Czasy kiedy to wyłącznie kobiety zajmowały się zakupami i gotowaniem bezpowrotnie minęły. Dzielimy się wszelkimi obowiązkami domowymi, zarówno sprzątaniem jak i gotowaniem. Mężczyźni robią zakupy już nie tylko dla nich samych, ale również dla całych rodzin.
Polacy – zapytani o to, kto powinien w domu sprzątać i gotować – jednoznacznie opowiadają się za sprawiedliwym podziałem obowiązków domowych. 86,9% w przypadku gotowania i 89,7% dla sprzątania1.
Za co odpowiedzialni są mężczyźni?
Agencja badań SW Research przyjrzała się bliżej obowiązkom mężczyzn dotyczącym codziennych zakupów. Pod uwagę wzięto to, kto robi listę zakupów oraz kto zajmuje się ich realizacją. Badania z sierpnia tego roku jasno wskazują, że w gospodarstwach domowych 44,8% respondentów za sporządzanie listy zakupów głównie odpowiedzialne są kobiety. 33,5% badanych przyznaje, że w ich gospodarstwach zakupy planuje się wspólnie, a w domach 11,0% respondentów odpowiedzialni są za to głównie mężczyźni.
O ile listę częściej przygotowują kobiety o tyle zakupy robione są zazwyczaj wspólnie. Z badań wynika, że robienie zakupów w gospodarstwie domowym, według 43,2% badanych, należy do wspólnych, domowych obowiązków kobiet i mężczyzn. Jeśli chodzi o zakupy wykonywane samodzielnie, to częściej ta czynność przypada kobietom. 38,7% respondentów wskazuje, że w ich gospodarstwach domowych to kobiety są odpowiedzialne za robienie zakupów, a 13,6% badanych, że w ich domach robią to mężczyźni.
Do domu i dla siebie
Męskie zakupy w dużej mierze opierają się na napojach, zarówno tych z alkoholem, jak i bez. Piwo, wódka czy whisky to jedne z najczęściej wybieranych kategorii alkoholowych przez panów dla nich samych.
Półka z daniami gotowymi, również z zamrażarki to kolejne chętnie odwiedzane działy. Panowie korzystają z produktów, dzięki którym przygotują szybkie i proste danie. Tak wyglądają zakupy po męsku.
Jednak to niekoniecznie wyłącznie zakupy robione przez panów dla nich samych. Coraz częściej to oni odpowiadają za przygotowanie listy zakupów i uzupełnianie domowej lodówki, szczególnie, że zakupy często sporo ważą.
Mocne trunki
Wśród alkoholi mocnych takich jak brandy, gin, whisky, koniak, nalewki, likiery, spirytus to wódka jest najpopularniejsza w Polsce. W ostatnich latach jej dominacja słabnie jednak wciąż pozostaje na podium.
Z analiz aplikacji Pan Paragon wynika, że wódka obecna była na 9,6% paragonów ujętych badaniu. Na drugim miejscu alkoholi mocnych znalazła się whisky – zawierało ją 3,7% paragonów, likier – 1,4%, gin i rum – 0,5%, brandy – 0,4%, a stawkę zmykały nalewki i tequila z wynikiem po 0,1%. Takie wyniki świadczą tylko o tym, że alkohole importowane znajdują coraz częściej miejsce w koszykach Polaków. Coraz częściej liczy się smak i jakość za co jesteśmy w stanie zapłacić więcej pieniędzy.
Nieco podobnie sytuacja wygląda w sklepach małoformatowych. „Piwo odpowiada za ponad 50% udziałów wartościowych sprzedaży alkoholi w sklepach małoformatowych, wódki czyste za ponad 20% udziałów, a smakowe – za około 13%. Whisky i bourbony oraz wina mają po około 4% udziałów. Piwa i wódki odpowiadały za około 90% wartości sprzedaży alkoholi w okresie od stycznia do lipca 2022” – informuje Tomasz Wester z CMR.
Czysta czy smakowa?
Wódka w sklepach małoformatowych znajduje się na ok. 30% paragonów zawierających trunki. Wódki czyste odpowiadają za prawie 6% wartości sprzedaży w tym formacie sklepów i 5% udziałów w liczbie transakcji. Z kolei wódki smakowe odpowiadają za ponad 3% udziałów wartościowych i prawie 5% udziałów w liczbie transakcji.
„W kategorii wódek możemy zauważyć dwóch niekwestionowanych liderów – CEDC oraz Stock którzy wspólnie posiadają około 85% udziałów wartościowych w sklepach małoformatowych do 300 mkw.” – zaznacza ekspert CMR.
Wódki dostępne są w 9 na 10 sklepów małego formatu. Porównując wybór wśród wódek czystych i smakowych konsumenci mają prawie dwukrotnie więcej rodzajów różnych smaków do wyboru. Podczas zakupów klienci najczęściej wkładają do koszyka zakupowego jedną butelkę wódki.
„W kanale sklepów małoformatowych sprzedaż z okresu 8’2021-7’2022 (tzw. MAT) jest o ponad 4% wolumenowo niższa niż z analogicznego okresu 8’2020-7’2021. Natomiast porównując sprzedaż wartościową w tych samych okresach mamy wzrost o około 5% w segmencie wódek” – przyznaje Tomasz Wester.
W ostatnich latach konsumenci stając przed wyborem wódki czystej, lub smakowej coraz częściej wybierają wódki smakowe. Według CMR udziały tego rodzaju trunków w wolumenie sprzedaży w sklepach małoformatowych od stycznia do lipca 2022 wzrosły o trzy punkty procentowe względem analogicznego okresu poprzedniego roku.
W lipcu 2022 w sklepach małoformatowych najwięcej transakcji w kategorii wódek czystych odnotowano na produktach – Żubr Strong 100 ml 37,5% (Stock), a w przypadku wódek smakowych – Cytrynówka Lubelska 100 ml 34% (Stock).
Rum, gin, whisky, bourbon
Popularność alkoholi mocnych potwierdzają wyniki raportu Insight Analyst w NielsenIQ. Według danych w ostatnim roku dwucyfrowy wzrost odnotował rum (+18,9% 2021 r. vs 2020 r.), oraz gin (+11,6% 2021 r. vs 2020 r.).
Według NielsenIQ w 2021 roku gin był jedną z najszybciej rozwijających się kategorii alkoholowych w Polsce. Zajął drugie miejsce pod względem dynamiki, zaraz po rumie. Wartość sprzedaży ginu odnotowała niemal 15% wzrost rok do roku przy jednoczesnym 11% wzroście wolumenu w 2021 roku. W tej kategorii na uwagę zasługują pozycje bezalkoholowe, które umożliwiają raczenie się ulubionym trunkiem w każdym miejscu. Również panowie coraz bardziej doceniają kategorie trunków bezalkoholowych.
Whisky oraz bourbon to kolejne lubiane gatunki alkoholi. W sklepach małoformatowych generują one ok. 3% wartości sprzedaży alkoholi. Według CMR wolumen sprzedaży whisky w 2021 roku wzrósł o ok. 2% a kolei wartość sprzedaży wzrosła o ok. 4% w porównaniu do roku poprzedniego. Na przykładzie tego alkoholu widać trend premiumizacji, a także chęć naśladowania zachodnich wzorców konsumenckich. Ponadto niektórzy klienci mają poczucie, że wybór whisky dodaje prestiżu.
W tej kategorii również konsumenci stawiają na jakość. Blendy nie są już tak bardzo popularne. Na znaczeniu zyskują warianty single malt (wytworzone w jednej destylarni, z jednego słodu). Polski klient najchętniej wybiera whisky szkockie, następnie irlandzkie i amerykańskie.
Sytuacji polskiego przemysłu spirytusowego nie poprawia moda na piwo czy wino. Młodzi konsumenci najczęściej wybierają alkohole słabsze, a miłośnicy alkoholi mocnych to głównie osoby powyżej 35. roku życia.
Z kolei mieszkańcy dużych miast, kierują się w stronę segmentu premium. Szukają nowości, ciekawostek lub smaków, które poznali podczas zagranicznych podróży. Chcą zaskoczyć znajomych serwując rzadko spotykany napój, którym można się delektować. Pomijając wyjątki, takie jak wódka rzemieślnicza lub okowita, polskie trunki często muszą w takich okolicznościach ustąpić miejsca modniejszym napojom z zagranicy.
Niższa zawartość alkoholu zyskuje na popularności
Piwo jest ważną kategorią w handlu detalicznym. Zgodnie z danymi CMR, ta kategoria odpowiadała za prawie 13% wartości sprzedaży w sklepach małoformatowych w okresie od stycznia do lipca 2022 oraz uzyskała ponad 25% udziałów w liczbie transakcji. „Największe wolumeny sprzedaży osiąga w miesiącach letnich. Jesienią w tej kategorii zaczynają się spadki, które trwają aż do wiosny” – dodaje analityk CMR.
Konsumenci wybierający piwo w sklepach małoformatowych do 300 mkw. w tym roku na półkach mogli znaleźć średnio o około 5 wariantów więcej niż jeszcze przed rokiem – prawie 111 różnych produktów na sklep. Podczas zakupów konsumenci sięgają po średnio trzy piwa na transakcję.
Według CMR w lipcu 2022 w sklepach małoformatowych najwięcej transakcji odnotowano na piwach Bosman Full 5,7% (producent Carlsberg) oraz Perła Chmielowa 6%.
Zgodnie z badaniami instytutu najpopularniejszą kategorią piwa w sklepach małoformatowych do 300 mkw. są lagery – odpowiadają one za 79% udziałów w wolumenie, oraz 74% w wartości sprzedaży w okresie od stycznia do lipca 2022. Najpopularniejsze marki lagerów to Żubr, Harnaś oraz Tyskie. Jak pokazują dane CMR oferta lagerów to ponad 40 różnych produktów na sklep.
Drugą najpopularniejszą kategorią piwa w sklepach do 300 mkw. są piwa mocne mające około 8% udziałów wolumenowych oraz wartościowych. W porównaniu do innych segmentów piwa klient ma mały wybór i jest to średnio około 8 wariantów na sklep.
W kategorii piwa w ostatnim czasie zachodzą zmiany. Jak zauważa Bartłomiej Morzycki, dyrektor generalny Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie, od kilku lat następują zmiany na rynku browarniczym zarówno w poziomie konsumpcji jak i w piwnych wyborach konsumentów. „Obniża się średnia zawartość alkoholu w piwie – w 2018 roku wynosiła 5,6% a w 2021 roku 5,3%. Całkowite spożycie czystego etanolu poprzez piwo jest obecnie najniższe od ponad 10 lat i nadal spada. Najszybciej spadającym segmentem jest mocny lager, czyli piwa zawierające ponad 6% alkoholu. Zmiany widoczne są także w ilości spożywanego piwa, którego pijemy mniej. W 2021 roku wolumen piwa skurczył się o ponad 4%, co oznacza, że z rynku zniknął ponad milion hl napoju z pianką” – przyznaje.
Na tle spadków na rynku piwowarskim, widać wyraźny i dynamiczny rozwój segmentu piw bezalkoholowych. „Piwa bezalkoholowe od lat powiększają swój udział w rynku (6,6% wartości całego rynku w 2021 r.). Jeszcze kilka lat temu segment piw 0,0% raczkował, a dziś mamy do czynienia z prawdziwą rewolucją piwną 0,0%. Ze względu na zainteresowanie konsumentów, prognozujemy, że piwna półka z „zerówkami” będzie się nadal rozszerzać” – podkreśla Bartłomiej Morzycki.
Popularność piw bezalkoholowych potwierdzają dane CMR. „Obserwując rynek piwa w poprzednich latach mogliśmy zauważyć dynamiczny wzrost piw bezalkoholowych. Jak pokazują dane CMR w kanale sklepów małoformatowych piwa bezalkoholowe są popularniejsze od piw smakowych. Konsumenci sklepów do 300 mkw. mogą średnio wybierać z około 23 wariantów piw bezalkoholowych i 21 piw smakowych na sklep” – zaznacza Tomasz Wester.
Według raportu Kompanii Piwowarskiej2 opublikowanego pod koniec 2020 roku, po piwo bezalkoholowe sięgają zarówno panowie jak i panie, podczas gdy jeszcze niedawno piwa 0,0% były postrzegane jako „mało męskie”. „Odsetek mężczyzn, wybierających ten rodzaj chmielowego trunku, jest znaczący, ponieważ wśród badanych aż 60% reprezentantów płci męskiej zadeklarowało spożywanie piwa 0,0%. Po bezalkoholowy napój smakowy sięga 50% kobiet i 50% mężczyzn, natomiast po piwo bezalkoholowe typu jasne pełne sięgają częściej panowie – 74%” – zaznacza Morzycki.
Trudno jest wskazać wina typowo kobiece lub typowo męskie
Myśląc o kategorii win nie kojarzymy ich bezpośrednio z płcią męską. Spotkanie panów przy winie brzmi co najmniej surrealistycznie. Jednak niekiedy rzeczy mogące wydawać się nie kompatybilne okazują się najlepszym połączeniem.
Dzięki temu, że świat win jest bogaty i różnorodny może trafić w gusta każdego konsumenta. Tomasz Potrzebowski, ekspert rynku wina w firmie Henkell Freixenet Polska wskazuje na pewną cechę win, która szczególnie przypada do gustu właśnie męskiej części konsumentów – wyraziste w smaku.
„Takie szczepy jak cabernet sauvignon, shiraz czy malbec to wina, które potrafią na panach zrobić duże wrażenie. Intensywny owoc, dobrze wyczuwalne taniny, a także odpowiednia dawka alkoholu to atrybuty, które mogą przekonać mężczyznę do kupna takiego wina. Pozostając przy stereotypach – nietrudno wyobrazić sobie faceta pałaszującego krwistego steka, którego następnie popija dobrym, argentyńskim malbekiem. Jeśli zaś chodzi o wina białe, to w tej kategorii postawiłbym na rieslinga. Wina z tej odmiany mają zdecydowany charakter, a także swoistą moc i intensywność, która świetnie potrafi przyciągnąć męską uwagę” – zaznacza ekspert.
W koszykach panów, robiących nie tylko zakupy dla siebie, lądują jednak wszelkiego rodzaju wina, zaczynając od różowych, przez czerwone a na białych kończąc. Zarówno warianty słodkie jak i wytrawne. Na liście zakupowej mężczyzn jest także miejsce na wszelkiego rodzaju likiery.
Dania gotowe
Dania gotowe to jedna z kategorii, które częściej lądują w koszykach zakupowych panów zmuszonych przygotować posiłek samodzielnie. Dania wymagające jedynie podgrzania bądź szybkie przygotowanie z prostą instrukcją zdają się być idealną pozycją dla tych, którym brakuje czasu bądź umiejętności.
Według CMR gotowe dania chłodzone to jedna z szybciej rosnących kategorii w sklepach małoformatowych do 300 kw. W lodówce z daniami chłodzonymi klienci sklepów małoformatowych mogą znaleźć rożne gotowe do spożycia od razu (lub po podgrzaniu) produkty, które zaspokoją nagły głód, świetnie sprawdzą się w roli posiłku do zjedzenia w pracy, ale także zastąpią lub urozmaicą domowy obiad czy kolację, a oferta tego typu produktów wciąż się rozszerza.
Najważniejszymi producentami według danych CMR jest firma Grześkowiak oraz U Jędrusia. Produktami, które wyróżniały się pod względem udziałów wartościowych były pierogi z mięsem oraz pierogi ruskie.
Również w kategorii mrożonek znajdują się pozycje odpowiednie do szybkiego przygotowania posiłku. Istotnymi kategoriami są mrożone dania gotowe i mrożone dania mączne. Według danych CMR najważniejszymi produktami w tej kategorii są pierogi mrożone, które odpowiadają za blisko połowę wartości sprzedaży dań mącznych mrożonych. Wśród firm najchętniej wybieranych znajdują się Jawo oraz Iglotex.
Dania gotowe w słoiku to idealna propozycja na szybki obiad. Podgrzane danie można podać z ulubionym dodatkiem – ryżem, kaszą, makaronem czy ziemniakami. Niekwestionowanym liderem wśród producentów jest Kraft Heinz (marki Pudliszki, Heinz). Na kolejnych miejscach uplasował się Pamapol (Pamapol, Spichlerz Rusiecki), Graal (Kuchnia Staropolska) oraz Maspex (Łowicz oraz Kotlin). Duże znaczenie w tej kategorii posiadają marki własne.
Kategoria produktów w słoikach oferuje także szeroką ofertę gotowych sosów. Z takich pozycji w szybki sposób można przygotować ulubione spaghetti, kurczaka w sosie słodko-kwaśnym czy dodać pesto do ulubionego rodzaju makaronu. Pozycji na szybkie danie w sklepie jest naprawdę wiele.
Alkohole czy dania gotowe to tylko mała część koszyka zakupowego mężczyzn. Resztę stanowią wszelkiego rodzaju produkty potrzebne na co dzień w gospodarstwach domowych. Jak pokazały badania zakupy najczęściej robimy wspólnie – zdaje się to idealne rozwiązanie zarówno dla niekiedy zagubionych panów jak i wymagających pań.
Monika Książek
Redaktor
1 źródło: Badanie przeprowadzone na zlecenie marki Gosia.
2 źródło: Raport Kompanii Piwowarskiej: „0% alkoholu. 100% smaku”, 2020 rok.