Kanapka to jedna z najbardziej popularnych przekąsek, przygotowywana i spożywana w większości domów każdego dnia. Ponadto jest sposobem na zaspokojenie głodu w szkole, pracy czy podróży. Warto zatem do każdej z nich wprowadzić nieco urozmaicenia. Odpowiednio skomponowane składniki dadzą dużo energii, a spożywanie ich będzie przyjemnością.
Co czyni kanapkę pożywną? Przede wszystkim świeże, chrupiące pieczywo, do tego masło, margaryna bądź inne smarowidło, a pozostałe dodatki można wybierać i łączyć do woli. Najpopularniejszymi składnikami są wędliny, sery żółte, różnego rodzaju serki do smarowania, warzywa, sosy, dżemy, konfitury czy słodkie kremy. Warto przyjrzeć się bliżej poszczególnym kategoriom i poznać preferencje oraz wybory klientów sklepów małoformatowych.
Bazujemy na…
Podstawą każdej kanapki jest pieczywo, które jest źródłem węglowodanów. Tradycyjnie do przygotowania kanapek wykorzystywane są pszenne bułki lub chleb, jednak do wyboru mamy tutaj bardzo wiele opcji, może być to pieczywo typu graham, razowe, żytnie bądź mieszane. Bardzo cennym dodatkiem w pieczywie są wszelkiego rodzaju ziarna: słonecznika, sezamu czy dyni. Warto wybierać tutaj produkty pełnoziarniste, które są bogatsze w witaminy i składniki mineralne oraz zawierają więcej błonnika pokarmowego, który ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego.
Mimo, że pieczywo jest podstawą w kanapce, to jego spożycie w Polsce z roku na rok spada, obecnie jest najniższe od ponad 20 lat. Wraz ze spadkiem spożycia pieczywa spada liczba producentów, a szanse na ożywienie są niewielkie. Instytut Polskie Pieczywo (IPP) szacuje, że w 2014 r. spożycie pieczywa wyniosło 47,8 kg na osobę, wobec prawie 49,6 kg rok wcześniej. Kondycję piekarni rzemieślniczych pogarsza mocne wejście sieci handlowych na rynek pieczywa. Pozytywną tendencją jest rosnąca sprzedaż chleba i bułek wyższej jakości. Co prawda trend ten zauważalny jest głównie w dużych miastach, ale liczba osób gotowa zapłacić za nie jest coraz większa.
Według Centrum Monitorowania Rynku w sklepach małoformatowych do 300 mkw. w okresie styczeń – czerwiec 2015 w porównaniu do zeszłego roku widoczny jest ok. 10% spadek transakcji z pieczywem paczkowanym świeżym, natomiast sprzedaż pieczywa chrupkiego pozostaje na zbliżonym poziomie. Ponad 60% sprzedanych opakowań pieczywa chrupkiego przypada na głównych graczy na rynku – Wasę i Sonko.
Masło, margaryna, mixy
Kolejnym istotnym składnikiem kanapki jest masło, margaryna bądź mixy do smarowania. Kategorię tę można podzielić na tłuszcze zwierzęce, czyli masło, tłuszcze roślinne: margaryna oraz tzw. mixy – margaryna z domieszką masła. Według danych pochodzących z Panelu Gospodarstw Domowych Gfk w 2014 roku rynek całej kategorii tłuszczów żółtych był wart 3,2 miliarda złotych. W stosunku do roku poprzedniego wartość tego rynku spadła o 1%. Pomimo faktu, iż cena margaryny jest prawie dwukrotnie wyższa niż cena masła, w 2014 roku odnotowano wzrost sprzedaży masła, co spowodowało wzrost znaczenia całego segmentu, który przekroczył już 50% wartości zakupów całej kategorii tłuszczów żółtych. Natomiast w przypadku margaryny w poprzednim roku odnotowano spadek sprzedaży, zwłaszcza w kostce, wynoszący aż 10%.
Badania przeprowadzone przez CMR w okresie styczeń 2015 – czerwiec 2015 potwierdzają ciągłość trendów wśród tłuszczy do smarowania, gdzie największy wolumen generowany jest przez margaryny – ponad dwukrotnie wyższy niż wolumen sprzedaży masła. Jednak pod względem wartości sprzedaży większym segmentem jest masło.
Według danych TGI Millward Brown w okresie od kwietnia 2014 do marca 2015 roku spożywanie masła zadeklarowało 70,2% respondentów, z czego codziennie sięga po nie – 58,67%, 5-6 razy w tygodniu – 11,52%, 3-4 razy w tygodniu – 13,13%, 2 razy w tygodniu – 7,21% oraz raz w tygodniu lub rzadziej 9,47%. Natomiast spożycie margaryny i mixów do smarowania pieczywa zadeklarowało 63,2% respondentów, z czego codziennie sięga po nie 57,39%, 5-6 razy w tygodniu – 11,83%, 3-4 razy w tygodniu – 14,76%, 2 razy w tygodniu 8,06% oraz raz w tygodniu lub rzadziej – 7,96%.
Sery i serki kanapkowe
Bardzo popularnym wyborem do kanapki są sery i serki. Serki kanapkowe generują aż 3% transakcji w sklepach małoformatowych do 300 mkw. Największe wolumeny sprzedaży generowane są przez warianty śmietankowe i z ziołami. W czerwcu 2015 r. w sumie produkty o gramaturze 150 g generowały ponad 50% wartości sprzedaży całej kategorii – informuje Sylwia Neska z Centrum Monitorowania Rynku. Jak wynika z badań TGI Millward Brown spożywanie serków śmietankowych do smarowania pieczywa zadeklarowało 60,1% respondentów, z czego codziennie sięga po nie – 3,54%, 5-6 razy w tygodniu – 5,75%, 3-4 razy w tygodniu – 18,48%, 2 razy w tygodniu – 28,10%, raz w tygodniu – 22,42% oraz rzadziej niż raz w tygodniu – 21,71%. Do najczęściej wybieranych marek należą m.in. Almette, Kanapkowy, Bieluch, Mlekovita, Twój Smak, Kremowy, Łaciaty, Ostrowia, President, Świeży Smak oraz Delikatny.
Inną alternatywą są serki topione. Jak przyznaje Sylwia Neska z CMR – w głównej mierze konsumenci wybierają produkty marki Hochland – niezmiennie ponad 60% sprzedawanych opakowań. Najczęściej wybierane produkty to Bloczek śmietankowy Hochland 100 g oraz Bloczek z szynką Hochland 100 g. TGI Millward Brown podaje dane dotyczące częstotliwości spożywania serków topionych przez respondentów, gdzie 66,3% zadeklarowało ich spożycie. I tak codziennie sięga po nie – 2,57% badanych osób, 5-6 razy w tygodniu – 5,01%, 3-4 razy w tygodniu – 16,16%, 2 razy w tygodniu – 26,45%, raz w tygodniu – 20,95% oraz rzadziej niż raz w tygodniu – 28,86%. Niewątpliwie również w tych badaniach przoduje Hochland, jednak warto zwrócić również uwagę na pozostałe marki, którymi są: Bakoma, Łowicz, Mlekovita, Mlekpol, President, Lactima oraz Sertop.
W kategorii serów żółtych paczkowanych według CMR liderem z połową rynku jest SM Mlekpol. Ponad 80% kupowanych opakowań to te o gramaturze 150 g. Jak wynika z badań TGI Millward Brown aż 93,4% respondentów zadeklarowało spożywanie serów żółtych, z czego codziennie sięga po nie – 7,17%, 5-6 razy w tygodniu – 9,83%, 3-4 razy w tygodniu – 26,71%, 2 razy w tygodniu – 30,43%, raz w tygodniu – 15,76% oraz rzadziej niż raz w tygodniu 10,10%. Do najczęściej spożywanych marek należą m. in.: Mlekovita, Hochland, Włoszczowa OSM, Warmia, Mlekpol, Łowicz OSM, Turek, SM Ryki, OSM Sierpc, Bakoma oraz Spomlek.
Wędliny i pasztety
Oprócz nabiału konsument może również zdecydować się na zakup wędlin paczkowanych lub pasztetów. W ostatnim półroczu bardzo szybko rosła średnia liczba wariantów na sklep i wolumen sprzedaży wędlin paczkowanych. Jednak wzrost całej kategorii w głównej mierze oparty jest na rosnącym wolumenie sprzedaży kabanosów. Do kanapki często wybierany jest pasztet – wolumen sprzedaży w lipcu (w porównaniu do marca) rośnie o ok. 20% (CMR). Według TGI Millward Brown spożycie wędliny zadeklarowało 96,8% respondentów, z czego codziennie sięga po nią – 28,81%, 5-6 razy w tygodniu – 27,50%, 3-4 razy w tygodniu – 30,23%, 2 razy w tygodniu – 9,93% oraz raz w tygodniu lub rzadziej – 3,53%. Biorąc pod uwagę gatunki wędlin, to najczęściej w gospodarstwach domowych jest spożywana szynka, następnie kiełbasa oraz wędlina drobiowa, dalej znajdują się takie rodzaje jak: parówki, polędwica, boczek, pasztet, kabanosy, mielonka, pasztetowa, baleron, salami, kaszanka, pieczenie oraz salceson.
Słodkie dodatki
Wielbiciele słodyczy swoje kanapki mogą przygotować przy użyciu dżemów, konfitur, powideł, kremów czekoladowych i orzechowych. Najczęściej nabywane dżemy, konfitury i powidła to klasyczne smaki jak: truskawkowy, wiśniowy i porzeczkowy (ponad 50% nabywanych opakowań). Najpopularniejszym kremem do smarowania pieczywa jest Nutella od Ferrero. Jak informuje Sylwia Neska z CMR, coraz popularniejszy staje się również amerykański hit kanapkowy – masło orzechowe, którego wolumen w pierwszym półroczu 2015 wzrósł o ponad 50% w porównaniu do analogicznego okresu w zeszłym roku.
Według TGI Millward Brown spożywanie dżemów zadeklarowało 52,4% respondentów, z czego codziennie sięga po nie – 1,60%, 5-6 razy w tygodniu – 4,02%, 3-4 razy w tygodniu – 9,66%, 2 razy w tygodniu – 19,46%, raz w tygodniu – 20,10% oraz rzadziej niż raz w tygodniu – 25,16%. Do marek spożywanych najczęściej należą: Łowicz, Herbapol, Sorella, Międzychód, Fruktus, Stoczek, Materne, Stovit, Provitus, Fruta, Vortumnus oraz Agrovita.
Kanapka na życzenie
W Białej Podlaskiej przy ulicy Orzechowej w sklepie Aldis klienci nie tylko dokonują zakupu produktów na kanapki, ale również mają możliwość kupienia takiej robionej na miejscu. Jak przyznaje kierownik sklepu Anna Gaworska – „staramy się je robić w miarę szybko na miejscu, by klient nie musiał zbyt długo czekać. Dodatki w kanapce są wybierane przez klientów, którzy mogą poprosić o co tylko chcą”. Do najczęściej wybieranych produktów zarówno do kanapki robionej na miejscu, jak i w domu, wybierane są wędliny, ser żółty oraz warzywa. „Coraz częściej zauważam, że klienci rezygnują z masła, również w przypadku robienia kanapek na miejscu masło jest pomijane bądź zastępowane serkiem topionym” – dodaje pani Anna.
Jeśli chodzi o sprzedaż pieczywa w sklepie Aldis to bardzo popularne są różnego rodzaju wyroby bez dodatku drożdży, typowo ziarniste pieczywo z dodatkami zbóż czy siemienia lnianego. „Wielu klientów naszego sklepu wybiera pieczywo żytnie. Również bułki białe oraz kukurydziane cieszą się zainteresowaniem” – dodaje Anna Gaworska. Sklep zaopatruje się w 6 piekarniach.
„W kategorii takiej jak serki topione zdecydowanym liderem jest Hochland. Natomiast serki do smarowania najlepiej rotujące to te pod marką Twój Smak z Piątnicy, przede wszystkim cena tutaj przemawia do wielu klientów, ponieważ nie jest zbyt wysoka. Na drugim miejscu wyborów klientów jest Almette, który ma wyższą cenę, ale również dobrze się sprzedaje” – informuje kierowniczka sklepu. Do najlepiej rotującego nabiału w bialskim sklepie należy dołączyć uznawany przez klientów sklepu za najlepszy twaróg – Twaróg siedlecki. Również serek Capri typu włoskiego z Sierpca cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. „Sery pleśniowe kupowane przez grono klientów u nas w sklepie to wyłącznie marka Valbon” – dodaje.
Na uwagę w sklepie Aldis zasługują oferowane wędliny. „Wędlinę mamy bardzo domową, są to swojskie wyroby, oprócz tego mamy również z Sokołowa oraz JBB. Jednak najbardziej doceniane są te swojskie, które rewolucjonizują całą sprzedaż wędlin” – opowiada kierowniczka.
Sałata, pomidor, ogórek – świeże warzywa to najlepsze dodatki do kanapek, są też tacy klienci, którzy sięgają po oliwki czy suszone pomidory.
Zakupy do domu i w drodze do pracy
W niewielkiej miejscowości Michałów należącej do gminy Okuniew, jedynym miejscowym sklepem jest sklep Macieja Orlińskiego, gdzie klienci znajdą wszystkie potrzebne produkty. Niewątpliwie do takich należą zakupy „kanapkowe”. Jak przyznaje właściciel, to głównie takich zakupów dokonują klienci w jego sklepie. Oprócz mieszkańców bardzo dużo przejezdnych osób zatrzymuje się rano w drodze do pracy. A zakupy tego rodzaju są dokonywane zarówno rano między 5 a 9, jak i po południu. „Serki topione, do smarowania, żółte no i oczywiście wędlina – to głównie kupują klienci” – wymienia właściciel sklepu. Oczywiście kanapka nie obeszła by się bez chleba. W sklepie pana Macieja można wybierać spośród chlebów baltonowskich krojonych i nie krojonych, razowych oraz bułek: kajzerki, sznytki, grahamki, bułki z ziarnami – sklep otwarty jest od 4:30 i o tej porze klienci już mogą dostać świeże pieczywo. „Również bardzo dużo sprzedaje się drożdżówek” – dodaje pan Maciej.
Margaryny i mixy do smarowania pieczywa, najczęściej nabywane w sklepie w Michałowie, to Smakowita, Masło Roślinne oraz Śniadaniowa. „Jednak bardziej doceniane są przez klientów masła, i w tym przypadku klienci nie zwracają uwagi na cenę produktów ale przede wszystkim na jakość, czytają etykiety” – informuje właściciel. Masła dostępne w Delikatesach to Osełka z Garwolina, Masło Łaciate, Masło Zambrowskie oraz Osełka Górska Sobik.
„Bardzo często nasi klienci kupują serki topione Hochland, a numerem jeden jest śmietankowy z szynką” – dodaje pan Maciej. Serki do smarowania najczęściej wybierane przez klientów sklepu w Michałowie to Twój smak z Piątnicy oraz Kanapkowy. Ser żółty natomiast, który stale jest zamawiany, to Królewski z Sierpca.
Wędliny i pasztety oferowane to: z Zakładów Mięsnych ze Stanisławowa oraz producentów: JBB, Tarczyński, Sokołów, Pekpol, Olewnik, Madej Wróbel, ZM Henryk Kania, Cedrob oraz Drosed. Kiełbasa Podwawelska, kiełbasa Krakowska i Mielonka Tyrolska – te najlepiej się sprzedają.
Również produkty w konserwach na kanapki rotują na bieżąco. Tutaj najczęściej klienci wybierają pasztet Podlaski – Drosed. „Oferujemy klientom dodatkowo warzywa marynowane, na wagę – ogórki małosolne i kwaszone, które są chętnie kupowane w drodze do pracy” – dodaje detalista.
Oczywiście do kanapki znakomitym dodatkiem są warzywa, a te najczęściej wybierane w sklepie w Michałowie to pomidor oraz ogórek.
„A dla wielbicieli kanapek na słodko proponujemy dżemy z Łowicza oraz Herbapolu – wyłącznie tymi markami są zainteresowani klienci” – informuje Maciej Orliński.
Oferta dostosowana do klientów
Sklep spożywczo-przemysłowy prowadzony od ponad dwóch lat przez Urszulę Błażejewską w Porosiukach stanowi punkt, gdzie mieszkańcy zaopatrują się w podstawowe produkty.
Do artykułów kupowanych na kanapki właścicielka wskazuje w pierwszej kolejności na wędliny, które głównie pochodzą z Sokołowa. „Są to dobre jakościowo produkty, klienci o nie pytają, a ja staram się o świeże dostawy. Muszę dbać o dostępność zarówno produktów z górnej półki cenowej jak i z tej niższej, każdy klient może liczyć na atrakcyjną ofertę” – przyznaje pani Urszula. „Kiełbasy, pasztety, szynki czy rolady boczkowe rotują na bieżąco” – dodaje.
Pieczywo białe, razowe, chleb lniany oraz słodkie bułki – taki wybór klienci mają wśród pieczywa, natomiast coraz więcej klientów wybiera pieczywo ciemne. „Chleb lniany jest rewelacyjny i sama polecam go klientom” – opowiada detalistka.
A co klienci wybierają do smarowania pieczywa? Masło roślinne, Delma, Rama, Flora, Smakowita, Ewa i Ola, poza tym osełki, które są przywożone specjalnie dla klientów którzy wolą masło pochodzenia zwierzęcego.
Przez wiele miesięcy właścicielka metodą prób i błędów wyselekcjonowała asortyment tak, by zawierał zwłaszcza takie produkty, po które przychodzą klienci. Teraz już nie ma problemu z tym jakie marki powinny znajdować się na półkach sklepowych, by klienci byli zadowoleni.
Marki serów żółtych, po które sięgają klienci to OSM Sierpc, SM Mlekovita, Hochland oraz Mlekpol. Najczęściej wybierane rodzaje to Gouda oraz ser Edamski.
W sezonie jesienno-zimowym zyskują na znaczeniu dodatki takie jak ogórki czy papryka konserwowa. Również oliwki są kupowane do kanapki, przez niektórych klientów.
Jak informuje właścicielka zakupy „domowe” są robione przeważnie przez kobiety. Grono klientów stanowią również pracownicy pobliskiego zakładu produkcyjnego, którzy nawet podczas przerwy w pracy robią zakupy w sklepie pani Urszuli.
Monika Kociubińska