Nowelizacja ustawy o VAT została przeprowadzona 1 grudnia 2016 roku, koncentrując się na zmianach, które mają pomóc w walce z wyłudzeniami VAT-u i ze zorganizowaną przestępczością. Nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2017 roku. Tym razem odpowiedzialność za zapobieganie wyłudzeniom VAT-u została jednak przerzucona na przedsiębiorców i to właśnie oni zostali zmuszeni do tego, aby udowodnić prawidłowość wszystkich transakcji. W tej sytuacji jednym ze sposobów uniknięcia pułapki VAT i zagrażających z tego tytułu sankcji są kontrole biznesowe.
Sankcje dla nierzetelnych podatników
Zmiany ustawy o VAT miały za zadanie między innymi zniechęcać nieuczciwych podatników do dokonywania przestępstw, ale również zmusić do dokładniejszej kontroli kontrahentów i wszelkich procesów biznesowych. W tym celu wprowadzono szereg różnych sankcji. Przede wszystkim zostały przywrócone kary za nierzetelne rozliczenie podatku VAT. Sankcje przyjęły formę opłat karnych, do których nie są jednak wliczane odsetki. Ustawodawca przewidział 20, 30 lub 100% należnej kwoty VAT-u. Najniższa, 20-procentowa kara przewidziana została w przypadku zaniżenia podatku VAT lub zawyżenia jego zwrotu, gdy podatnik złoży korektę deklaracji i wpłaci konieczną kwotę (art. 112b ust. 2). Sankcja 30-procentowa została wprowadzona w przypadku, gdy podatnik zaniży należny podatek lub zawyży kwotę zwrotu VAT, ale nie złoży korekty i nie wpłaci należnego podatku (art. 112b ust. 1). Natomiast najwyższa, 100-procentowa kara została przewidziana dla tych podatników, którzy posługują się fakturami „pustymi” lub dokumentującymi czynności pozorne (art. 112c). W jaki sposób uchronić się przed takimi konsekwencjami?
Co powinna obejmować kontrola biznesowa?
Przedsiębiorcy powinni wdrożyć kontrole biznesowe w kilku głównych obszarach, które mogą stanowić zagrożenie sankcjami w kontekście znowelizowanych przepisów. Przede wszystkim konieczna jest właściwa weryfikacja kontrahenta. Szczególne niebezpieczeństwo może zachodzić w przypadku firmy wykreślonej z rejestru podatników VAT. Nie jest to wcale rzadki przypadek. Tylko w styczniu i lutym 2017 roku ponad 22 tys. podmiotów zostało wykreślonych ze wspomnianego rejestru. Fiskus działa tutaj na podstawie art. 96 ust. 9 i 9a ustawy o VAT, które dają mu możliwość wykreślania z rejestru VAT nie tylko przedsiębiorstw nieistniejących i nieaktywnych, ale również takich, które nie składały deklaracji VAT za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kwartały. Niektóre firmy mogą nawet nie wiedzieć, że nie figurują już we wspomnianym rejestrze. W rezultacie przedsiębiorcy narażają się na nieuprawnione odliczenie podatku od faktury kontrahenta, który nie jest podatnikiem VAT. Dlatego warto przed transakcją dokładnie zweryfikować status kontrahenta w rejestrach NIP i VIES. Można to zrobić np. za pomocą bezpłatnych narzędzi dostępnych w programie Sage Symfonia 2.0 Handel.
Kontrola biznesowa powinna również koncentrować się na kwestii faktur. Ustawodawca zaostrzył sankcje nie tylko dla osób, które wystawiają puste, fałszywe faktury i je podrabiają, ale również dla tych podmiotów, które nawet nieświadomie biorą udział w tym procederze. Aby zabezpieczyć się przed oskarżeniem o współudział w przestępstwie, należy dokumentować dokładnie przebieg każdej transakcji. Do wydrukowania kompletnej dokumentacji można również wykorzystać program Sage Symfonia 2.0 Handel.
Narzędzia kontroli biznesowej mogą pomóc w ograniczeniu ryzyka podatkowego i ułatwić przedsiębiorcy pozytywne przejście kontroli skarbowej. Przejrzyste procedury wdrożone w czasie kontroli biznesowej zapewnią bezpieczeństwo firmie i ułatwią eliminowanie w niej nadużyć. Warto pamiętać, że takie kontrole biznesowe narzuca sama znowelizowana ustawa o VAT (art. 106m), określając, że to podatnik musi zapewnić fakturom autentyczność ich pochodzenia i integralność treści.
Sankcje dla nierzetelnych podatników
Zmiany ustawy o VAT miały za zadanie między innymi zniechęcać nieuczciwych podatników do dokonywania przestępstw, ale również zmusić do dokładniejszej kontroli kontrahentów i wszelkich procesów biznesowych. W tym celu wprowadzono szereg różnych sankcji. Przede wszystkim zostały przywrócone kary za nierzetelne rozliczenie podatku VAT. Sankcje przyjęły formę opłat karnych, do których nie są jednak wliczane odsetki. Ustawodawca przewidział 20, 30 lub 100% należnej kwoty VAT-u. Najniższa, 20-procentowa kara przewidziana została w przypadku zaniżenia podatku VAT lub zawyżenia jego zwrotu, gdy podatnik złoży korektę deklaracji i wpłaci konieczną kwotę (art. 112b ust. 2). Sankcja 30-procentowa została wprowadzona w przypadku, gdy podatnik zaniży należny podatek lub zawyży kwotę zwrotu VAT, ale nie złoży korekty i nie wpłaci należnego podatku (art. 112b ust. 1). Natomiast najwyższa, 100-procentowa kara została przewidziana dla tych podatników, którzy posługują się fakturami „pustymi” lub dokumentującymi czynności pozorne (art. 112c). W jaki sposób uchronić się przed takimi konsekwencjami?
Co powinna obejmować kontrola biznesowa?
Przedsiębiorcy powinni wdrożyć kontrole biznesowe w kilku głównych obszarach, które mogą stanowić zagrożenie sankcjami w kontekście znowelizowanych przepisów. Przede wszystkim konieczna jest właściwa weryfikacja kontrahenta. Szczególne niebezpieczeństwo może zachodzić w przypadku firmy wykreślonej z rejestru podatników VAT. Nie jest to wcale rzadki przypadek. Tylko w styczniu i lutym 2017 roku ponad 22 tys. podmiotów zostało wykreślonych ze wspomnianego rejestru. Fiskus działa tutaj na podstawie art. 96 ust. 9 i 9a ustawy o VAT, które dają mu możliwość wykreślania z rejestru VAT nie tylko przedsiębiorstw nieistniejących i nieaktywnych, ale również takich, które nie składały deklaracji VAT za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kwartały. Niektóre firmy mogą nawet nie wiedzieć, że nie figurują już we wspomnianym rejestrze. W rezultacie przedsiębiorcy narażają się na nieuprawnione odliczenie podatku od faktury kontrahenta, który nie jest podatnikiem VAT. Dlatego warto przed transakcją dokładnie zweryfikować status kontrahenta w rejestrach NIP i VIES. Można to zrobić np. za pomocą bezpłatnych narzędzi dostępnych w programie Sage Symfonia 2.0 Handel.
Kontrola biznesowa powinna również koncentrować się na kwestii faktur. Ustawodawca zaostrzył sankcje nie tylko dla osób, które wystawiają puste, fałszywe faktury i je podrabiają, ale również dla tych podmiotów, które nawet nieświadomie biorą udział w tym procederze. Aby zabezpieczyć się przed oskarżeniem o współudział w przestępstwie, należy dokumentować dokładnie przebieg każdej transakcji. Do wydrukowania kompletnej dokumentacji można również wykorzystać program Sage Symfonia 2.0 Handel.
Narzędzia kontroli biznesowej mogą pomóc w ograniczeniu ryzyka podatkowego i ułatwić przedsiębiorcy pozytywne przejście kontroli skarbowej. Przejrzyste procedury wdrożone w czasie kontroli biznesowej zapewnią bezpieczeństwo firmie i ułatwią eliminowanie w niej nadużyć. Warto pamiętać, że takie kontrole biznesowe narzuca sama znowelizowana ustawa o VAT (art. 106m), określając, że to podatnik musi zapewnić fakturom autentyczność ich pochodzenia i integralność treści.
