Wielkanoc to dla wielu Polaków szczególny czas. Zarówno pod względem duchowym, jak i kulinarnym. Podstawą wielkanocnego stołu są tradycyjne smaki, jak żur lub barszcz, kiełbasa na ciepło czy jajka w różnych odsłonach. Ważnym elementem menu są też różnego rodzaju mięsa i wędliny – Wielkanoc kończy bowiem okres postny. Konsumenci poszukują zarówno produktów gotowych, jak i półproduktów umożliwiających przygotowanie klasycznych potraw. Istotne jest również odpowiednie wyposażenie wielkanocnego koszyczka, przygotowywanego w celu poświęcenia pokarmu. Jednak co region to inna tradycja. Oprócz klasycznych smaków na niektórych stołach pojawiają się także miejscowe przysmaki.
Mięso na świątecznym stole…
…oraz w wielkanocnym koszyczku to symbol dostatku, zamożności, płodności i zakończenia postu. To niezwykle ważna w tym okresie kategoria sprzedażowa. Polacy sięgają przede wszystkim po kiełbasy, głównie jej białą odmianę. Podczas uczty wielkanocnej podawana jest przeważnie w formie pieczonej.
„Przed Wielkanocą dynamicznie wzrasta sprzedaż przede wszystkim kiełbasy białej. W kwietniu 2020 r. wartość sprzedaży tego rodzaju kiełbasy zwiększyła się prawie 4-krotnie, a jej udział w wartości sprzedaży kiełbas paczkowanych wzrósł o około 9 p.p. Pomimo że dostępność białej kiełbasy w sklepach małoformatowych jest niska, to w okresie świąt można ją spotkać w tego typu placówkach 3 razy częściej niż w pozostałych miesiącach. W kwietniu 2020 r. klienci sklepów małoformatowych wydali na ten rodzaj kiełbasy około 11 zł, czyli o ponad 2 zł więcej niż w marcu 2020 r.” – komentuje Renata Jakubowska, ekspertka CMR.
Największą popularnością cieszyły się: Kiełbasa Biała Naturrino 520 g (Sokołów), Kiełbasa Biała Parzona 600 g (Morliny) oraz Kiełbasa Biała Delikatesowa 168 g (Viando). W kwietniu ubiegłego roku liderem pod względem udziałów w wartości sprzedaży okazał się Animex. Kolejne miejsca należały do firm Sokołów oraz Viando.
Lada z mięsem i wędlinami jest więc bardzo ważnym aspektem, szczególnie w okresie przedświątecznym. „W tradycyjnym wielkanocnym menu nie może zabraknąć tych artykułów. Wiemy jednak, że tego typu produkty wymagają szczególnej, codziennej dbałości o jakość, świeżość i odpowiednią prezentację. Detaliści zawsze powinni pamiętać, że visual merchandising w sklepie jest równie ważny, co sama różnorodność asortymentu” – podkreśla Paweł Waśko, ekspert ASM Sales Force Agency.
Nie można lekceważyć również mrożonych dań mięsnych. Jak wynika z badania na zlecenie marki Fast Good1, 80% Polaków docenia właśnie takie produkty. Respondentów zapytano również o powody, dla których decydują się na zakup mrożonych dań mięsnych. Najczęściej wskazywaną odpowiedzią (46,3% ankietowanych) było przekonanie, że mrożenie stanowi naturalną metodę konserwowania żywności. 41,7% badanych wymieniło możliwość zachowania wartości odżywczych i walorów smakowych przez długi czas, natomiast niemal 1/3 wskazań to unikanie wyrzucania przeterminowanej żywności. Zaledwie 20% pytanych Polaków stwierdziło, że do tej pory nigdy nie zdecydowało się na zakup mrożonych produktów mięsnych.
„Wygodne dania mrożone odpowiadają oczekiwaniom konsumentów, którzy chętnie wybierają produkty bezpieczne dla zdrowia, cechujące się dobrą wartością odżywczą. Dodatkowo mają mniej tłuszczu, gdyż ich proces smażenia trwa jedynie 30-40 sekund, a w domu można odgrzać je w piekarniku bez dodatku oleju. Dostępność metody IQF – szybkiego, indywidualnego mrożenia sprawia, że produkty zachowują świeżość i jakość po rozmrożeniu” – tłumaczy dr inż. Beata Przygoda, Kierownik Pracowni Wartości Odżywczej Żywności w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – PZH, współautorka polskich tabel oraz bazy danych składu i wartości odżywczej żywności.
Symbol nowego życia
Na wielkanocnym stole ważnym elementem są jajka przygotowywane na wiele sposobów – faszerowane, z pieczarkami, z majonezem. Jest to symbol nowego życia, płodności oraz odrodzenia. Tuż przed świętami dekoruje się je różnymi technikami. W ten sposób powstają pisanki, kraszanki, nalepianki i drapanki – ich nazwy pochodzą od sposobu dekoracji. Według tradycji podczas wielkanocnego śniadania poświęcone dzień wcześniej jajko dzieli się na tyle części, ile osób zasiada przy stole. Następnie bliscy dzielą się pokarmem i składają sobie życzenia. Poza tym jajek używa się także do wypieków, dodaje się je do wielkanocnego żuru czy też barszczu.
Jak wskazują dane zebrane przez CMR, sprzedaż jajek przed świętami wzrasta. W kwietniu 2020 roku, w sklepach małoformatowych do 300 mkw. kategoria ta odnotowała około 7% wzrost wartości sprzedaży oraz około 8% wzrost wolumenu sprzedanych opakowań w porównaniu do poprzedniego miesiąca.
„Rynek jajek jest zdominowany przez opakowania 10-sztukowe, które w kwietniu 2020 roku odpowiadały za około 85% liczby transakcji w sklepach małoformatowych. Ta wielkość opakowania cieszy się także najszerszą dostępnością – w badanym okresie można ją było spotkać w 6 na 10 wszystkich sklepów małoformatowych, podczas gdy drugie pod względem dostępności – jajka w opakowaniach po 6 sztuk, można spotkać jedynie w co piątej placówce tego typu” – mówi Renata Jakubowska.
Poza okresem wielkanocnym konsumenci sięgają po jajka głównie w godzinach porannych. Sprzedaż tych produktów jest skoncentrowana w drugiej połowie tygodnia, natomiast szczyt sprzedażowy przypada na soboty. Klienci placówek małoformatowych mają do wyboru średnio 3 warianty jajek, jednak liczba ta znacznie rośnie przed Wielkanocą.
Jak podaje CMR, w kwietniu 2020 roku konsumenci podczas jednych zakupów wydawali na jajka średnio 8 zł, kupując prawie 2 opakowania – głównie 10-sztukowe. Rynek producentów jajek jest bardzo rozdrobniony, dlatego też w badanym okresie (kwiecień 2020 r.) żaden z nich nie przekroczył 10% udziałów w wartości sprzedaży tej kategorii. Najlepsze wyniki sprzedażowe uzyskał producent Invest Michel – udziały na poziomie około 8% – oraz marki własne, które z kolei osiągnęły 7,2% udziałów w wartości sprzedaży jajek. Również marki własne mogły poszczycić się najszerszą dystrybucją w małym formacie sklepów.
Żurek czy biały barszcz
Podczas wielkanocnej uczty w każdym domu króluje tradycyjny barszcz. Istnieją jednak dwie jego odmiany: żur oraz barszcz biały. Ta pierwsza występuje głównie na południu, zachodzie i północnym wschodzie Polski, natomiast druga – w centralnej i wschodniej części kraju. Ciekawostką jest też fakt, że w niektórych domach na wschodzie przygotowuje się także czerwony barszcz wielkanocny. Czym jednak różnią się od siebie te dwie odmiany? Otóż sposobem przyrządzenia. Żurek przygotowuje się na zakwasie z mąki żytniej, podczas gdy barszcz biały gotuje się na wywarze z kości z dodatkiem soku z kiszonych ogórków lub kapusty kiszonej. Barszcz jest nieco delikatniejszy w smaku od wyrazistego żurku.
Nic więc dziwnego, że w okresie świąt wielkanocnych podczas zakupów w sklepach małoformatowych do 300 mkw. znacznie częściej niż w czasie całego roku klienci sięgają po barszcz biały oraz żur (zarówno ten gotowy, jak i wszelkiego rodzaju torebki z sypkim półproduktem czy też koncentraty potrzebne do przygotowania zupy).
Według danych CMR, w kwietniu 2020 roku barszcz biały oraz żur dostępne były w około 8 na 10 placówek małoformatowych do 300 mkw. Konsument mógł w tym okresie znaleźć na półce średnio 4 warianty żuru oraz 2 warianty barszczu białego. Co więcej, dane CMR wskazują, że wartość sprzedaży tej kategorii wzrosła o około 25% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Podczas zakupów wielkanocnych klienci sklepów małego formatu najwięcej wydali na produkty firmy Nestlé.
Regionalne smaki
W niektórych regionach Polski na wielkanocnym stole obowiązkową pozycją jest pieczony biały ser, zwany też gomółką. Przygotowuje się go jako dodatek do wielkanocnego barszczu podawanego jako rozpoczęcie świątecznego śniadania. Do odciśniętego twarogu dodaje się różne przyprawy takie jak majeranek, zioła prowansalskie, kminek czy też paprykę.
Na Podkarpaciu przygotowuje się także mleczny wielkanocny przysmak, czyli serwatkę z Handzlówki. Jest to tradycyjna potrawa wytwarzana w Handzlówce (wsi na Podkarpaciu) i jest to od lat obowiązkowy element wielkanocnego śniadania. Przygotowuje się ją kilka dni przed świętami, dodając do ukiszonej serwatki skórki od chleba, chrzan, wędzony boczek, kiełbasę oraz jajka.
Na Podhalu w Niedzielę Wielkanocną na obiad podaje się sodrę – wielkanocną zupę chrzanową. Jest to potrawa typowa dla kuchni góralskiej, zagęszczana kwaśnym mlekiem i śmietaną, z dodatkiem jajka, skrawków świątecznych wędlin oraz białej kiełbasy.
W Wielkopolsce na stołach często pojawia się studzienina, czyli galareta na bazie wieprzowych nóżek, z dodatkiem octu i pieprzu. Podobną potrawę szykuje się na Kaszubach – tutaj galareta składa się z siekanych nóżek wieprzowych i włoszczyzny, a jej nazwa to zylc.
Zaskakującą tradycją jest przygotowywanie na Wielkanoc czerwonego barszczu. Potrawę tę można spotkać na świątecznym stole na Podlasiu. Podaje się tam również tradycyjną zalewajkę z dodatkiem grzybów.
Szczypta przypraw
Podczas samodzielnego przygotowywania świątecznych potraw nie może zabraknąć najważniejszych przypraw. Jest to nieodłączny składnik każdego dania nadający mu smaku i charakteru. Jak podaje CMR, przyprawy jednoskładnikowe oraz mieszanki przypraw dostępne są w prawie 90% sklepów małoformatowych do 300 mkw. W okresie Wielkanocy 2020 roku, średnia liczba przypraw w placówkach tego formatu wynosiła około 23 warianty jednoskładnikowe oraz 15 mieszanek.
„W czasie świąt Wielkiej Nocy wzrasta liczba sprzedanych opakowań majeranku i czosnku, które potrzebne są do świątecznego barszczu oraz żuru. Znacznie więcej, klienci sklepów do 300 mkw., kupują także mieszanek przyprawowych potrzebnych do doprawienia wszelkiego rodzaju mięs czy też kapusty i bigosu. W kwietniu 2020 roku wartość sprzedaży majeranku oraz czosnku wzrosła w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej odpowiednio o około 25% i 40%, w tym samym czasie wzrosła także wartość sprzedaży dla przypraw do mięs i drobiu” – tłumaczy Paula Sobol Mazur, ekspertka CMR. Zauważa również, że w okresie Wielkanocy w 2020 roku klienci placówek małoformatowych najczęściej sięgali po produkty marki Prymat – zarówno w przypadku przypraw jednoskładnikowych, jak i mieszanek.
Warto również pamiętać o soli. Jest ona bowiem nie tylko przyprawą niezbędną do przygotowania znacznej większości dań, ale również symbolem Wielkanocy. Nie bez powodu wkładamy ją do wielkanocnego koszyczka udając się na poświęcenie pokarmów. Sól symbolizuje nieśmiertelność, trwałość, oczyszczenie oraz prawdę. Uznawana jest za życiodajny minerał mogący odstraszać zło, ma chronić przed zepsuciem.
Ikona polskich świąt
Dla wielu Polaków nieodłącznym elementem świąt, zarówno Bożego Narodzenia, jak i Wielkanocy jest sałatka jarzynowa. Do przygotowania tego dania wykorzystuje się warzywa w puszkach. Dlatego też w okresie wielkanocnym można zauważyć znaczny wzrost sprzedaży tych właśnie produktów. Według danych CMR warzywa w puszkach dostępne są w około 90% placówek małoformatowych do 300 mkw., natomiast szerokość półki w tym formacie sklepów to średnio 2 warianty najpopularniejszych warzyw puszkowanych, jak na przykład kukurydza, groszek czy też fasola.
„W okresie wielkanocnym 2020 roku wartość sprzedaży warzyw w puszkach wzrosła o prawie 40% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Wzrost ten wynikał głównie ze zwiększonej sprzedaży kukurydzy i groszku w puszce, który wygenerował ponad dwukrotny wzrost wartości sprzedaży w porównaniu z kwietniem 2019 roku. Jak podaje CMR, w kwietniu 2020 roku klienci sklepów małoformatowych do 300 mkw. kupili najwięcej opakowań warzyw w puszkach marki Bonduelle” – dodaje Paula Sobol-Mazur.
Jednak warzywa to nie wszystko. Niezbędnym składnikiem podczas przyrządzania sałatki jarzynowej jest także majonez. Również jego sprzedaż rośnie tuż przed świętami. Do najpopularniejszych producentów kategorii należą WSP „Społem” (Majonez Kielecki), Winiary (Majonez Dekoracyjny) oraz Hellmann’s (Majonez Babuni). Sięgając po majonez warto postawić na produkt o dobrym, naturalnym składzie. Na rynku dostępne są zarówno produkty z krótkim składem, jak i roślinne warianty majonezu, np. Majonez Kielecki roślinny.
2019 vs 2020
Pojawienie się pandemii koronawirusa wpłynęło na wiele branż, w tym branżę FMCG. Wielkanoc 2020 związana była z wieloma obostrzeniami i reżimem sanitarnym. Zmianie uległy nie tylko same święta, ale również związane z nimi zakupy. Według raportu Nielsena, w 2020 roku wartość sprzedaży koszyka wielkanocnego w okresie świąt Wielkiej Nocy spadła o około 10% względem roku 2019. Spadek nie dotyczył takich kategorii jak kiełbasy (wzrost o 14%) czy jajka (+10%), czyli najistotniejszych pod względem świąt. Ucierpiały jednak figurki czekoladowe (spadek o 35%), majonez (-14%) oraz masło (-10%).
Obecna sytuacja epidemiczna wpłynęła również na przyzwyczajenia kulinarne Polaków. Konieczność pozostania w domach wielu skłoniła do odkrywania lub rozwijania swoich talentów w obszarze gotowania. Pożądane są więc zarówno dania gotowe, jak i półprodukty umożliwiające przygotowanie pysznych domowych potraw.
W pierwszych miesiącach pandemii wzrosło zapotrzebowanie na drożdże ze względu na rozpowszechnienie domowego wypieku chleba. Szczególnie w święta Polacy mogą chętnie wrócić do tej właśnie aktywności i przyrządzić swoim bliskim zdrowe pieczywo własnej roboty. Prócz drożdży warto więc zaopatrzyć półkę w różnego rodzaju ziarna (na przykład otręby, płatki owsiane, pestki słonecznika czy dyni) oraz mąki (szczególnie typ 750).
Jak będzie wyglądała Wielkanoc 2021? Trudno to przewidzieć. Należy być jednak przygotowanym na sprzedaż najważniejszych w okresie wielkanocnym kategorii. Podtrzymywanie tradycji jest szczególnie ważne w obliczu zagrożenia i niepewności w kwestii przyszłości. Dlatego składniki umożliwiające przygotowanie polskiej Wielkanocy to obowiązkowe pozycje w każdym sklepie.
Weronika Nowak
Redaktor
1Informacja prasowa SuperDrob, Warszawa 2.02.2020 r.
Mięso na świątecznym stole…
…oraz w wielkanocnym koszyczku to symbol dostatku, zamożności, płodności i zakończenia postu. To niezwykle ważna w tym okresie kategoria sprzedażowa. Polacy sięgają przede wszystkim po kiełbasy, głównie jej białą odmianę. Podczas uczty wielkanocnej podawana jest przeważnie w formie pieczonej.
„Przed Wielkanocą dynamicznie wzrasta sprzedaż przede wszystkim kiełbasy białej. W kwietniu 2020 r. wartość sprzedaży tego rodzaju kiełbasy zwiększyła się prawie 4-krotnie, a jej udział w wartości sprzedaży kiełbas paczkowanych wzrósł o około 9 p.p. Pomimo że dostępność białej kiełbasy w sklepach małoformatowych jest niska, to w okresie świąt można ją spotkać w tego typu placówkach 3 razy częściej niż w pozostałych miesiącach. W kwietniu 2020 r. klienci sklepów małoformatowych wydali na ten rodzaj kiełbasy około 11 zł, czyli o ponad 2 zł więcej niż w marcu 2020 r.” – komentuje Renata Jakubowska, ekspertka CMR.
Największą popularnością cieszyły się: Kiełbasa Biała Naturrino 520 g (Sokołów), Kiełbasa Biała Parzona 600 g (Morliny) oraz Kiełbasa Biała Delikatesowa 168 g (Viando). W kwietniu ubiegłego roku liderem pod względem udziałów w wartości sprzedaży okazał się Animex. Kolejne miejsca należały do firm Sokołów oraz Viando.
Lada z mięsem i wędlinami jest więc bardzo ważnym aspektem, szczególnie w okresie przedświątecznym. „W tradycyjnym wielkanocnym menu nie może zabraknąć tych artykułów. Wiemy jednak, że tego typu produkty wymagają szczególnej, codziennej dbałości o jakość, świeżość i odpowiednią prezentację. Detaliści zawsze powinni pamiętać, że visual merchandising w sklepie jest równie ważny, co sama różnorodność asortymentu” – podkreśla Paweł Waśko, ekspert ASM Sales Force Agency.
Nie można lekceważyć również mrożonych dań mięsnych. Jak wynika z badania na zlecenie marki Fast Good1, 80% Polaków docenia właśnie takie produkty. Respondentów zapytano również o powody, dla których decydują się na zakup mrożonych dań mięsnych. Najczęściej wskazywaną odpowiedzią (46,3% ankietowanych) było przekonanie, że mrożenie stanowi naturalną metodę konserwowania żywności. 41,7% badanych wymieniło możliwość zachowania wartości odżywczych i walorów smakowych przez długi czas, natomiast niemal 1/3 wskazań to unikanie wyrzucania przeterminowanej żywności. Zaledwie 20% pytanych Polaków stwierdziło, że do tej pory nigdy nie zdecydowało się na zakup mrożonych produktów mięsnych.
„Wygodne dania mrożone odpowiadają oczekiwaniom konsumentów, którzy chętnie wybierają produkty bezpieczne dla zdrowia, cechujące się dobrą wartością odżywczą. Dodatkowo mają mniej tłuszczu, gdyż ich proces smażenia trwa jedynie 30-40 sekund, a w domu można odgrzać je w piekarniku bez dodatku oleju. Dostępność metody IQF – szybkiego, indywidualnego mrożenia sprawia, że produkty zachowują świeżość i jakość po rozmrożeniu” – tłumaczy dr inż. Beata Przygoda, Kierownik Pracowni Wartości Odżywczej Żywności w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – PZH, współautorka polskich tabel oraz bazy danych składu i wartości odżywczej żywności.
Symbol nowego życia
Na wielkanocnym stole ważnym elementem są jajka przygotowywane na wiele sposobów – faszerowane, z pieczarkami, z majonezem. Jest to symbol nowego życia, płodności oraz odrodzenia. Tuż przed świętami dekoruje się je różnymi technikami. W ten sposób powstają pisanki, kraszanki, nalepianki i drapanki – ich nazwy pochodzą od sposobu dekoracji. Według tradycji podczas wielkanocnego śniadania poświęcone dzień wcześniej jajko dzieli się na tyle części, ile osób zasiada przy stole. Następnie bliscy dzielą się pokarmem i składają sobie życzenia. Poza tym jajek używa się także do wypieków, dodaje się je do wielkanocnego żuru czy też barszczu.
Jak wskazują dane zebrane przez CMR, sprzedaż jajek przed świętami wzrasta. W kwietniu 2020 roku, w sklepach małoformatowych do 300 mkw. kategoria ta odnotowała około 7% wzrost wartości sprzedaży oraz około 8% wzrost wolumenu sprzedanych opakowań w porównaniu do poprzedniego miesiąca.
„Rynek jajek jest zdominowany przez opakowania 10-sztukowe, które w kwietniu 2020 roku odpowiadały za około 85% liczby transakcji w sklepach małoformatowych. Ta wielkość opakowania cieszy się także najszerszą dostępnością – w badanym okresie można ją było spotkać w 6 na 10 wszystkich sklepów małoformatowych, podczas gdy drugie pod względem dostępności – jajka w opakowaniach po 6 sztuk, można spotkać jedynie w co piątej placówce tego typu” – mówi Renata Jakubowska.
Poza okresem wielkanocnym konsumenci sięgają po jajka głównie w godzinach porannych. Sprzedaż tych produktów jest skoncentrowana w drugiej połowie tygodnia, natomiast szczyt sprzedażowy przypada na soboty. Klienci placówek małoformatowych mają do wyboru średnio 3 warianty jajek, jednak liczba ta znacznie rośnie przed Wielkanocą.
Jak podaje CMR, w kwietniu 2020 roku konsumenci podczas jednych zakupów wydawali na jajka średnio 8 zł, kupując prawie 2 opakowania – głównie 10-sztukowe. Rynek producentów jajek jest bardzo rozdrobniony, dlatego też w badanym okresie (kwiecień 2020 r.) żaden z nich nie przekroczył 10% udziałów w wartości sprzedaży tej kategorii. Najlepsze wyniki sprzedażowe uzyskał producent Invest Michel – udziały na poziomie około 8% – oraz marki własne, które z kolei osiągnęły 7,2% udziałów w wartości sprzedaży jajek. Również marki własne mogły poszczycić się najszerszą dystrybucją w małym formacie sklepów.
Żurek czy biały barszcz
Podczas wielkanocnej uczty w każdym domu króluje tradycyjny barszcz. Istnieją jednak dwie jego odmiany: żur oraz barszcz biały. Ta pierwsza występuje głównie na południu, zachodzie i północnym wschodzie Polski, natomiast druga – w centralnej i wschodniej części kraju. Ciekawostką jest też fakt, że w niektórych domach na wschodzie przygotowuje się także czerwony barszcz wielkanocny. Czym jednak różnią się od siebie te dwie odmiany? Otóż sposobem przyrządzenia. Żurek przygotowuje się na zakwasie z mąki żytniej, podczas gdy barszcz biały gotuje się na wywarze z kości z dodatkiem soku z kiszonych ogórków lub kapusty kiszonej. Barszcz jest nieco delikatniejszy w smaku od wyrazistego żurku.
Nic więc dziwnego, że w okresie świąt wielkanocnych podczas zakupów w sklepach małoformatowych do 300 mkw. znacznie częściej niż w czasie całego roku klienci sięgają po barszcz biały oraz żur (zarówno ten gotowy, jak i wszelkiego rodzaju torebki z sypkim półproduktem czy też koncentraty potrzebne do przygotowania zupy).
Według danych CMR, w kwietniu 2020 roku barszcz biały oraz żur dostępne były w około 8 na 10 placówek małoformatowych do 300 mkw. Konsument mógł w tym okresie znaleźć na półce średnio 4 warianty żuru oraz 2 warianty barszczu białego. Co więcej, dane CMR wskazują, że wartość sprzedaży tej kategorii wzrosła o około 25% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Podczas zakupów wielkanocnych klienci sklepów małego formatu najwięcej wydali na produkty firmy Nestlé.
Regionalne smaki
W niektórych regionach Polski na wielkanocnym stole obowiązkową pozycją jest pieczony biały ser, zwany też gomółką. Przygotowuje się go jako dodatek do wielkanocnego barszczu podawanego jako rozpoczęcie świątecznego śniadania. Do odciśniętego twarogu dodaje się różne przyprawy takie jak majeranek, zioła prowansalskie, kminek czy też paprykę.
Na Podkarpaciu przygotowuje się także mleczny wielkanocny przysmak, czyli serwatkę z Handzlówki. Jest to tradycyjna potrawa wytwarzana w Handzlówce (wsi na Podkarpaciu) i jest to od lat obowiązkowy element wielkanocnego śniadania. Przygotowuje się ją kilka dni przed świętami, dodając do ukiszonej serwatki skórki od chleba, chrzan, wędzony boczek, kiełbasę oraz jajka.
Na Podhalu w Niedzielę Wielkanocną na obiad podaje się sodrę – wielkanocną zupę chrzanową. Jest to potrawa typowa dla kuchni góralskiej, zagęszczana kwaśnym mlekiem i śmietaną, z dodatkiem jajka, skrawków świątecznych wędlin oraz białej kiełbasy.
W Wielkopolsce na stołach często pojawia się studzienina, czyli galareta na bazie wieprzowych nóżek, z dodatkiem octu i pieprzu. Podobną potrawę szykuje się na Kaszubach – tutaj galareta składa się z siekanych nóżek wieprzowych i włoszczyzny, a jej nazwa to zylc.
Zaskakującą tradycją jest przygotowywanie na Wielkanoc czerwonego barszczu. Potrawę tę można spotkać na świątecznym stole na Podlasiu. Podaje się tam również tradycyjną zalewajkę z dodatkiem grzybów.
Szczypta przypraw
Podczas samodzielnego przygotowywania świątecznych potraw nie może zabraknąć najważniejszych przypraw. Jest to nieodłączny składnik każdego dania nadający mu smaku i charakteru. Jak podaje CMR, przyprawy jednoskładnikowe oraz mieszanki przypraw dostępne są w prawie 90% sklepów małoformatowych do 300 mkw. W okresie Wielkanocy 2020 roku, średnia liczba przypraw w placówkach tego formatu wynosiła około 23 warianty jednoskładnikowe oraz 15 mieszanek.
„W czasie świąt Wielkiej Nocy wzrasta liczba sprzedanych opakowań majeranku i czosnku, które potrzebne są do świątecznego barszczu oraz żuru. Znacznie więcej, klienci sklepów do 300 mkw., kupują także mieszanek przyprawowych potrzebnych do doprawienia wszelkiego rodzaju mięs czy też kapusty i bigosu. W kwietniu 2020 roku wartość sprzedaży majeranku oraz czosnku wzrosła w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej odpowiednio o około 25% i 40%, w tym samym czasie wzrosła także wartość sprzedaży dla przypraw do mięs i drobiu” – tłumaczy Paula Sobol Mazur, ekspertka CMR. Zauważa również, że w okresie Wielkanocy w 2020 roku klienci placówek małoformatowych najczęściej sięgali po produkty marki Prymat – zarówno w przypadku przypraw jednoskładnikowych, jak i mieszanek.
Warto również pamiętać o soli. Jest ona bowiem nie tylko przyprawą niezbędną do przygotowania znacznej większości dań, ale również symbolem Wielkanocy. Nie bez powodu wkładamy ją do wielkanocnego koszyczka udając się na poświęcenie pokarmów. Sól symbolizuje nieśmiertelność, trwałość, oczyszczenie oraz prawdę. Uznawana jest za życiodajny minerał mogący odstraszać zło, ma chronić przed zepsuciem.
Ikona polskich świąt
Dla wielu Polaków nieodłącznym elementem świąt, zarówno Bożego Narodzenia, jak i Wielkanocy jest sałatka jarzynowa. Do przygotowania tego dania wykorzystuje się warzywa w puszkach. Dlatego też w okresie wielkanocnym można zauważyć znaczny wzrost sprzedaży tych właśnie produktów. Według danych CMR warzywa w puszkach dostępne są w około 90% placówek małoformatowych do 300 mkw., natomiast szerokość półki w tym formacie sklepów to średnio 2 warianty najpopularniejszych warzyw puszkowanych, jak na przykład kukurydza, groszek czy też fasola.
„W okresie wielkanocnym 2020 roku wartość sprzedaży warzyw w puszkach wzrosła o prawie 40% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Wzrost ten wynikał głównie ze zwiększonej sprzedaży kukurydzy i groszku w puszce, który wygenerował ponad dwukrotny wzrost wartości sprzedaży w porównaniu z kwietniem 2019 roku. Jak podaje CMR, w kwietniu 2020 roku klienci sklepów małoformatowych do 300 mkw. kupili najwięcej opakowań warzyw w puszkach marki Bonduelle” – dodaje Paula Sobol-Mazur.
Jednak warzywa to nie wszystko. Niezbędnym składnikiem podczas przyrządzania sałatki jarzynowej jest także majonez. Również jego sprzedaż rośnie tuż przed świętami. Do najpopularniejszych producentów kategorii należą WSP „Społem” (Majonez Kielecki), Winiary (Majonez Dekoracyjny) oraz Hellmann’s (Majonez Babuni). Sięgając po majonez warto postawić na produkt o dobrym, naturalnym składzie. Na rynku dostępne są zarówno produkty z krótkim składem, jak i roślinne warianty majonezu, np. Majonez Kielecki roślinny.
2019 vs 2020
Pojawienie się pandemii koronawirusa wpłynęło na wiele branż, w tym branżę FMCG. Wielkanoc 2020 związana była z wieloma obostrzeniami i reżimem sanitarnym. Zmianie uległy nie tylko same święta, ale również związane z nimi zakupy. Według raportu Nielsena, w 2020 roku wartość sprzedaży koszyka wielkanocnego w okresie świąt Wielkiej Nocy spadła o około 10% względem roku 2019. Spadek nie dotyczył takich kategorii jak kiełbasy (wzrost o 14%) czy jajka (+10%), czyli najistotniejszych pod względem świąt. Ucierpiały jednak figurki czekoladowe (spadek o 35%), majonez (-14%) oraz masło (-10%).
Obecna sytuacja epidemiczna wpłynęła również na przyzwyczajenia kulinarne Polaków. Konieczność pozostania w domach wielu skłoniła do odkrywania lub rozwijania swoich talentów w obszarze gotowania. Pożądane są więc zarówno dania gotowe, jak i półprodukty umożliwiające przygotowanie pysznych domowych potraw.
W pierwszych miesiącach pandemii wzrosło zapotrzebowanie na drożdże ze względu na rozpowszechnienie domowego wypieku chleba. Szczególnie w święta Polacy mogą chętnie wrócić do tej właśnie aktywności i przyrządzić swoim bliskim zdrowe pieczywo własnej roboty. Prócz drożdży warto więc zaopatrzyć półkę w różnego rodzaju ziarna (na przykład otręby, płatki owsiane, pestki słonecznika czy dyni) oraz mąki (szczególnie typ 750).
Jak będzie wyglądała Wielkanoc 2021? Trudno to przewidzieć. Należy być jednak przygotowanym na sprzedaż najważniejszych w okresie wielkanocnym kategorii. Podtrzymywanie tradycji jest szczególnie ważne w obliczu zagrożenia i niepewności w kwestii przyszłości. Dlatego składniki umożliwiające przygotowanie polskiej Wielkanocy to obowiązkowe pozycje w każdym sklepie.
Weronika Nowak
Redaktor
1Informacja prasowa SuperDrob, Warszawa 2.02.2020 r.
