Aromat kawy o poranku to coś, co budzi do życia wiele osób i jest rytuałem każdego dnia. Herbata jest z kolei miłą towarzyszką śniadania. Polski konsument już od dawna docenia głębię smaku tych napojów i z uwagą dobiera wariant produktu, który ma kupić.
„Kawa czy herbata?” – to pytanie często pada o poranku. Niezależnie co wybierzemy, ważne aby początek dnia był momentem do podładowania baterii i dał nam odpowiednią – dobrą energię.
Dzień zaczyna się od…
Kawy! To dla wielu Polaków ulubiony poranny napój, który pomaga rozpocząć dzień. Często jest to tak zwana szybka kawa i jesteśmy gotowi do działania. Bywa też tak, że proces picia tego napoju staje się swoistym rytuałem, który poprawia humor i dodaje energii.
Statystyczny Polak wypija co roku 95 litrów kawy, czyli 760 standardowych filiżanek o pojemności 125 ml – mniej więcej 2 filiżanki kawy dziennie1. Choć nie należymy do typowo kawowych nacji, lubimy małą czarną, chętnie po nią sięgamy, a spośród osób, które piją kawę regularnie (80% dorosłych Polaków2) ponad połowa nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju! Badania dowodzą, że dla większości z nas ulubioną porą na kawę jest początek dnia, po przebudzeniu, ale jeszcze przed śniadaniem3. Traktujemy kawę jako naturalny środek pobudzający, ale też coraz częściej aspirujemy do miana domowych baristów. Okazuje się, że polski rynek ekspresów do kawy jest 3. w Europie, za niemieckim i francuskim. Kupujemy ekspresy do kawy chętnie, także te droższe, i ilościowo wyprzedzamy w tym nawet rozmiłowanych w kawie Włochów4.
Kofeina uwalnia dopaminę
Zespół badawczy z USA przeprowadził eksperymenty w trzech sklepach detalicznych. W swoim badaniu, którego wyniki opublikowało czasopismo „Journal of Marketing”, wykazał, że kupujący, którzy wypili filiżankę bezpłatnej kawy z kofeiną przed wejściem do sklepu, wydali około 50% więcej pieniędzy i kupili prawie 30% więcej artykułów niż klienci, którzy wypili kawę bezkofeinową lub wodę.
Jak podkreśla Dipayan Biswas z Uniwersytetu Południowej Florydy, członek zespołu badawczego, kofeina uwalnia w mózgu dopaminę, która pobudza umysł i ciało. To z kolei zwiększa impulsywność i zmniejsza samokontrolę.
Według naukowców kofeina miała także wpływ na to, jakie rodzaje artykułów kupowali klienci. Ci, którzy pili kawę z kofeiną, kupowali więcej produktów niepotrzebnych, jak np. świece zapachowe5.
Wyraźny wzrost cen na paragonach
Kawa to jedna z tych kategorii, w których wyraźnie widoczny jest wzrost cen. W okresie marzec 2022 – luty 2023 r. za kilogram kawy mielonej w sklepach małoformatowych i supermarketach należało zapłacić średnio 47,20 zł, aż o 32% więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. W tym samym czasie cena za kilogram kawy ziarnistej wzrosła o 20%, do poziomu 57,40 zł.
W supermarketach wartość sprzedaży kawy mielonej w okresie marzec 2022 – luty 2023 r. wzrosła o 26%, ale w tym samym czasie jej wolumen sprzedaży spadł o 4%. W przypadku kawy ziarnistej, jej wartość sprzedaży urosła o 14%, zaś wolumen zmniejszył się o 5%. Tymczasem w sklepach małoformatowych wartość sprzedaży kawy mielonej wzrosła o 20% przy jednoczesnym spadku wolumenu o 10%, zaś wartość sprzedaży kawy ziarnistej zwiększyła się o 22%, podczas gdy jej wolumen wzrósł o 2%.
Jak podkreśla Nikodem Pankowiak, Analityk danych sprzedażowych, CMR – zarówno kawę ziarnistą, jak i kawę mieloną znajdziemy w każdym supermarkecie – ich klienci mogą wybierać średnio z 16 wariantów kawy ziarnistej i 30 wariantów kawy mielonej. W przypadku sklepów małoformatowych do 300 mkw. kawę mieloną znajdziemy w niemal każdej placówce tego typu, natomiast kawa ziarnista dostępna jest w co drugiej z nich. Klienci sklepów małego formatu mogą wybierać średnio spośród 11 wariantów kawy mielonej i 3 wariantów kawy ziarnistej.
Herbaciane ciekawostki
Produkcja herbaty na świecie w 2021 r. wzrosła do 6,5 mln ton z 6,3 mln ton w 2020 r. – wskazuje FAO w raporcie „International tea market: market situation, prospects and emerging issues”. Jednocześnie w analizie stworzonej przez Market Hub szacuje się, że do 2025 r. wartość ta osiągnie aż 7,4 mln ton.
Liderem w spożyciu herbaty na świecie są Turcy. Wykorzystują oni w jej parzeniu dwa czajniki, a sam proces jest bardzo czasochłonny – piją oni także bardzo wyrazistą herbatę. Według danych FAO spożywają jej aż prawie 4 kg na osobę rocznie.
Produkcja herbaty to znacząca gałąź rolnictwa, ponieważ spożycie herbaty na świecie sprawia, że jest ona drugim najchętniej spożywanym po wodzie napojem. Areał jej produkcji wynosi 45 tys. km² i jest porównywalny z obszarem Danii, a wytwarza się jej 6,5 mln ton rocznie. Głównym obszarem produkcji pozostaje Azja, lecz pita jest ona właściwie na całym świecie6.
Herbata do Polski trafiła w okresie panowania króla Jana Kazimierza. Jednak picie tego napoju rozpowszechniło się dopiero w XIX w. głównie, na terenie zaboru rosyjskiego. Według najnowszych danych wynika, że Polacy zajmują 3 miejsce w Europie i 9 na świecie pod względem konsumpcji herbaty. Polacy najczęściej wybierali czarną herbatę ekspresową. Głównie wynika to z szerokiego i łatwego dostępu do tego typu wariantu – taki rodzaj herbaty dostępny jest w blisko 90% polskich sklepów7.
W większości polskich domów herbatę pija się codziennie. Najchętniej sięgamy po herbaty czarne, wariant earl grey czy herbatę zieloną. Napój ten jest często podawany do śniadania, ale także pijemy go w pozostałych częściach dnia.
Według Kantar Polska – aż 36% Polaków sięga po herbatę 2-3 razy dziennie, a jeden raz w ciągu dnia pije ją co trzeci badany.
W małych sklepach – ekspresowo8
Sklepy małoformatowe do 300 mkw. w 2022 r. odpowiadały za ok. 17% wartości sprzedaży herbat w sklepach w Polsce. Liderem pod tym względem pozostawały dyskonty z wynikiem 49%. Herbaty znajdziemy w 9 na 10 sklepów małoformatowych, których klienci mogą wybierać średnio spośród 20 różnych wariantów. Wartość sprzedaży herbat w sklepach małoformatowych do 300 mkw. w okresie marzec 2022 r. – luty 2023 r. pozostała praktycznie bez zmian – urosła jedynie o 0,2%. „A ponieważ średnia cena za opakowanie wzrosła w tym okresie o 11%, do poziomu 6,16 zł, oznacza to oczywiście spadek liczby sprzedanych opakowań herbaty w sklepach małoformatowych. Spadek zauważalny, bo o 9%” – podkreśla Nikodem Pankowiak.
W ciągu ostatnich 12 miesięcy klienci sklepów małoformatowych najchętniej sięgali po herbaty ekspresowe czarne (30% wszystkich sprzedanych opakowań herbat w tym kanale), drugie miejsce zajęły herbaty ekspresowe ziołowe (22%), a trzecie herbaty ekspresowe owocowe (18%). Ogólnie rzecz biorąc klienci robiący zakupy w sklepach małoformatowych preferują herbaty ekspresowe. Herbaty sypkie odpowiadają zaledwie za nieco ponad 7% sprzedanych opakowań herbat w placówkach tego typu.
Kawa i herbata to najpopularniejsze poranne napoje w polskich domach. Kawa ma większą ilość kofeiny dlatego jest częstym wyborem we wczesnej porze dnia. Czarna herbata z kolei ma o połowę mniej kofeiny niż taka sama ilość kawy, a herbaty niesfermentowane, jak biała czy zielona – nawet o ¾ mniej. Wybór jest kwestią zupełnie indywidualną i zależy od upodobań smakowych a także tolerancji naszego organizmu. Najważniejsze jest aby po prostu zacząć dzień smacznie i z dobrą energią!
Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego
1,2,3,4 źródło: www.kawaizdrowie.pl
1 źródło: Dane Mintel, cyt. za: Gospodarkapodkarpacka.pl;
2 Biostat, Badanie na temat konsumpcji kawy w Polsce, badanie objęło 385 respondentów, którzy piją kawę, maj 2021.
4 źródło: Dane GfK, cyt. za „Rzeczpospolitą”,
5 źródło: www.money.pl
6 źródło: "http://www.wiadomoscispozywcze.pl"www.wiadomoscispozywcze.pl
7 źródło: "http://www.markethub.pl"www.markethub.pl
8 źródło: dane CMR, sklepy małoformatowe do 300 mkw.
Fot: AdobeStock