Jesteśmy w trakcie drugiej fali zachorowań na COVID-19. Już teraz wprowadzono szereg obostrzeń obejmujących branże kulturalną, sportową, rozrywkową a także handlową. Trudno przewidzieć skutki marcowych ograniczeń, ciężko także prognozować jak obostrzenia wpłyną na polską gospodarkę po jesieni. Jedno jest pewne – w tak trudnych czasach niezwykle ważne jest, aby wspierać rodzime biznesy.
Korzystny wpływ na polską gospodarkę będzie mieć zmiana postaw konsumenckich. Patriotyzm konsumencki był niebagatelnie ważnym trendem od lat, jednak jego znaczenie w tym roku znacznie wzrosło. Wiedzą o tym sami konsumenci, o czym świadczą wyniki przeprowadzonych badań.
Zmiana zachowań
Z analizy firmy Open Research wynika, że polskość produktów czy danej marki zachęca do zakupu już co dziewiątego konsumenta. W roku 2020 (stan na lipiec) już 91% Polaków interesuje się pochodzeniem kupowanych produktów i marek. Warto przypomnieć, że w roku 2017 polskość producentów i marek miała znaczenie dla 73% badanych1. Widać wyraźny wzrost znaczenia tego trendu.
W obecnym roku prawie co drugi kupujący (47% ankietowanych) deklaruje się jako zdecydowany patriota/patriotka w tym zakresie. 44% jest raczej zainteresowanych krajem pochodzenia wybieranego towaru, z kolei 9% badanych nie interesuje to, skąd pochodzi nabywany produkt. Pochodzeniem nabywanych produktów najbardziej interesują się młodzi ludzie w przedziale wiekowym 20-30 lat, mniejsze zainteresowanie notuje się u osób starszych. 43% konsumentów zawsze sprawdza kraj pochodzenia przed włożeniem produktu do koszyka.
Znaczenie polskości produktu jest szczególnie duże w kategorii spożywczej – wskazuje na to 80% badanych. Nieco mniejsze znaczenie, ok. 60%, obserwuje się w przypadku odzieży, obuwia, kosmetyków i leków. Najmniejsze znaczenie pochodzenia produktu z Polski dotyczy sprzętu RTV i AGD. Z jakich powodów wspieramy polskie produkty? Najważniejsza są: dobra jakość, wsparcie gospodarki i pomoc dla rodzimych firm. Szczególnie młodzi ludzie chcą wspierać Polskę poprzez zakupowe wybory, starsi ankietowani wskazują przede wszystkim na wysoką jakość produktów, zdrowie, czystość i ekologiczność polskich wyrobów.
Kupowanie polskich wyrobów przynosi korzyści dla naszej gospodarki. Według analizy Grant Thornton aż 79 groszy z każdej wydanej złotówki zostaje w Polsce, zaś gdy wybiera się produkt firmy zagranicznej, z każdej złotówki w naszym kraju zostaje tylko 25 groszy. Z tego samego raportu wynika2, że gdyby 1% konsumentów zdecydowało się na zmianę zachowań, polski budżet wzrósłby o 6,6 miliarda złotych w skali roku. Jak widać, mowa o kolosalnych kwotach.
Polskość czyli…
Warto zastanowić się nad tym, jakie firmy i marki są uznawane za polskie. Żyjemy w świecie pełnym paradoksów, konsumenci nierzadko nie mają świadomości jakie kapitały wspierają poprzez codziennie wybory przy sklepowej półce. Z wspomnianego badania firmy Open Research z roku 2017 wynika, że prawie 90% ankietowanych za polską markę uznało wodę Żywiec-Zdrój (właścicielem jest francuski koncern Danone) i przetwory Pudliszek (należące do amerykańskiej grupy Heinz). Sprawa ma się podobnie w przypadku wódek Wyborowa i Żubrówka, a także marki Hortex. Z kolei polskie firmy, które nie brzmią „swojsko”, takie jak Gino Rossi, Monnari czy Wittchen (marki odzieżowe) nie są kojarzone z naszym krajem. Wyniki badania pokazują jak ważne jest to, aby komunikować polskość swojej marki. Niebagatelną rolę odgrywa również odpowiednio skrojona komunikacja marketingowa, która buduje wśród konsumentów świadomość o pochodzeniu danej firmy.
Jak wybierać produkty w pełni świadomie? Pewną pomocą może być kod kreskowy, bowiem wyroby polskie zaczynają się od liczby 590. Jest to jednak pozorna pomoc, bowiem kod 590 informuje o tym, że dany producent jest zarejestrowany w Polsce, ale może być to artykuł importowany… Z pomocą może przyjść technologia, w postaci odpowiednich aplikacji, takich jak „Pola. Zabierz ją na zakupy” tworzonych przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i Instytut Logistyki i Magazynowania. Dzięki aplikacji można się łatwo dowiedzieć nie tylko gdzie dany producent lokuje swoją produkcję, ale i czy opiera się na polskim kapitale, tworzy wykwalifikowane miejsca pracy, jest częścią zagranicznego koncernu etc. Baza danych jest ciągle uzupełniana, a użytkowników z dnia na dzień – przybywa.
Lokalnie i ekologiczne
Istnieje jeszcze jeden aspekt, dla którego warto wybierać polskie wyroby. Jest on szczególnie ważny dla młodszych konsumentów, a mowa o kwestiach ekologicznych. Warto pamiętać, że wybór produktów tworzonych w Polsce w znacznym stopniu przyczynia się do zmniejszenia śladu węglowego. Co to takiego? To ilość gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery przy produkcji, transporcie i dystrybucji danego produktu. Są to kwestie, na które będzie się zwracać uwagę coraz to częściej.
Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia płynności łańcucha dostaw. Marcowy lockdown praktycznie całej Europy uświadomił wielu konsumentom techniczne aspekty pracy w branży handlowej – to, że wyprodukowany towar należy przetransportować, rozdystrybuować, a dopiero potem ląduję on na sklepowych półkach. Zaopatrywanie się w lokalnych, krajowych przedsiębiorstwach minimalizuje ryzyko zerwania łańcucha dostaw. To szczególnie ważne w obecnych czasach, w których konsument pragnie poczucia bezpieczeństwa – chce mieć pewność, że jedzenia w sklepach po prostu nie zabraknie.
Kapitał ma narodowość
Według doktora Rafała Zgorzelskiego, przedstawiciela Ministerstwa Aktywów Państwowych, wiele zależy od sposobu myślenia samych konsumentów. Polacy, którzy na rynki zachodnie otwarli się dopiero na początku lat 90., „zachłysnęli” się produktami z importu. Amerykańskie, francuskie, włoskie, niemieckie – bardzo często kojarzone były jako lepsze. Dziś trend ten jest w odwrocie, zwłaszcza w przypadku sektora żywnościowego. Wzrasta zainteresowanie produktami rodzimymi, lokalnymi. A to niezwykle ważne, ponieważ etnocentryzm konsumencki nie tylko działa korzystnie na gospodarkę, ale i tworzy (tak cenne w obecnej sytuacji) miejsca pracy.
„Proszę to powiedzieć w Stanach Zjednoczonych, we Francji, w Niemczech czy w Korei Południowej, że kapitał nie ma narodowości. Tam niezależnie od tego, jaką stronę sceny politycznej reprezentuje dane ugrupowanie, to jednym takim podstawowym nośnikiem, który łączy świat polityki i biznesu, takim podstawowym mianownikiem jest patriotyzm ekonomiczny, gospodarczy i konsumencki” .
Kupujący powinni mieć świadomość tego, że ich codzienne wybory przekładają się na otaczającą ich rzeczywistość. Dlatego tak istotne są działania rządzących mające na celu rozpowszechnianie tej wiedzy, a także jasna i klarowna komunikacja polskich marek, które podkreślają swoją narodowość. Wspieranie rodzimej produkcji jest szczególnie ważne w obecnych czasach, dlatego warto, aby na sklepowych półkach znalazły się towary ze znakiem „Produkt polski”. Docenią to nie tylko konsumenci, ale i przede wszystkim polscy przedsiębiorcy, od marży których zależy kondycja naszej gospodarki.
Małgorzata Duży
Redaktor H&D
1 „Patriotyzm konsumencki Polaków”, Open Research, 2017
2 „Miliardy zostawione w Polsce”, Grant Thornton, październik 2019.
Korzystny wpływ na polską gospodarkę będzie mieć zmiana postaw konsumenckich. Patriotyzm konsumencki był niebagatelnie ważnym trendem od lat, jednak jego znaczenie w tym roku znacznie wzrosło. Wiedzą o tym sami konsumenci, o czym świadczą wyniki przeprowadzonych badań.
Zmiana zachowań
Z analizy firmy Open Research wynika, że polskość produktów czy danej marki zachęca do zakupu już co dziewiątego konsumenta. W roku 2020 (stan na lipiec) już 91% Polaków interesuje się pochodzeniem kupowanych produktów i marek. Warto przypomnieć, że w roku 2017 polskość producentów i marek miała znaczenie dla 73% badanych1. Widać wyraźny wzrost znaczenia tego trendu.
W obecnym roku prawie co drugi kupujący (47% ankietowanych) deklaruje się jako zdecydowany patriota/patriotka w tym zakresie. 44% jest raczej zainteresowanych krajem pochodzenia wybieranego towaru, z kolei 9% badanych nie interesuje to, skąd pochodzi nabywany produkt. Pochodzeniem nabywanych produktów najbardziej interesują się młodzi ludzie w przedziale wiekowym 20-30 lat, mniejsze zainteresowanie notuje się u osób starszych. 43% konsumentów zawsze sprawdza kraj pochodzenia przed włożeniem produktu do koszyka.
Znaczenie polskości produktu jest szczególnie duże w kategorii spożywczej – wskazuje na to 80% badanych. Nieco mniejsze znaczenie, ok. 60%, obserwuje się w przypadku odzieży, obuwia, kosmetyków i leków. Najmniejsze znaczenie pochodzenia produktu z Polski dotyczy sprzętu RTV i AGD. Z jakich powodów wspieramy polskie produkty? Najważniejsza są: dobra jakość, wsparcie gospodarki i pomoc dla rodzimych firm. Szczególnie młodzi ludzie chcą wspierać Polskę poprzez zakupowe wybory, starsi ankietowani wskazują przede wszystkim na wysoką jakość produktów, zdrowie, czystość i ekologiczność polskich wyrobów.
Kupowanie polskich wyrobów przynosi korzyści dla naszej gospodarki. Według analizy Grant Thornton aż 79 groszy z każdej wydanej złotówki zostaje w Polsce, zaś gdy wybiera się produkt firmy zagranicznej, z każdej złotówki w naszym kraju zostaje tylko 25 groszy. Z tego samego raportu wynika2, że gdyby 1% konsumentów zdecydowało się na zmianę zachowań, polski budżet wzrósłby o 6,6 miliarda złotych w skali roku. Jak widać, mowa o kolosalnych kwotach.
Polskość czyli…
Warto zastanowić się nad tym, jakie firmy i marki są uznawane za polskie. Żyjemy w świecie pełnym paradoksów, konsumenci nierzadko nie mają świadomości jakie kapitały wspierają poprzez codziennie wybory przy sklepowej półce. Z wspomnianego badania firmy Open Research z roku 2017 wynika, że prawie 90% ankietowanych za polską markę uznało wodę Żywiec-Zdrój (właścicielem jest francuski koncern Danone) i przetwory Pudliszek (należące do amerykańskiej grupy Heinz). Sprawa ma się podobnie w przypadku wódek Wyborowa i Żubrówka, a także marki Hortex. Z kolei polskie firmy, które nie brzmią „swojsko”, takie jak Gino Rossi, Monnari czy Wittchen (marki odzieżowe) nie są kojarzone z naszym krajem. Wyniki badania pokazują jak ważne jest to, aby komunikować polskość swojej marki. Niebagatelną rolę odgrywa również odpowiednio skrojona komunikacja marketingowa, która buduje wśród konsumentów świadomość o pochodzeniu danej firmy.
Jak wybierać produkty w pełni świadomie? Pewną pomocą może być kod kreskowy, bowiem wyroby polskie zaczynają się od liczby 590. Jest to jednak pozorna pomoc, bowiem kod 590 informuje o tym, że dany producent jest zarejestrowany w Polsce, ale może być to artykuł importowany… Z pomocą może przyjść technologia, w postaci odpowiednich aplikacji, takich jak „Pola. Zabierz ją na zakupy” tworzonych przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i Instytut Logistyki i Magazynowania. Dzięki aplikacji można się łatwo dowiedzieć nie tylko gdzie dany producent lokuje swoją produkcję, ale i czy opiera się na polskim kapitale, tworzy wykwalifikowane miejsca pracy, jest częścią zagranicznego koncernu etc. Baza danych jest ciągle uzupełniana, a użytkowników z dnia na dzień – przybywa.
Lokalnie i ekologiczne
Istnieje jeszcze jeden aspekt, dla którego warto wybierać polskie wyroby. Jest on szczególnie ważny dla młodszych konsumentów, a mowa o kwestiach ekologicznych. Warto pamiętać, że wybór produktów tworzonych w Polsce w znacznym stopniu przyczynia się do zmniejszenia śladu węglowego. Co to takiego? To ilość gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery przy produkcji, transporcie i dystrybucji danego produktu. Są to kwestie, na które będzie się zwracać uwagę coraz to częściej.
Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia płynności łańcucha dostaw. Marcowy lockdown praktycznie całej Europy uświadomił wielu konsumentom techniczne aspekty pracy w branży handlowej – to, że wyprodukowany towar należy przetransportować, rozdystrybuować, a dopiero potem ląduję on na sklepowych półkach. Zaopatrywanie się w lokalnych, krajowych przedsiębiorstwach minimalizuje ryzyko zerwania łańcucha dostaw. To szczególnie ważne w obecnych czasach, w których konsument pragnie poczucia bezpieczeństwa – chce mieć pewność, że jedzenia w sklepach po prostu nie zabraknie.
Kapitał ma narodowość
Według doktora Rafała Zgorzelskiego, przedstawiciela Ministerstwa Aktywów Państwowych, wiele zależy od sposobu myślenia samych konsumentów. Polacy, którzy na rynki zachodnie otwarli się dopiero na początku lat 90., „zachłysnęli” się produktami z importu. Amerykańskie, francuskie, włoskie, niemieckie – bardzo często kojarzone były jako lepsze. Dziś trend ten jest w odwrocie, zwłaszcza w przypadku sektora żywnościowego. Wzrasta zainteresowanie produktami rodzimymi, lokalnymi. A to niezwykle ważne, ponieważ etnocentryzm konsumencki nie tylko działa korzystnie na gospodarkę, ale i tworzy (tak cenne w obecnej sytuacji) miejsca pracy.
„Proszę to powiedzieć w Stanach Zjednoczonych, we Francji, w Niemczech czy w Korei Południowej, że kapitał nie ma narodowości. Tam niezależnie od tego, jaką stronę sceny politycznej reprezentuje dane ugrupowanie, to jednym takim podstawowym nośnikiem, który łączy świat polityki i biznesu, takim podstawowym mianownikiem jest patriotyzm ekonomiczny, gospodarczy i konsumencki” .
Kupujący powinni mieć świadomość tego, że ich codzienne wybory przekładają się na otaczającą ich rzeczywistość. Dlatego tak istotne są działania rządzących mające na celu rozpowszechnianie tej wiedzy, a także jasna i klarowna komunikacja polskich marek, które podkreślają swoją narodowość. Wspieranie rodzimej produkcji jest szczególnie ważne w obecnych czasach, dlatego warto, aby na sklepowych półkach znalazły się towary ze znakiem „Produkt polski”. Docenią to nie tylko konsumenci, ale i przede wszystkim polscy przedsiębiorcy, od marży których zależy kondycja naszej gospodarki.
Małgorzata Duży
Redaktor H&D
1 „Patriotyzm konsumencki Polaków”, Open Research, 2017
2 „Miliardy zostawione w Polsce”, Grant Thornton, październik 2019.
