraju;
  • wszystkie ich składniki nieprzetworzone spełniają wymagania wskazane powyżej dla produktów nieprzetworzonych, które mogą zostać oznakowane informacją „Produkt polski”;
  • inne, niż wskazane wyżej składniki nie mogą przekraczać 25% łącznej masy wszystkich składników w chwili ich użycia do wyprodukowania tego produktu (z wyłączeniem użytej wody) oraz składników tych nie można zastąpić takimi samymi składnikami, które zostały wyprodukowane na terytorium Polski.
Podmiot odpowiedzialny za oznakowanie produktu, który będzie chciał w oznakowaniu podać informację o spełnianiu powyższych kryteriów – może to zrobić albo poprzez umieszczenie informacji „Produkt polski” albo poprzez umieszczenie znaku graficznego zawierającego tę informację. Podmioty, które umieszczą informację „Produkt polski” bez spełnienia powyższych kryteriów będą podlegały karze określonej przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016, poz. 1604 z późn. zm.).

Wzór znaku graficznego zawierającego informację „Produkt polski” określiły przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie wzoru znaku graficznego zawierającego informację „Produkt polski” (Dz.U. z 2016 r. poz. 2148). Określenie wzoru znaku „produkt polski” umożliwi konsumentom łatwiejsze wyszukiwanie produktów spełniających kryteria określone w ustawie o jakości handlowej dla informacji „Produkt polski”, czyli wytworzonych w Polsce z użyciem polskich surowców. W rozporządzeniu przyjęto prosty wzór znaku, który bardzo łatwo będzie konsumentom kojarzył się z krajowymi wyrobami – tło biało-czerwone, napis „Produkt polski” niestylizowany.

 Ostatnie lata wiele zmieniły: pandemia i inflacja

Pandemia wiele zmieniła w świadomości zakupowej Polaków – ich zachowania stają się bardziej społecznie odpowiedzialne. Według badania ARC Rynek i Opinia dla Szkoły Głównej Handlowej – 59% konsumentów częściej wybiera produkty krajowe, a 57% stara się unikać tych, które szkodzą środowisku; 48% kupujących podkreśla, że przy wyborze między dwoma produktami ostatecznie decydują kryteria ekologiczne a 44% zwraca większą uwagę na to, czy opakowanie danego produktu nadaje się do recyklingu2.

Z drugiej jednak strony inflacja zmusiła wielu Polaków do zaciskania pasa, a co za tym idzie – do szukania produktów w korzystnych cenach. Inne kryteria zakupowe nieco straciły na wartości.

Jak czytamy w Rzeczpospolitej – w 1,5 roku odsetek osób kierujących się krajem pochodzenia towaru spadł o 14 pkt. proc. Z najnowszego badania GfK Corona Mood, który „Rzeczpospolita” opisywała w październiku 2022 r., wynikało, że patriotyzmem zakupowym kieruje się 27% badanych, choć jeszcze w 2021 r. było ich nawet ponad 40%. Na zmianę wpływa wysoka inflacja i ubożenie społeczeństwa. „W decyzjach zakupowych konsumentów znów rządzi cena. Ponad połowa wybiera najtańsze produkty” – wyjaśnia Dominika Grusznic-Drobińska, dyrektor w GfK.

Z kolei wg lipcowych danych GUS: ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lipcu 2023 r. wzrosły rdr o 10,8%. Wysoka inflacja powoli hamuje a wskaźniki nastrojów konsumenckich rosną. „Mimo pozytywnych sygnałów, przy takim poziomie inflacji i utrzymującej się wysokiej inflacji bazowej, musimy być świadomi, że powrót tego wskaźnika do optymalnego – z punktu widzenia konsumenta – kilkuprocentowego poziomu jest długoterminowym procesem. Nie możemy przecież stwierdzić, że ceny w sklepach z tygodnia na tydzień nagle zaczną spadać. Klienci wciąż doświadczają drożyzny. Warto przywołać tu ostatnią analizę ASM Sales Force Agency. Jak wynika z raportu dotyczącego koszyka zakupowego, podstawowe produkty spożywcze są o 20% droższe niż przed rokiem. „Nic dziwnego, że sieci handlowe czy markety walczą na kampanie promocyjne. Uważam, że z coraz większym natężeniem prowadzić będą aktywną politykę cenową, celem zwiększenia sprzedaży i utrzymania klientów. To istotne, bo dziś konsumenci to „smart shopperzy”. Oznacza to, że analizują paragony i podejmują decyzje po namyśle, rozsądniej. Co ciekawe, obserwujemy, że zwracają również uwagę na to, jak przebiegają ich zakupy w sklepie i jak zachowują się sprzedawcy. Dlatego strategie rozwoju brandów handlowych powinny opierać się m.in. na gromadzonych cyfrowych informacjach, które mogą być niezwykle przydatne w tworzeniu analiz pod kątem przewidywania sprzedaży” – komentuje Maciej Pawłowicz, dyrektor rozwoju i sprzedaży, ASM Group.

Zakupowi patrioci stoją w obliczu wielu wyzwań. Będą musieli wybierać między ceną a jakością, czy znajdą „złoty środek”? Często – w przypadku rodzimych produktów – jak zapewniają producenci – wybierać nie trzeba. Korzystna cena idzie w parze z jakością. Zauważalny jest także w konsumenckich wyborach trend – kupuję mniej ale lepiej.

Dzień Polskiej Żywności3

Obchodzony był 25 sierpnia. Święto zostało ustanowione w 2013 r. z inicjatywy Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego „Doceń polskie”.

Celem Dnia Polskiej Żywności jest uświadomienie, jak bogata jest oferta rodzimych producentów żywności. Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele smacznych i zdrowych produktów powstaje w Polsce m.in. kapusta kiszona, ogórki kiszone, twaróg, pieczywo, wędliny, sery. Jakość i smak to ogromna zaleta polskich produktów. Warto jednak pamiętać, że nie jedyna.

Ostatecznie, to konsumenci, poprzez swoje wybory mogą wspierać polską, dobrą żywność, kształtując tym samym patriotyzm zakupowy i więź ze środowiskiem. Konsumenckie wybory są też niewątpliwym wsparciem dla polskiego rolnictwa i gospodarki – ma to szczególne znaczenie w obecnych czasach.

Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego



1 źródło: Badanie przeprowadzone przez PSH Lewiatan w ramach inicjatywy „Wybieram lokalne”.
2  źródło: www.gov.pl
3 źródło: www.rp.pl publikacja 01.12.2020 r
4 źródło: www.gov.pl




tagi: rynek spożywczy , sprzedaż , handel , konsument , FMCG , hurt , detal , produkty spożywcze , nowości , przemysł spożywczy , sieci handlowe , sklepy spożywcze ,