Szczegółowe badania skuteczności znaku przeprowadzone w 2010 r. wśród 150 mieszkańców Warszawy oraz 126 studentów SGGW wykazały, że produkty z logo „Wiem, co wybieram" mogą pomóc zmniejszyć spożycie niekorzystnych dla zdrowia składników odżywczych tj. tłuszczów nasyconych, soli (sodu) oraz cukru, które konsumowane w nadmiarze mogą zwiększać ryzyko zapadalności na choroby cywilizacyjne.
Jednocześnie zastępowanie niektórych typowych produktów produktami z logo „Wiem, co wybieram" może mieć pozytywny wpływ na zwiększenie spożycia ważnego dla zdrowia błonnika. W trakcie przeprowadzonych badań w przypadku każdego ocenianego składnika pokarmowego zaobserwowano pozytywną zmianę w kierunku lepszego zbilansowania codziennej diety i zbliżenia jej do zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i norm żywienia.
„Wyniki przeprowadzonych przez nas badań potwierdzają, że wybór produktów z logo «Wiem, co wybieram» może w prosty sposób ułatwić konsumentom codzienne komponowanie zbilansowanej diety tak, aby była zgodna z międzynarodowymi zaleceniami żywieniowymi" - mówi dr inż. Krystyna Rejman, adiunkt na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Pod jej kierunkiem doktorantka Sylwia Walkowska przeprowadziła w 2010 r. badania pt. „Możliwość poprawy wartości odżywczej racji pokarmowej przez wybór produktów oznaczonych symbolem «Wiem, co wybieram»".
Metodyka i wyniki badań
Badania w Polsce przeprowadzono na grupie 150 dorosłych mieszkańców Warszawy w wieku 25-65 lat oraz 126 studentów I roku studiów stacjonarnych II stopnia na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie metodą 24-godzinnych indywidualnych wywiadów żywieniowych w okresie od lutego do lipca 2010 r. W trakcie analiz niektóre typowe produkty żywnościowe występujące w dietach osób badanych zastąpiono produktami z logo „Wiem, co wybieram" oraz owocami i warzywami, zgodnie z zaleceniami Fundacji „Choices". Następnie obliczono wartość energetyczną i odżywczą zmodyfikowanych posiłków, w tym zawartość tłuszczów nasyconych, soli (sodu) oraz cukrów prostych.
Wyniki badań wykazały, że produkty z logo „Wiem, co wybieram" pozwalają zmniejszyć spożycie: kwasów tłuszczowych nasyconych o 32%, cukrów prostych o 23% oraz sodu o 5%. W posiłkach zmodyfikowanych produktami z logo „Wiem, co wybieram" spadła także zawartość innych, niekorzystnych żywieniowo składników odżywczych: węglowodany o 15%, tłuszcze ogółem o 16%, cholesterol o 18%. Zaobserwowano także zmniejszenie wartości energetycznej takich diet o 13%. Jednocześnie zastąpienie niektórych typowych produktów np.: wafelki, herbatniki, batoniki czekoladowe czy słodzone napoje gazowane produktami ze znakiem „Wiem, co wybieram" spowodowało zwiększenie w diecie ilości ważnego dla zdrowia błonnika o 41%.
Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce potwierdzają wyniki badań holenderskich. W 2009 r. w Holandii, pierwszym kraju, gdzie wprowadzono program „Choices", A. J. C. Roodenburg, E. H. M. Temme, O. Howell Davies i J. C. Seidell reprezentujący Instytut Nauk o Zdrowiu na Wolnym Uniwersytecie w Amsterdamie, Instytut Bezpieczeństwa Żywności Uniwersytetu i Centrum Badawcze w Wageningen (Holandia) oraz dział badań i rozwoju firmy Unilever we Vlaardingen (Holandia) przeprowadzili badania pt. „Potencjalny wpływ produktów z logo programu «Choices» na spożycie składników odżywczych przez Holendrów".
Badania miały na celu ocenę, jaki wpływ na całościową kompozycję diety może mieć zastąpienie wybranych składników standardowej diety produktami spełniającymi kryteria programu i oznakowanymi logo „Choices". Analizy wykazały, że spożywanie produktów z logo „Choices" w znaczącym stopniu może pomóc zmniejszyć konsumpcję czterech składników odżywczych: kwasów tłuszczowych typu trans o 62%, tłuszczów nasyconych o 40%, cukru o 38%, sodu o 23%, rozpoznanych w skali globalnej jako główne czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych. Jednocześnie stosowanie w diecie produktów z logo programu pozwala zwiększyć spożycie ważnego dla zdrowia błonnika o 28%.
Podczas przeprowadzonych na SGGW badań sprawdzono także, w jaki sposób konsumenci postrzegają logo programu „Wiem, co wybieram" umieszczane na opakowaniach produktów spożywczych. Badania wykazały, iż 80% mieszkańców Warszawy i 91% studentów uważa, że logo „Wiem, co wybieram" ułatwia wybór produktów korzystnych dla zdrowia, a 78% mieszkańców Warszawy i ponad 84% studentów widzi potrzebę umieszczania logo „Wiem, co wybieram" na opakowaniach produktów żywnościowych. Produkty z logo „Wiem, co wybieram" prawidłowo wymieniło ponad 70% mieszkańców Warszawy oraz 60% studentów.
Natomiast wyniki badań przeprowadzonych przez Interaktywny Instytut Badań Rynkowych
w 2010 r. pokazują, że logo „Wiem, co wybieram" zna 33% Polaków. 84% spośród osób znających logo kojarzy je z opakowaniami produktów spożywczych, a aż 77% twierdzi, że zdecydowałoby się na zakup produktów opatrzonych logo „Wiem, co wybieram" wiedząc, co ono oznacza.
Program „Wiem, co wybieram"
Międzynarodowy program „Choices", w Polsce znany pod nazwą „Wiem, co wybieram", stanowi odpowiedź producentów żywności na apel WHO o ograniczenie spożycia czterech składników odżywczych: tłuszczów nasyconych, kwasów tłuszczowych typu trans, soli (sodu) oraz cukru, które spożywane w nadmiarze zwiększają ryzyko zapadalności na choroby cywilizacyjne, w tym nowotwory, choroby układu krążenia, nadciśnienie, otyłość oraz choroby stomatologiczne.
Logo „Wiem, co wybieram" umieszczone na opakowaniu produktu spożywczego oznacza, że jego profil żywieniowy jest zgodny z międzynarodowymi zalecaniami w zakresie tych składników. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce i Holandii dowodzą, że wybór produktów z logo programu może być skutecznym i łatwym sposobem codziennego komponowania zbilansowanej diety.
W Polsce program „Wiem, co wybieram" został wprowadzony w 2008 r. wspólnie przez czterech producentów żywności, firmy: Bakalland, FRoSTA, Rieber Foods Polska i Unilever Polska. W ostatnich dwóch latach do grona firm partnerskich dołączyły Agros Nova z marką Fortuna, POSTI, HOOP Polska oraz Sawex z marką Britta. Obecnie w programie uczestniczy ośmiu producentów żywności. Program jest otwarty dla wszystkich producentów żywności, których produkty spełniają kryteria pozwalające na umieszczenie logo programu na opakowaniach ich produktów
„Odpowiadając na apel WHO zdecydowaliśmy się przyłączyć do programu «Wiem, co wybieram», aby ułatwić konsumentom komponowanie zbilansowanej diety. Program nie tylko ułatwia konsumentom prawidłowe odżywianie się, ale również inspiruje nas do opracowywania nowych produktów tak, aby były one zgodne z międzynarodowymi zaleceniami żywieniowymi. Optymalizując receptury produktów z linii Słodka Przekąska od początku braliśmy pod uwagę kryteria programu «Wiem, co wybieram»" - powiedziała Magdalena Pawlicka, kierownik Działu Rozwoju Produktu, Rieber Foods Polska.
Już ponad 120 produktów w Polsce otrzymało logo programu „Wiem, co wybieram". Kolejne produkty będą wprowadzane sukcesywnie.
Więcej informacji o programie „Wiem, co wybieram": http://www.wiemcowybieram.pl/
(Maja Święcka)
