Aby działania przemysłu były skuteczne, muszą funkcjonować w gospodarce o obiegu zamkniętym, którą tworzą wszyscy uczestnicy łańcucha – zarówno producenci, jak i konsumenci. Czym jest zero waste w codziennym życiu? To przemyślane wybory, odwrót od bezmyślnego konsumpcjonizmu, dbałość o środowisko, zdrowsze życie, konsekwentne drobne działania, dążenie do pustego kosza, troska o przyszłość planety.
Celem Gospodarki o obiegu zamkniętym jest uniezależnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego od zużywania topniejących zasobów naturalnych. Priorytetem dotyczącym każdej branży przemysłu jest zapobieganie wytwarzania odpadów w całym cyklu życia produktu – czyli zero waste. Kluczowe jest projektowanie zapewniające trwałość, możliwość ponownego użycia, naprawy oraz recyklingu produktu, wytworzonego z nietoksycznych materiałów pochodzących ze zrównoważonych zasobów1.
Ekologicznie świadomy konsument
Ekologiczna świadomość Polaków rośnie z roku na rok. Z jednej strony wymusiły to między innymi regulacje, takie jak obowiązek dzielenia i sortowania odpadów, ale z drugiej strony kampanie edukacyjne czy opinie liderów, pozytywnie wpływające na nasze zachowania i nawyki.
Jak zauważa Dorota Sobieraj, National Sales Manager, ASM Sales Force Agency – ruch określany jako zero waste staje się niezwykle ważny, głównie wśród młodszych mieszkańców dużych miast, ale nie tylko. Dzięki rozwojowi internetu, powstają coraz liczniejsze grupy wspierające się w działaniach ekologicznych. Najbardziej prężnie działające, liczą kilkadziesiąt tysięcy użytkowników. Sympatycy i działacze zero waste komunikują się i dzielą doświadczeniami, organizują spotkania czy targi zero waste. Moda na „nie-marnowanie” bardzo wyraźnie przejawia się w postawach konsumenckich. Ja – odpowiedzialny klient – na zakupy wybieram się z własną torbą, produkty krojone czy ważone w sklepie pakuję do swoich słoików lub pojemników. Unikam plastiku oraz opakowań, które po jednokrotnym użyciu do niczego się już nie nadają. Produkty sypkie kupuję na wagę lub w możliwie dużych workach.
Klienci coraz uważniej przyglądają się procesowi produkcyjnemu poszczególnych firm, chcą wiedzieć w jaki sposób koncerny traktują kwestie środowiskowe. Z raportu opublikowanego przez PwC wynika, że już blisko połowa (43%) respondentów oczekuje, że firmy będą odpowiedzialne za wpływ na środowisko, a 41% – że detaliści wyeliminują torby plastikowe. Jednym z rosnących w siłę trendów środowiskowych, jest gospodarka obiegu zamkniętego. Mowa o racjonalnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów oraz minimalizowaniu negatywnego wpływu wytwarzanych produktów na środowisko.
„GOZ stoi w opozycji do gospodarki linearnej, w której cykl życia produktu ogranicza się tylko do produkcji, użycia i wyrzucenia. Wiele wskazuje na to, że zmiana podejścia konsumentów, a co za tym idzie także stopniowa zmiana po stronie producentów, może wreszcie pozytywnie wpłynąć na ochronę naszej planety” – podsumowuje Dorota Sobieraj.
„Na zachowania konsumenckie wpływ ma wiele czynników. Przez ostatnie dwa lata była to pandemia, w ciągu ostatnich miesięcy rosnące ceny i galopująca inflacja, a w ostatnim czasie – wojna w Ukrainie. W zasadzie wszystkie te czynniki potęgują obawy o życie, zdrowie oraz o finansową przyszłość. Wydaje się, że przy takich zagrożeniach jak wojna czy pandemia kwestie klimatyczne i środowiskowe schodzą na dalszy plan. Jednak mamy świadomość, że wiele z tych aspektów jest ze sobą powiązanych. Ziarno dbałości o planetę zostało już zasiane, świadomość konsumencka w tym zakresie jest coraz większa, gotowość do ograniczania konsumpcji i dokonywania bardziej świadomych wyborów już jest, przynajmniej u części konsumentów” – zauważa Magdalena Felczak, PR i CSR Manager w ARC Rynek i Opinia.
Zgodnie ze standardami zrównoważonego rozwoju
Świadomy ekologicznie Polak, staje się bardziej dociekliwy i krytyczny wobec deklaracji firm. Wybierając produkty – często już nieprzypadkowo – stawia na producentów wdrażających filozofię zero waste od podstaw. Co to oznacza? Stosując innowacyjne technologie wytwarzania producent zwraca uwagę na minimalizację i zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska. Produkty, które wytwarza są przyjazne dla środowiska – od samego początku – już na etapie pozyskania surowców.
W branży kładzie się duży nacisk na biodegradowalne opakowania, które można poddać recyklingowi, i do tego konsument jest przyzwyczajony, często traktuje to jako standard.
Oczywiście ważny jest nie tylko proces produkcyjny, który ma ograniczać ilości odpadów, ale także na same surowce, które wchodzą w skład danego produktu, kosmetyku. Ważne jest dopieszczenie receptury w ten sposób, aby każda jego składowa była pozyskana zgodnie ze standardami zrównoważonego rozwoju. Nowoczesny konsument kupujący produkty z troską o środowisko naturalne, jest coraz bardziej świadomy tego, że liczy się zarówno podejście dotyczącego gotowego produktu, jak i dogłębna analiza poszczególnych składników2.
Właściwe gospodarowanie odpadami to takie, dzięki któremu mogą one być ponownie wykorzystane. W fabrykach powstają różnorodne odpady jak np. opakowaniowe, produkty, surowce, które nie spełniają rygorów jakościowych. Są też odpady związane z funkcjonowaniem samej fabryki, jej infrastruktury technicznej. Różnorodność powstających odpadów wskazuje, jak ogromnym i złożonym wyzwaniem jest realizacja celu zero waste. Przekazany odpad może być poddany recyklingowi lub odzyskowi.
Oprócz obniżenia kosztów związanych z ponownym wykorzystaniem surowców i opakowań, przedsiębiorstwa idące w kierunku zero waste minimalizują ilość produkowanych odpadów, czym wpływają wprost na stan środowiska w swoim otoczeniu – poprzez zmniejszenie ich ilości i częstotliwości wywożenia. Zero Waste to także ponowne wykorzystanie – czasem w innym celu, niż pierwotnie zamierzony – produktów, które były wyrzucane. Konsumenci szukają firm, które rozumieją ich podejście i pozostają lojalni takim dostawcom, sklepom, markom.
Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego
1 źródło: Polskie Stowarzyszenie Zero Waste
2 źródło: www.biotechnologia.pl