Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika
Do tej pory żaden z przepisów nie wyrażał wprost zasady rozstrzygania wątpliwości podatkowych. Jedynie z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynikało, że należy je rozpatrywać na korzyść podatnika. Wprowadzony do Ordynacji podatkowej przepis ma ugruntować dotychczasową praktykę. Stanowi on, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.
Jak będzie wyglądało zastosowanie przepisu w praktyce? Wyjaśniło to Ministerstwo Finansów w wydanej przez siebie tzw. interpretacji ogólnej. Resort podkreślił, że zasada ta dotyczy wątpliwości co do treści przepisów prawa, a nie wątpliwości co do stanu faktycznego. Przez „korzyść podatnika” należy zatem rozumieć optymalne dla niego rozwiązanie prawne. „To, jakie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika, wskazuje sam podatnik np. dokonując rozliczenia w treści deklaracji podatkowej albo prezentując swoje stanowisko w tym zakresie w toku postępowania podatkowego” – podkreślono w interpretacji. Przepis ma zastosowanie nie tylko do samych podatników, ale też innych podmiotów obciążanych obowiązkami podatkowymi, czyli płatników, inkasentów, następców prawnych podatnika czy osób trzecich odpowiedzialnych za cudze zobowiązania podatkowe.
Korygowanie przychodów oraz kosztów ich uzyskania
Nowe zasady zostały wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Największą dotychczasową wątpliwością było to – w jaki sposób korygować przychody oraz koszty ich uzyskania, gdyż żadne przepisy tego nie precyzowały. Do tej pory przyjmowało się, że przychody powinny być korygowane wstecznie. W jaki sposób się to robiło? Należało zmniejszać bądź odpowiednio zwiększać przychody w okresie rozliczeniowym ich powstania. Obejmowało to nie tylko korekty wynikające z błędów i pomyłek, ale też z powodu zaistnienia rozbieżności powstałych z innych powodów (np. przyjęcia zwrotu towarów). Takie założenie powodowało konieczność poprawiania zeznań podatkowych nawet sprzed wielu lat.
Aby zlikwidować te uciążliwości i niejasności, od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje zasada bieżącego korygowania przychodów. Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli korekta przychodów nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną jednoznaczną pomyłką, dokonuje się jej poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w tym okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca. Może to być także inny dokument uzasadniający i potwierdzający przyczyny wprowadzanych poprawek.
Prowadzenie podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów
Do końca minionego roku podatnicy nie musieli przedkładać instytucjom państwowym informacji w zakresie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jednak od 1 stycznia 2016 r. część przedsiębiorców musi o takim fakcie zawiadamiać naczelnika urzędu skarbowego. Objęci tym obowiązkiem zostali przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku byli opodatkowani na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe. Z przepisów nie wynika natomiast, żeby tym obowiązkiem mieli zostać objęci podatnicy, którzy w 2015 r. prowadzili księgi przychodów i rozchodów i kontynuują te czynności w 2016 r.
Jak ma wyglądać takie pismo? Może być samodzielnym dokumentem składanym do urzędu albo załącznikiem do wniosku CEIDG-1. Na złożenie zawiadomienia przedsiębiorca będzie miał 20 dni od momentu założenia księgi. Ustawodawca sprecyzował też, że w przypadku, gdy działalność prowadzona jest w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych czy spółki partnerskiej – zawiadomienie muszą złożyć wszyscy wspólnicy. Każdy z nich składa je do naczelnika urzędu skarbowego, który jest dla niego właściwy ze względu na adres zamieszkania.
Zmiany w zwolnieniach od podatku
Od 1 stycznia 2016 r. wolne od podatku są m.in.:
Joanna Kowalska
Do tej pory żaden z przepisów nie wyrażał wprost zasady rozstrzygania wątpliwości podatkowych. Jedynie z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynikało, że należy je rozpatrywać na korzyść podatnika. Wprowadzony do Ordynacji podatkowej przepis ma ugruntować dotychczasową praktykę. Stanowi on, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.
Jak będzie wyglądało zastosowanie przepisu w praktyce? Wyjaśniło to Ministerstwo Finansów w wydanej przez siebie tzw. interpretacji ogólnej. Resort podkreślił, że zasada ta dotyczy wątpliwości co do treści przepisów prawa, a nie wątpliwości co do stanu faktycznego. Przez „korzyść podatnika” należy zatem rozumieć optymalne dla niego rozwiązanie prawne. „To, jakie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika, wskazuje sam podatnik np. dokonując rozliczenia w treści deklaracji podatkowej albo prezentując swoje stanowisko w tym zakresie w toku postępowania podatkowego” – podkreślono w interpretacji. Przepis ma zastosowanie nie tylko do samych podatników, ale też innych podmiotów obciążanych obowiązkami podatkowymi, czyli płatników, inkasentów, następców prawnych podatnika czy osób trzecich odpowiedzialnych za cudze zobowiązania podatkowe.
Korygowanie przychodów oraz kosztów ich uzyskania
Nowe zasady zostały wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Największą dotychczasową wątpliwością było to – w jaki sposób korygować przychody oraz koszty ich uzyskania, gdyż żadne przepisy tego nie precyzowały. Do tej pory przyjmowało się, że przychody powinny być korygowane wstecznie. W jaki sposób się to robiło? Należało zmniejszać bądź odpowiednio zwiększać przychody w okresie rozliczeniowym ich powstania. Obejmowało to nie tylko korekty wynikające z błędów i pomyłek, ale też z powodu zaistnienia rozbieżności powstałych z innych powodów (np. przyjęcia zwrotu towarów). Takie założenie powodowało konieczność poprawiania zeznań podatkowych nawet sprzed wielu lat.
Aby zlikwidować te uciążliwości i niejasności, od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje zasada bieżącego korygowania przychodów. Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli korekta przychodów nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną jednoznaczną pomyłką, dokonuje się jej poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w tym okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca. Może to być także inny dokument uzasadniający i potwierdzający przyczyny wprowadzanych poprawek.
Prowadzenie podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów
Do końca minionego roku podatnicy nie musieli przedkładać instytucjom państwowym informacji w zakresie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jednak od 1 stycznia 2016 r. część przedsiębiorców musi o takim fakcie zawiadamiać naczelnika urzędu skarbowego. Objęci tym obowiązkiem zostali przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku byli opodatkowani na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe. Z przepisów nie wynika natomiast, żeby tym obowiązkiem mieli zostać objęci podatnicy, którzy w 2015 r. prowadzili księgi przychodów i rozchodów i kontynuują te czynności w 2016 r.
Jak ma wyglądać takie pismo? Może być samodzielnym dokumentem składanym do urzędu albo załącznikiem do wniosku CEIDG-1. Na złożenie zawiadomienia przedsiębiorca będzie miał 20 dni od momentu założenia księgi. Ustawodawca sprecyzował też, że w przypadku, gdy działalność prowadzona jest w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych czy spółki partnerskiej – zawiadomienie muszą złożyć wszyscy wspólnicy. Każdy z nich składa je do naczelnika urzędu skarbowego, który jest dla niego właściwy ze względu na adres zamieszkania.
Zmiany w zwolnieniach od podatku
Od 1 stycznia 2016 r. wolne od podatku są m.in.:
- Świadczenia otrzymane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, związane z pobytem dzieci osób uprawnionych w przedszkolach (bez ograniczenia kwotowego). Do tego, tak jak dotychczas, zwolnione od podatku są także świadczenia związane z pobytem dzieci w żłobkach czy klubach dziecięcych (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 67a ustawy o PIT).
- Świadczenia niefinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, które otrzymywane są od pracodawcy, z tytułu objęcia dziecka pracownika opieką opiekuna dziennego lub uczęszczania do żłobka, klubu dziecięcego czy przedszkola. To zwolnienie jest jednak limitowane. Wynosi 400 zł w przypadku dzieci z opiekunem, uczęszczających do żłobków czy klubów dziecięcych, a 200 zł w przypadku dzieci posyłanych do przedszkoli (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 67b ustawy o PIT).
- Zasiłki macierzyńskie otrzymywane na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 8a ustawy o PIT).
- Zasiłki macierzyńskie otrzymywane na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych, a także kwoty podwyższenia uposażenia czy samego zasiłku na podstawie tej samej ustawy (podstawa prawna: art. 52f ustawy o PIT).
- Kwoty umorzonych zobowiązań niezwiązanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą, jeżeli umorzenie zobowiązań związane jest z postępowaniem upadłościowym (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 142 ustawy o PIT).
- Kwoty należności umorzonych na podstawie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 143 ustawy o PIT).
- Natomiast od 2 stycznia 2016 r. wyłączone spod dotychczasowego zwolnienia od podatku są: wygrane z wideoloterii, gier na automatach oraz gier na automatach o niskich wygranych. Jednak w dalszym ciągu z podatku zwolnione będą wygrane w kasynach gry oraz pieniężne i fantowe w grach bingo (podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt. 6 ustawy o PIT).
Joanna Kowalska
