UE szczególnie dotkliwie odczuła skutki pandemii koronawirusa, które wywarły negatywny wpływ na gospodarkę, przedsiębiorstwa i dochody pracowników i ich rodzin w państwach członkowskich. Zagwarantowanie, by wszyscy pracownicy w UE otrzymywali godne zarobki, ma zasadnicze znaczenie dla ożywienia gospodarczego, jak również dla tworzenia sprawiedliwej i odpornej gospodarki. Płaca minimalna ma tu ważną rolę do odegrania. Płaca minimalna jest istotna zarówno w państwach, w których minimalne wynagrodzenia są wyłącznie negocjowane w drodze układów zbiorowych, jak i w państwach, w których obowiązuje ustawowa płaca minimalna.
Płaca minimalna, która jest odpowiednio negocjowana z partnerami społecznymi, przestrzegana i aktualizowana, może:
- zapewnić pracownikom o słabszej pozycji na rynku bufor finansowy na wypadek trudnej sytuacji
- stwarzać większe zachęty do pracy, a więc poprawiać wydajność
- ograniczać nierówności płacowe w społeczeństwie
- zwiększać popyt krajowy oraz odporność gospodarki
- pomóc w zniesieniu luki płacowej między kobietami a mężczyznami
Płaca minimalna – ustalona na odpowiednim poziomie i uwzględniająca warunki ekonomiczne – stanowi wsparcie dla pracowników o słabszej pozycji na rynku i pomaga firmom utrzymać zarówno zatrudnienie, jak i konkurencyjność.
Komisja nie ma na celu ustanowienia jednolitej europejskiej płacy minimalnej, ani zharmonizowania systemów ustalania takiej płacy. Wszelkie ewentualne środki byłyby stosowane różnie, w zależności od systemów ustalania płacy minimalnej oraz tradycji państw członkowskich, przy pełnym poszanowaniu kompetencji krajowych i swobody zawierania umów przez partnerów społecznych.
W dokumencie będącym podstawą drugiego etapu konsultacji określono możliwe warianty działania UE w celu zapewnienia, aby płace minimalne były ustalane na odpowiednich poziomach i chroniły wszystkich pracowników. Negocjacje zbiorowe mają decydującą rolę do odegrania, co podkreślili partnerzy społeczni w swoich odpowiedziach na pierwszy etap konsultacji. Dlatego inicjatywa UE będzie miała na celu zapewnienie, aby:
- istniał dobrze funkcjonujący system negocjacji zbiorowych w zakresie ustalania płac
- krajowe ramy prawne umożliwiały ustanowienie i regularne aktualizowanie ustawowej płacy minimalnej według jasnych i stabilnych kryteriów
- partnerzy społeczni mieli rzeczywisty udział w procesie ustalania ustawowej płacy minimalnej w celu poprawy adekwatności płacy minimalnej
- zróżnicowanie płacy minimalnej i odstępstwa od niej zostały wyeliminowane lub ograniczone
- krajowe ramy prawne regulujące płacę minimalną były skutecznie przestrzegane i działały mechanizmy monitorowania
Komisja zaprasza partnerów społecznych do nadsyłania odpowiedzi w ramach konsultacji do 4 września 2020 r. Jedną z kwestii jest rodzaj instrumentu, który byłby najbardziej właściwy. Komisja rozważa zarówno instrumenty ustawodawcze, jak i środki o charakterze nieustawodawczym, tj. dyrektywę w obszarze warunków pracy oraz zalecenie Rady.
W świetle obecnej sytuacji związanej z pandemią koronawirusa oraz aby dać partnerom społecznym wystarczająco dużo czasu na złożenie uwag, okres ten jest dłuższy niż w przypadku poprzednich konsultacji.
Następnym krokiem po zakończeniu drugiego etapu konsultacji będą albo negocjacje z partnerami społecznymi w celu zawarcia porozumienia na podstawie art. 155 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), albo przedłożenie wniosku ustawodawczego przez Komisję Europejską.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: Podejmując wysiłki na rzecz sprzyjającej włączeniu społecznemu odbudowy po kryzysie związanym z koronawirusem, chcemy zapewnić, aby wszyscy pracownicy w UE byli chronieni za pomocą sprawiedliwej płacy minimalnej, która umożliwi im godziwe zarobki bez względu na miejsce zatrudnienia.Partnerzy społeczni odgrywają decydującą rolę w negocjowaniu wynagrodzeń na szczeblu krajowym i lokalnym, dlatego powinni mieć udział w ustalaniu płac minimalnych zarówno w państwach, w których minimalne wynagrodzenia są wyłącznie negocjowane w drodze układów zbiorowych, jak i w państwach, w których obowiązuje ustawowa płaca minimalna.
Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, dodał: Co szósty pracownik w UE zalicza się do nisko uposażonych, a większość z nich stanowią kobiety. To te osoby podtrzymywały nasze społeczeństwa i gospodarki, kiedy wszystko inne musiało się zatrzymać. Paradoksalnie jednak to właśnie w tych pracowników kryzys uderzy najmocniej. Działania na rzecz inicjatywy w sprawie płac minimalnych w UE to istotny element naszej strategii odbudowy. Każdy zasługuje na godziwy poziom życia.
źródło: KU