Świąteczny stół obfituje przede wszystkim w tradycyjne potrawy w wersji wytrawnej. Wędliny, sałatki, karp smażony lub w galarecie, przeróżne rodzaje śledzi, rolady rybne czy mięsne, pierogi, krokiety, barszcz z uszkami… i wiele innych, pysznych dań. W każdym domu menu może wyglądać nieco inaczej, jednak produkty spożywcze potrzebne do przygotowania świątecznych potraw pozostają niezmienne.
Jesień to czas najwyższy, by pomyśleć o świątecznym zatowarowaniu i zaplanować listę obowiązkowych, potrzebnych produktów. Wśród nich powinny się oczywiście znaleźć wędliny, mięsa, ryby, jajka, nabiał, oleje i tłuszcze, przyprawy suche i mokre, w tym majonezy, warzywa świeże i konserwowe czy różnego rodzaju dodatki. W ofercie każdego sklepu powinny znaleźć się wyroby niezbędne do przygotowania zarówno tradycyjnych świątecznych potraw, jak i nowości kulinarnych, którymi każdego roku gospodarz zaskakuje swoich gości.
Dlaczego karp?
Najpopularniejszą rybą na bożonarodzeniowym stole jest karp, co wynika głównie z tradycji. Ten gatunek znany jest w Polsce od XII wieku za sprawą zakonu cystersów, którzy hodowali go w stawach na terenie klasztoru. Natomiast karp w Wigilię jedzony jest dopiero od czasów PRL. Wcześniej ryby były trudno dostępne. W dodatku nie każdy mógł sobie na nie pozwolić ze względu na ograniczony budżet. Świeża ryba należała do luksusów. Natomiast za czasów komuny ówczesny minister przemysłu i handlu spopularyzował tworzenie stawów rybnych. I takim sposobem od drugiej połowy lat 50-tych i 60-tych polskie rybactwo i rybołóstwo rozwijało się dwa razy szybciej niż w innych karajch. W dodatku karp był łatwy w hodowli, a prowadzenie stawów z tym gatunkiem było stosunkowo tanie. Poza tym państwo zachęcało do jedzenia świeżych ryb, zwłaszcza przed świętami. Popularyzowano to hasłem: „Karp na każdym wigilijnym stole”. Co roku w Polsce przed Bożym Narodzeniem sprzedaje się około 6 milionów tego rodzaju ryb1.
Karp w wielu domach do dzisiaj jest głównym gatunkiem ryby spożywanym podczas świąt Bożego Narodzenia. Według ogólnopolskiego badania Instytutu Badania Rynku i Opinii Społecznej IMAS zrealizowanego dla Organizacji Producentów – Polski Karp, wśród konsumentów, którzy w ubiegłym roku podali rybę na święta, aż 57% miało sięgnąć po karpia. Na śledzie i przetwory śledziowe wskazało 45% badanych, a na dorsza 29%.
Świąteczne wędliny i mięsa
Mięso zajmuje istotne miejsce w diecie Polaków nie tylko podczas świąt, co potwierdzają wyniki ogólnopolskiego badania Kantar Polska i Grupy BLIX, przeprowadzonego na próbie blisko 1,8 tys. konsumentów. Polacy, którzy jedzą mięso, sięgają po nie zazwyczaj 2-3 razy w tygodniu (38%) albo nawet 4-6 razy (33%). Dużo mniejsze grupy jedzą mięso raz w tygodniu (7%), 2-3 razy w miesiącu (3%) czy raz w miesiącu (1%). Spożycie mięsa w Polsce pozostaje na stosunkowo wysokim poziomie.
Na wzrost spożycia mięsa wpływają w dużym stopniu okazje. W badaniu konsumenci wskazywali na okoliczności, w których jedzą ten produkt najczęściej. Wśród takich okazji na czołowym miejscu znalazły się oczywiście święta.
Do najczęściej wybieranych rodzajów mięsa, według badania Kantar Polska i Grupy BLIX, należy drób (78%) oraz wieprzowina (40%). Ryby i owoce morza preferuje 17% badanych, wołowinę 9%, a dziczyznę i cielęcinę 1%.
Święta Bożego Narodzenia są okazją, podczas której spożycie mięsa rośnie. Zwłaszcza że na stołach królują wędliny, mięsne przystawki, pieczenie, bigos i pasztety. Obok tradycyjnych pozycji pojawiają się także inne potrawy, np. pieczona kaczka czy indyk.
Z kolei przy samym zakupie tej kategorii znaczenie ma przede wszystkim jakość i świeżość. A klienci z pewnością będą chcieli dokonać zakupu produktów z tej kategorii w ostatniej chwili, tuż przed świętami.
Przyprawy i dodatki
Czas świąt Bożego Narodzenia jest niezwykle bogaty we wszelkiego rodzaju potrawy, których nieodłącznym składnikiem są przyprawy. W koszykach klientów przed świętami z pewnością będą lądowały zarówno przyprawy suche, jak i mokre: mieszanki do ryb czy mięs, jak również do barszczu i bigosu, majonez, musztarda i ketchup oraz wszelkie inne dodatki, np. buliony w płynie czy w kostkach.
„Według danych Centrum Monitorowania Rynku za 1/4 wartości sprzedaży przypraw jednoskładnikowych i mieszanek w okresie od lipca 2023 do czerwca 2024 roku odpowiadały sklepy małoformatowe do 300 mkw., za taki sam udział odpowiedzialne były supermarkety, natomiast dyskonty generowały 37% wartości sprzedaży” – mówi Łukasz Macheta, analityk danych CMR.
Dane instytutu wskazują także, że przyprawy jednoskładnikowe i mieszanki dostępne są w około 9 na 10 sklepów małoformatowych do 300 mkw. W trakcie zakupów konsumenci mogą natomiast wybierać średnio spośród 34 wariantów przypraw jednoskładnikowych i mieszanek, których wybór zwiększa się w okresie wielkanocnym i bożonarodzeniowym.
„W okresie od lipca 2023 do czerwca 2024 roku wartość sprzedaży przypraw jednoskładnikowych i mieszanek wzrosła o prawie 9%, natomiast wolumen, liczba sprzedanych opakowań oraz liczba transakcji nieznacznie spadły w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej” – informuje Łukasz Macheta z CMR.
Najczęściej sprzedawanymi produktami w omawianym okresie były te w opakowaniach 15 g i 20 g. Odpowiadały one za niemal połowę sprzedanych opakowań przypraw jednoskładnikowych i mieszanek w sklepach małoformatowych. Podobnie w grudniu: te same wielkości odpowiadały za połowę sprzedaży tych przypraw.
„W trakcie zakupów w okresie bożonarodzeniowym klienci sklepów małoformatowych do 300 mkw. najwięcej wydali na produkty wyprodukowane przez Prymat. Udziały wartościowe tego producenta w okresie od lipca 2023 do czerwca 2024 r. wynosiły ponad 50% w sprzedaży przypraw jednoskładnikowych i mieszanek, i wzrosły w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej” – informuje Łukasz Macheta, Analityk danych CMR.
Wśród przypraw mokrych głównym dodatkiem do świątecznych potraw jest majonez. Według CMR dostępny jest on w niemal każdym sklepie małoformatowym i supermarkecie. Dostępność majonezu wynosi około 90%, a konsumenci mogą spotkać średnio prawie 5 jego wariantów, którego to wybór w tych sklepach zwiększa się w okresach przedświątecznych. Nic dziwnego skoro w wielu sałatkach majonez jest podstawowym składnikiem.
Oprócz przypraw suchych i mokrych półki sklepowe w okresie przedświątecznym powinny zawierać nie tylko wszelkiego rodzaju koncentraty czy buliony, które są niezbędne podczas przygotowywania potraw, ale również przetwory warzywne, konserwowe i marynowane, które są częstymi dodatkami. Producenci już przedstawiają ofertę na nadchodzące święta. Czas zaplanować zaopatrzenie, ponieważ już niedługo produktów pozwalających przygotować świąteczne potrawy będzie poszukiwał niemal każdy klient.
Monika Książek
Redaktor
1 źródło: https://regiodom.pl/dlaczego-to-karp-kroluje-na-wigilijnym-stole/ar/c9-15561374, dostęp: 18.09.2024 r.