Zdrowe żywienie to podstawa zbilansowanego trybu życia. Coraz chętniej edukujemy się wykorzystujemy podstawowe zasady w codziennej diecie. Jak wyglądają „zdrowe zakupy” w praktyce?
Według badania1 przeprowadzonego przez SW Research w lipcu 2022 roku, Polacy w większości zwracają uwagę na to co jedzą. Prawie 3/4 badanych (73%) interesuje się tematami związanymi ze zdrowym odżywianiem (w tym 26,4% osób stwierdziło, że zdecydowanie interesuje się tą tematyką, a 46,6%, że raczej się nią interesuje). Z kolei 18% respondentów deklaruje brak zainteresowania powyższą tematyką (w tym 13,8% osób stwierdziło, że raczej nie interesuje się zdrowym odżywianiem, a 4,2% badanych, że zdecydowanie się tym nie interesuje).
Osoby deklarujące zainteresowanie tematyką zdrowego odżywiania2 zapytano o źródła, z których czerpią wiedzę na ten temat. Wśród najczęściej wymienianych przez tych respondentów źródeł znalazły się strony internetowe (71,8%), dietetycy/lekarze (37,2%), etykiety produktów (34,5%), znajomi/przyjaciele/rodzina (32,8%) oraz literatura fachowa/branżowa (24,5%).
Trend rosnący
„Wzrost zainteresowania tak zwanym zdrowym stylem życia widać praktycznie „na każdym kroku”. Prawie w każdej reklamie wykorzystywany jest ten właśnie wątek. Żywieniowi specjaliści co chwilę dostarczają nam nowych argumentów i wyników badań, według których warto zadbać o właściwe połączenie dwóch elementów, dzięki którym nasze życie będzie zdrowsze, a więc będzie miało wyższą jakość. Tylko połączenie zdrowego odżywiania oraz aktywności fizycznej przyniesie optymalny efekt zdrowotny. Czym zatem jest zdrowie odżywianie? W największym skrócie chodzi o wykorzystywanie w codziennej diecie wysokiej jakości produktów spożywczych, jak najmniej przetworzonych, w ilościach odpowiadających zapotrzebowaniu uwzględniającym wiek. Wśród tego typu produktów możemy definiować: produkty naturalne, najchętniej z gospodarstw ekologicznych, produkty o wyższej biodostępności składników odżywczych, witamin, minerałów, produkty bez modyfikacji genetycznych, wolne od zanieczyszczeń chemią, antybiotykami, metalami ciężkimi, stymulatorami wzrostu itd.” – mówi Zbigniew Sierocki, Operational Division Director, ASM Sales Force Agency.
Z raportu „Owoce Warzywa Soki” wynika, że deklaracje konsumentów dotyczące postaw żywieniowych w nadchodzącym roku bardzo istotnie skupiały się na kwestiach związanych z poprawą jakości żywienia, celem tego działania jest np. chęć schudnięcia. Zauważalny jest także wzrost deklaracji dotyczących postaw proekologicznych. Równocześnie pojawiają się deklaracje związane z poszukiwaniem oszczędności w czasie zakupów spożywczych.
Warzywa i owoce synonimem zdrowia
Warzywa i owoce są obecnie postrzegane przez Polaków jako zdrowy dodatek do posiłku lub przekąska. 98% konsumentów zna walory tych produktów, uważa je za zdrowe, ale nie preferuje ich w swojej diecie. Określenie „dodatek” oznacza, że mogą być małą częścią posiłku, ale równie dobrze może ich nie być3. Polską specyfiką jest to, że rzadko jemy owoce w głównych posiłkach. Z badań wiemy, że do obiadu robi to tylko 12% konsumentów, do kolacji – 8%, a do śniadania zaledwie 5%. Najczęściej traktujemy je jako osobną przekąskę między posiłkami (60% wskazań)4.
Zgodnie z zaleceniami z 2020 roku, w odżywianiu każdego człowieka powinny dominować warzywa i owoce, a więc stanowić połowę tego co jemy. Badania wykazują, że ich większe spożycie znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe i choroby sercowo-naczyniowe, w tym nadciśnienie tętnicze. Także wiele innych przewlekłych chorób m.in. cukrzycę i otyłość5. Takie wnioski badacze wyciągnęli po przeanalizowaniu 95 badań na ten temat, którymi objęto 2 mln osób na świecie. Co ciekawe, efekt zdrowotny zwiększa się wraz ze wzrostem ilości spożywanych warzyw i owoców6.
Owoce i warzywa można jednak przyjmować również w innych formach, jak świeżo wyciskane soki, koktajle czy smoothies. Według raportu rynkowego „Owoce Warzywa Soki” z lutego 2022 roku, sok, ze swoimi naturalnymi walorami zdrowotnymi, jest postrzegany jako wygodny i prosty sposób spożywania składników odżywczych zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci (już przed pandemią obserwowano, że kiedy nadchodzi sezon grypowy, konsumpcja soku pomarańczowego gwałtownie rosła).
Produkty bio i eko
Wartość polskiego rynku żywności ekologicznej szacowana jest na 1,36 mld zł w cenach detalicznych. To stanowi tylko 0,5% całego rynku spożywczego, jednak od kilku lat zarówno wartość, jak i udział rośnie i to w tempie dwucyfrowym. Rozwoju tego segmentu nie zatrzymała pandemia COVID-19 i według ekspertów nie powinna tego zrobić także wojna w Ukrainie i kryzys cenowy. Kolejne lata mogą przynieść większą dynamikę wzrostu ze względu na wdrażanie unijnej strategii dla rolnictwa. Wśród kategorii, które rokują najbardziej, wymienia się produkty świeże oraz roślinne, choć dostępność dotąd niszowych wyrobów, jak ekologiczny nabiał, również się zwiększa.
Z badań przytaczanych przez Koalicję na rzecz Rozwoju Rynku Żywności BIO i NielsenIQ w raporcie „Żywność ekologiczna w Polsce 2021” wynika, że nieco ponad 32% konsumentów deklaruje, że kupuje żywność ekologiczną przynajmniej raz w tygodniu oraz przynajmniej raz w miesiącu i tę grupę można zaliczyć do regularnych konsumentów żywności ekologicznej. Kolejne 20% sięga po nią okazjonalnie.
„Nie sposób pominąć rozwoju segmentu produktów BIO, czyli produktów posiadających certyfikat ekologiczny, wydawany przez jednostkę certyfikującą. Tego rodzaju dokumenty powinien posiadać zarówno producent, czyli rolnik uprawiający żywność ekologiczną, ale także firma odpowiedzialna za pakowanie czy przetwarzanie tych produktów. Kontroli poddawane są także hurtownie żywności. Aby produkt spełniał kryteria eko, nie może być modyfikowany genetycznie, a do jego produkcji nie można używać pestycydów – te same zasady dotyczą gleby, w której prowadzi się tego typu uprawy. Gotowe do spożycia produkty mają pełniejszy smak, są bezpieczniejsze, choć czasem mogą wyglądać nieco mniej atrakcyjnie od tych, bez certyfikatu BIO” – komentuje Zbigniew Sierocki.
Istotne jest więc budowanie świadomości i rozpoznawalności dla unijnego systemu jakości rolnictwa ekologicznego oraz dla certyfikowanej żywności ekologicznej, znakowanej symbolem Euroliścia. Z danych przedstawionych przez PIŻE wynika, że zaledwie blisko 28,4% konsumentów rozpoznaje Euroliść jako znak certyfikowanej żywności ekologicznej.
„Obecnie w grupie produktów certyfikowanych znajduje się praktycznie wszystko, co jest potrzebne do przygotowania ciekawych, zdrowych i ekologicznych potraw. Tak zwana zdrowa żywność jest dostępna w wielu wariantach: ekonomicznym, ekologicznym, bezglutenowym, czy bez dodatku cukru – wszystko wedle potrzeb i uznania. Żywność eko to nie tylko warzywa i owoce, ale także produkty sypkie, pieczywo, a także propozycja dań gotowych, deserów i wszelkiego rodzaju dodatków do codziennego menu. Widać również, że konsumenci coraz częściej sięgają po produkty z obniżoną zawartością tłuszczu, cukru lub laktozy, pytają również o produkty w jak najmniejszym stopniu przetworzone. Producenci, dostawcy i sieci handlowe na bieżąco odczytują potrzeby konsumentów i obecnie z wielkim prawdopodobieństwem każdy ma szansę znaleźć coś dla siebie” – dodaje Sierocki.
Zdrowe odżywianie to obecnie jeden z najsilniejszych i najważniejszych trendów. Producenci wspierają Polaków w ich postanowieniach i poszukiwaniach jak najlepszych jakościowo i jak najbardziej naturalnych produktów, rozbudowując swoje portfolia o kolejne zdrowe pozycje. W sklepie warto zakomunikować pojawiające się nowości, a także wydzielić specjalną strefę poświęconą omawianej kategorii.
Weronika Nowak
Redaktor
1 Badanie przeprowadzone metodą CAWI przez SW Research w lipcu 2022 r. na grupie osób N=812
2 Badanie przeprowadzone metodą CAWI przez SW Research w lipcu 2022 r. na grupie osób N=582
3 źródło: Narodowe badania konsumpcji warzyw i owoców, 2020-2022, Kantar Public Polska.
4 źródło: Ibidem.
5 źródło: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia.
6 źródło: Aune D., Giovannucci E., Boffetta P., “Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. International Journal of Epidemiology”, 2017